نگاه به بخش نمایشنامه‌نویسی تئاتر فجر نگاه به یک کودک سرراهی است
دبیر بنیاد رادی معتقد است نگاه جشنواره فجر به بخش نمایشنامه‌نویسی در دوره‌های گذشته همانند نگاه به کودکی سرراهی بوده و تأکید می‌کند جامعه هنری باید به خواست دبیر جشنواره احترام بگذارند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، جشنواره 36 تئاتر فجر در فراخوان با حذف و اضافه‌هایی همراه بود که موجب اعتراض برخی هنرمندان به شکل برگزاری آتی آن شد. یکی از اصناف معترض گروه نمایشنامه‌نویسان و انجمن مربوطه بود. آنان با حذف بخش نمایشنامه‌نویسی با دیدگاه فرهاد مهندس‌پور در اختلاف بودند. اگرچه بعدتر سلما سلامتی در بیانیه‌ای کوتاه از رفع این اختلاف در آینده گفت؛ اما هنوز مشخص نیست بر سر بخش نمایشنامه‌نویسی چه می‌آید. آنچه می‌خوانید دیدگاه بهزاد صدیقی از اعضای کانون نمایشنامه‌نویسان و البته از چهره‌های پویا و تأثیرگذار این کانون درباره اتفاقات اخیر است.
***
تسنیم: شما از شرایط کنونی جشنواره تئاتر فجر دورهٔ سی‌وششم رضایت دارید؟
صدیقی: تصمیمات یا سیاست‌هایی که آقای فرهاد مهندس‌پور به عنوان دبیر جشنوارهٔ تئاتر فجر دورهٔ سی و ششم در نظر گرفته، اگرچه موردپسند همهٔ هنرمندان تئاتر نیست؛ اما به نظرم در شرایط تئاتر کشور ما و حمایت‌های مالی محدود تا اندازه‌ای درست است. او به عنوان یک دبیر حق دارد بخش‌هایی را که می‌خواهد حذف کند چه بخش نمایشنامه‌نویسی باشد چه بخش‌های دیگر باشد؛ ولی موضوعی که در این خصوص مسلم است این است که هر جشنوارهٔ تئاتری اصولاً برای اجرا است. آقای مهندس‌پور به عنوان دبیر جشنواره دارد سعی می‌کند این جشنواره را به استانداردهای بین‌المللی نزدیک کند و از این نظر خوب است.
هنرمندان تئاتر ما این عادت را پیداکرده‌اند که جشنوارهٔ تئاتر فجر با بخش‌های زیادی برگزارشود. مثلاً بخش تولید نمایش‌نامه و نمایش‌نامه‌خوانی مثل یک دههٔ اخیر وجود داشته باشد و نمایشنامه‌نویسان در این بخش شرکت کنند. این مسئله به نظر من بخشی به عادت بچه‌های تئاتر ما برمی‌گردد. بخشی به این مسئله برمی‌گردد که ما از این بخشی که اتفاق می‌افتد در جشنوارهٔ تئاتر فجر خودمان به عنوان یک کنندهٔ کار و به عنوان یک هنرمند تئاتر چقدر از این بخش راضی هستیم و چقدر این بخش در جریان تئاتر کشورمان تأثیرگذار است؟ واقعیت این است بخش نمایشنامه‌نویسی تئاتر فجر که خودم دبیری دو دوره‌اش را برعهده داشتم، اغلب مثل یک کودک سرراهی به آن نگاه می‌شود.
اگرچه در دورهٔ سی و چهارم که دبیری این بخش را برعهده داشتم، این بخش را از بخش‌های اصلی جشنواره جدا برگزار کردند که پررنگ‌تر دیده شود و مخاطبان و شرکت‌کنندگان آن با فراغ بال از این بخش استفاده کنند و اختتامیهٔ آن هم جداگانه برگزارشود تا برگزیدگان نمایشنامه‌نویسی همراه با برگزیدگان بخش عکس و پوستر به خوبی در جشنواره دیده شوند ولی باز هم آن اتفاقی که می‌بایستی می‌افتاد، نیفتاد.
علی‌رغم اینکه دبیر جشنواره در فراخوان اصلی این دوره از جشنوارهٔ تئاتر فجر این بخش را حذف کرده ولی با جلسه‌ای که ایشان در دو هفتهٔ اخیر با کانون نمایشنامه‌نویسان ایران داشت، قرار شد تا این بخش از جشنوارهٔ تئاتر فجر با عنوآنجایزهٔ ادبیات نمایشی فجر برگزارشود تا در یک شرایط بهتر به همان صورتی که طی این دو سال اخیر این بخش از جشنواره به صورت مجزا برگزارشده بود و فقط عنوانش تغییر کرده بود اتفاق بیفتد. قطعاً می‌دانم چون هم عنوان این بخش تغییر پیدا می‌کند و هم برای دبیر جشنواره ارزش و اهمیت زیادی یافته و در واقع با مطالبات جامعه و کانون نمایشنامه‌نویسان روبه‌رو شد، تصمیم به این گرفته است که به صورت هدفمندتر و باشکوه‌تر این بخش را در خارج از زمان جشنواره برگزار کند. ایشان در جلسه با هیئت‌مدیرهٔ کانون نمایشنامه‌نویسان ایران این قول مساعد را دادند که بخش مسابقهٔ تولید نمایش‌نامه به صورت بهتر و جداگانه برگزارشود. ایشان در این جلسه هم‌چنین از هیئت‌مدیرهٔ کانون نمایشنامه‌نویسان ایران خواستند تا در تنظیم و نگارش فراخوان این بخش از جشنواره تئاتر فجر این دوره یاری برسانند.
تسنیم: مسئولیت تنظیم فراخوان این بخش برعهدهٔ کیست؟ هیئت‌مدیرهٔ کانون نمایشنامه‌نویسان ایران یا دبیر جشنوارهٔ تئاتر فجر؟
صدیقی: هیئت‌مدیرهٔ کانون نمایشنامه‌نویسان ایران و ایشان. ایشان از هیئت‌مدیرهٔ کانون نمایشنامه‌نویسان ایران خواستند این فراخوان را به اتفاق دبیرخانهٔ جشنوارهٔ تئاتر فجر آماده شود. به‌زودی این اتفاق می‌افتد. یک نکته دربارهٔ این بخش بگویم که به هر حال اغلب کسانی که معترض بودند در دوره‌های گذشته، مخصوصاً در دوره‌های اخیر جشنوارهٔ تئاتر فجر، خودشان از حضور در این بخش راضی نبودند و همیشه می‌گفتند این بخش برای چه برگزار می‌شود؟! جالب است همان‌ها در این دوره که مثلاً به ظاهر این بخش حذف‌شده و در فراخوان اصلی جشنواره منتشر نشده، معترضند که چرا حذف شده؟! همیشه یک عده هستند که علیه سیاست‌های یک مدیر، مخالفت می‌کنند. به هر حال هر مدیر یا دبیر یک سری مخالف و موافق دارد و یک سری افراد بی‌تفاوت و خنثی که متأسفانه در همهٔ عرصه‌ها و سطوح هنری هستند و این افراد وجود دارند اما بعضی وقت‌ها تعداد معترضان و مخالفان یا موافقان نسبت به یکدیگر بیشتر هستند یا کم‌تر هستند؛ این برمی‌گردد به مدیریت و سیاست آن دوره از جشنواره.
البته در طول سال‌های اخیر دبیران جشنوارهٔ تئاتر فجر سعی کردند که آن تعداد از بخش‌هایی را که به صورت ثابت وجود داشته، بیشتر کنند یعنی وسعت بدهند تا هنرمندان تئاتر بیشتری را بخواهند در جشنواره راضی نگه دارند ولی این نمی‌تواند اتفاق بیفتد چون بالاخره عده‌ای از حضور در جشنواره باز می‌مانند و از طرفی یک سقف و محدودیتی برای برگزاری داریم به لحاظ بودجه. بنابراین فکرمی کنم متناسب با بودجه و امکاناتمان باید جشنواره را پیش ببریم. در تمام جشنواره‌های مطرح تئاتر جهان، بخش اصلی جشنواره یا مسابقه یا خارج از مسابقه است که اهمیت دارد. تا آنجا که اطلاع دارم تنها جشنواره‌ای که تعداد و تنوع شکل آثار و شیوهٔ اجرایی آن متفاوت است، جشنوارهٔ تئاتر آوینیون است که البته شرایط خاص خودش را دارد و برمی‌گردد به پیشینه و عقبهٔ تئاتر کشور فرانسه که دارای پشتوانهٔ عظیمی است. چنین جشنواره‌ای با این عظمت دستخوش تغییر نمی‌شود یعنی ثابت است
تسنیم: و اگر دچار تغییر هم بشود تغییرات ماهوی پیدا نمی‌کند.
صدیقی: هیچ‌کدام از نمایش‌نامه‌هایی که در این سال‌های اخیر در بخش تولید نمایش‌نامه برگزیده شدند، به اجرا نرسیدند و نمایش‌نامه‌های چاپ‌شده در انبار مرکز هنرهای نمایشی مانده‌اند و توزیع نشده‌اند. چرا هیچ‌وقت این آثار اجرا نشدند؟
همواره پیشنهاد داده‌ام که از این آثار حمایت شود و شرایط اجرا برایشان فراهم شود. جشنوارهٔ تئاتر فجر می‌تواند به مدیر مرکز هنرهای نمایشی پیشنهاد اجرای این نمایش‌نامه‌های برگزیده را بدهد؛ این مدیر مرکز یا مدیران سالن‌ها هستند که می‌توانند در این باره تصمیم بگیرند. NGOها و کانون نمایشنامه‌نویسان ایران هیچ‌وقت نمی‌توانند این تضمین را بدهند که شرایط اجرای اثر برگزیده را فراهم بیاورند و این آثار برگزیده حتماً باید تولید شوند؛ این نهادها فقط می‌توانند پیشنهاد بدهند.
حتی نویسنده و کارگردانی که جایزهٔ بهترین نمایش‌نامه را از بخش تولید نمایش‌نامه گرفته، اصلاً برنامه‌ای برای اجرایی کردن متن خود ندارد و حتی متن دیگر خود را اجرا کرد. او به این فکر می‌کند که نمایش‌نامهٔ دیگر خود را اجرا کند. این خیلی جالب است که نویسنده-کارگردان‌ها این نمایش‌نامه‌ها را می‌نویسند برای خوانده‌شده و نمایش‌نامه‌ای بنویسند که صرفاً چاپ شود؛ اصلاً انگار با دید اجراشدن به نمایش‌نامهٔ خود نگاه نمی‌کنند. چرا برنامه‌ای برای تولید این نمایش‌نامه‌ها وجود ندارد؟
به نظر من برمی‌گردد به نداشتن یک برنامه برای چنین آثاری در بعد از جشنوارهٔ تئاتر فجر یا هر جشنوارهٔ دیگر. اگر شما مسابقات نمایشنامه‌نویسی همه جای دنیا را ببینید، متوجه می‌شوید وقتی نمایش‌نامه‌ای جایزه می‌گیرد در امریکا و کانادا یا کشور دیگری، برای آن اثر برگزیده برنامه دارند که به مرحلهٔ اجرا می‌رسد یا به زبان‌های دیگر ترجمه شود یا تور اجرایی برای حضور در جشنواره‌های دیگر می‌گذارند.
تسنیم: یا در بسیاری از کشورهای دنیا اجرا می‌شوند.
صدیقی: بله اغلب نمایش‌نامه‌های خوب این پتانسیل را دارند که به زبان‌های دیگر ترجمه شوند یا به صنف‌های نمایشنامه‌نویسی و کارگردانی خارج از کشور برای اجرا معرفی شوند. متأسفانه ما در حوزهٔ ترجمه برای معرفی نمایش‌نامه در عرصهٔ بین‌المللی هیچ برنامه‌ای نداریم. این اندک برنامه‌ای که کانون نمایش‌نامه نویسان برای نمایش‌نامه در عرصهٔ بین‌المللی تعریف کرده، در طی این هشت سال اخیر با محدودیت‌های اعتباری و مالی روبه‌رو بوده. در این بخش اولین مراوده‌مان را با کشور ارمنستان داشتیم برای مبادلهٔ نمایش‌نامه و ترجمه و نقد نمایش‌نامه و اجرای نمایش‌نامه‌خوانی و سپس پیشنهاد برای اجرای آثار ترجمه‌شده. چون هیچ جای دیگری این کار را نکرده و چون کانون نمایشنامه‌نویسان و خانهٔ تئاتر بودجهٔ کافی برای این کار ندارد و حامی از طرف جاهای دیگر هم ندارد، طبیعتاً این کار، یعنی ترجمه و حضور در عرصهٔ بین‌المللی نمایش‌نامه و نمایشنامه‌نویسان، به صورت الکن و ناقص مانده است.
تسنیم: بنیاد اکبر رادی متولی این موضوع هست. کمکی نکردند یا به سمتشان نرفتید؟
صدیقی: نه متأسفانه نرفتیم.
تسنیم: چون متولی این هستند که آثار ادبی فارسی را به انگلیسی یا فرانسه ترجمه کنند.
صدیقی: تا جایی که اطلاعات محدودی دارم، می‌دانم بیشتر در حوزه ادبیات کلاسیک این کار را انجام می‌دهند.
تسنیم: بنیاد سعدی کتاب‌های هوشنگ مرادی کرمانی و سید مهدی شجاعی را ترجمه و منتشر کردند و حتی برای این کتاب‌ها کشورهای دیگر با پخش‌کننده‌های خارجی در ارتباط هستند که این کتاب‌ها را بفروشند. آیا بنیاد اکبر رادی برنامه‌ای برای ترجمهٔ نمایش‌نامه‌های استاد رادی دارد؟
صدیقی: بنیاد اکبر رادی برای ترجمهٔ آثار برنامه‌ریزی کرده و برای این کار بخش بین‌الملل و ترجمه را راه انداخته است. فعلاً به صورت ذوقی نمایش‌نامهٔ از پشت شیشه‌ها توسط رضا شیرمرز به زبان انگلیسی ترجمه و منتشر شده ولی در خارج از کشور توزیع نشده. چون آثار ادبی و نمایشی ترجمه می‌شوند که مخاطبان و متولیان امر در خارج از کشور هم از این آثار مطلع شوند و هم استفاده کنند.
تسنیم: مشکل پخش‌کننده هست؟
صدیقی: برای این آثار هم مشکل پخش و توزیع داریم و هم مشکل هزینه. ترجمهٔ آثار ادبیات نمایشی اگر به صورت ذوقی باشند، به سرعت به سرانجام نمی‌رسند و برای این کار نیاز به یک برنامهٔ مستمر و منظم و بودجهٔ کافی داریم و این کار نمی‌تواند همین‌طوری بدون برنامه و بودجه اتفاق بیفتد. به نظر من علاوه بر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که متولی‌اش مرکز هنرهای نمایشی در بخش تئاتر و نمایش‌نامه هست باید وزارت آموزش عالی، وزارت امور خارجه حتی وزارت صنایع و معادن در بحث یا بودجه این‌ها در بحث سرمایه‌گذاری و هزینه کردن این بخش از تئاتر کشورمان برنامه‌ریزی کنند این‌ها نیاز به جلسات متعدد، برنامه‌ریزی‌های خیلی مشخص دارد که سطح مدیران ارشد باید اتفاق بیفتد و کانون نمایش‌نامه نویسان هر چه قدر دنبال این بدود متأسفانه کانون و تئاتر را باید در طی این سال‌ها وزارت خانه‌های دیگر خیلی نمی‌شناسند و ما هم در یکجاهایی تلاش کردیم این اتفاق هنوز نیفتاده ابتدا نیاز به حمایت تام و تمام وزارت فرهنگ و ارشاد دارد از طرف مرکز هنرهای نمایشی بعد وزارت خانه‌های دیگر که باید این اتفاق بیفتد در سطوح عالی و ارشد نظام.
تسنیم: آقای مهندس پور گفته مثل تمام دنیا باید این جایزهٔ نمایشنامه‌نویسی به دست بنیادها بیفتد. الآن بنیاد اکبر رادی و بنیاد استاد محمد را داریم. آیا ظرفیتش هست که این بنیادها متولی این قضیه شوند؟
صدیقی: از طرف بنیاد اکبر رادی مطمئنم این ظرفیت وجود دارد. در بنیاد اکبر رادی پنج دوره است که همایش ملی رادی‌شناسی را برگزار کردیم. هم در حوزهٔ مسابقهٔ پژوهش ادبیات نمایشی در خصوص آثار اکبر رادی و هم سمینار و در دورهٔ آخر بخش مسابقهٔ نمایشنامه‌نویسی هم به این همایش اضافه شد. یعنی در دورهٔ پنجم همایش ملی رادی‌شناسی که در سال گذشته برگزار شد، بخش مسابقهٔ نمایشنامه‌نویسی را هم داشتیم. اگر این همراهی و حمایت از طرف جشنوارهٔ تئاتر فجر صورت بگیرد که برای مسابقهٔ نمایشنامه‌نویسی دبیرخانهٔ دائمی در نظر بگیرد، بنیاد اکبر رادی می‌تواند به طور جدی مسئولیت برگزاری این مسابقه را بر عهده داشته باشد.
تسنیم: آیا دبیر جشنوارهٔ تئاتر فجر با این موضوع موافق است که مسابقهٔ نمایشنامه‌نویسی زیر نظر بنیاد اکبر رادی برگزار شود؟
صدیقی: این صحبت نشده طبیعتاً. بستگی به میل دبیر جشنواره و تصمیم‌گیرندگان امور دارد و نیاز به دعوت و مذاکرهٔ دبیر جشنواره با هیئت‌مدیرهٔ بنیاد اکبر رادی دارد.
تسنیم: چون پیشنهاد آقای مهندس‌پور در جلسهٔ مطبوعاتی این بود که جایزه به یک بنیاد سپرده شود.
صدیقی: اگر دبیر جشنوارهٔ تئاتر فجر مسئولیت برگزاری مسابقهٔ نمایشنامه‌نویسی را به دست یا کانون نمایش‌نامه نویسان یا بنیادهایی از این دست که در حوزهٔ نمایشنامه‌نویسی فعال هستند، بسپرد، می‌تواند این اتفاق بیفتد. این بستگی به این دارد که این‌ها از حرف خارج شود و به عمل نزدیک شود و برای چنین تصمیمی جلسه گذاشته شود و از این بنیادها دعوت شود و به صورت جدی در طول ماه و حداقل ماهی یک‌بار یا دو بار جلسه برای آن برگزار شود که این رویداد اگر می‌خواهد بیفتد در سال 97 به صورت جدی انجام شود؛ چون الآن در نزدیکی‌های نیمهٔ سال 96 هستیم و از این پس می‌توانیم این ظرفیت و برنامه‌ریزی و سیاست برگزاری آن را برای سال آتی برای همیشه تعریف و تبیین کنیم.
تسنیم: بنیاد اکبر رادی فراخوان نمایشگاه و مسابقهٔ اسناد تصویری آثار اکبر رادی را اعلام کرده و بنیاد استاد محمد هم فراخوان داده است.
صدیقی: امسال در بنیاد اکبر رادی موضوع اسناد تصویری آثار اکبر رادی را برای اولین بار تعریف کردیم. این نمایشگاه و مسابقه با هدف مهم و خاصی برگزار خواهد شد که در صورت استقبال از آن، در دوره‌های آتی هم ادامه خواهد یافت. البته برگزاری همایش ملی رادی‌شناسی به جای خود برگزار خواهد شد.
تسنیم: فراخوان بخش نمایشنامه‌نویسی ششمین دورهٔ همایش ملی رادی‌شناسی بنیاد اکبر رادی چه زمانی منتشر می‌شود؟
صدیقی: فکر می‌کنم تا پایان شهریورماه فراخوان منتشر شود تا ان‌شالله در دی‌ماه 96 برگزار کنیم. به‌شرط اینکه این دعوت به صورت رسمی و با دغدغهٔ دبیر جشنوارهٔ تئاتر فجر انجام شود.
تسنیم: شما نشان خاصی طراحی می‌کنید؟
صدیقی: بله.
تسنیم: این تصمیم به نظرم درست‌تر است. ولی مدیران هنری معاونت هنری، تجربهٔ خیلی تلخی از جایزهٔ ملی نمایشنامه‌نویسی در سال داشتند که 90 در آن به نتیجه‌ای نرسید.
صدیقی: متأسفانه کسانی که گرداننده یا متولی این جایزه بودند هیچ شناخت کافی از حوزه نمایشنامه‌نویسی نداشتند و با هدف‌های خاص دیگری خارج از ارتقا بخشیدن یا اهمیت بیشتر قائل شدن به نمایش‌نامه برگزار شد. به ظاهر این بوده ولی در باطن این هدف دنبال نشده بود.
تسنیم: همیشه بحث سر این بود که گروه‌محوری شکل بگیرد در این چند سال اخیر، ولی من هیچ‌وقت نشنیدم که برای نمایشنامه‌نویسی این قضیه رخ بدهد یعنی یک نمایش‌نامه را چند نفر بنویسند که پشتش کارگردان مجربی باشد و تمام کار آن را کارگردان این نمایش‌نامه اجرا کند. هیچ‌وقت این اتفاق نیفتاده؟
صدیقی: به صورت ذوقی شاید یکی دو بار خواستند اتفاق بیفتد ولی واقعیت این است که چند تا نمایش‌نامه نویس را نمی‌شود به راحتی جمع کرد حتی دو نفر را. البته شاید دو نمایشنامه‌نویس را راحت‌تر بشود جمع کرد تا کار گروهی بکنند ولی چند تا نمایشنامه‌نویس را در شرایط سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی‌مان خیلی سخت است که به این صورت پنج نفره یا سه نمایش‌نامه نویس با سلیقه‌های متفاوت را کنار هم جمع کنیم تا بنشینند نمایش‌نامه‌ای را به صورت جمعی یا تیم‌ورکی بنویسند.
تسنیم: به گروه تئاتر شایا می‌توان اشاره کرد که حمیدرضا نعیمی و شهرام کرمی نویسنده‌اند؛ ولی خب کار مشترک ننوشته‌اند. یا گروه تئاتر معاصر که سه نمایشنامه‌نویس داشت. این‌ها همه‌شان گروه‌هایی هستند که شناخته شده بودند؛ ولی هیچ‌وقت سه یا دو نمایشنامه‌نویس دورهم ننشستند که با هم یک نمایش‌نامه را بنویسند. شاید به صورت ذوقی بوده ولی به صورت فردی بوده مثل همیشه.
صدیقی: بله به صورت فردی اتفاق می‌افتد. بحث اینکه در این گروه هستند کارهایشان پیش می‌رود ولی به صورت فردی انجام می‌دهند، یکی از ضعف‌ها این است می‌تواند مثل هر گروه‌های حرفه‌ای دنیا در اروپا خیلی وجود دارد که چند نمایشنامه‌نویس در کنار هم کاری را انجام می‌دهند منتهی اینکه وقتی که شرایط اجرا برای نمایش‌نامه نویس اجرای نمایش‌نامه آن نمایش‌نامه نویس کافی نیست و الآن طوری شده به همین دلیل است که اغلب نمایش‌نامه نویسان بعد از مدتی می‌بینند اینکه کارگردان و تهیه‌کننده‌ای سراغشان بیاید تا کی منتظر شوند دست به تجربه کارگردانی می‌زنند و وقتی می‌بینند این اتفاق را می‌توانند رقم بزنند دغدغه‌شان می‌شود کار خودشان را کارگردانی کنند.
از طرف دیگر این هم اتفاق افتاده یک نمایش‌نامه‌ای دست کارگردان خوبی افتاده ولی راضی نبوده؛ این مسئله همیشه هست و برای همین خیلی از کسانی که به راحتی ایده نمایش‌نامه نویس را روی صحنه ببیند مثل محمد یعقوبی می‌خواسته نمایشنامه‌نویس باشد ولی از همان ابتدا تصمیم گرفت که اجرا کند یعنی دغدغهٔ کارگردانی توأمان مثل خیلی از دوستان دیگر به وجود آمده بود یا علیرضا نادری یا نادر برهانی فقط نمایش‌نامه می‌نویسند و تقریباً به‌نوعی هردوشان به یک نسبت یکی کمی کم‌تر یکی بیشتر. فقط تعداد خیلی محدودی دارند سعی می‌کنند نمایشنامه‌نویس باشند. اگر دقت کنید شاید کم‌تر از پنج نفر باشند که فقط این‌گونه در نمایشنامه‌نویسی کار می‌کنند یعنی دغدغهٔ کارگردانی ندارند.
تسنیم: اسمی که اول گفتید هر چه رفتند جلوتر، نمایش‌نامه‌هایشان خیلی کم‌رنگ‌تر شده؛ اصلاً نمایش‌نامه ننوشتند مثل آقای محمد یعقوبی که بازتولید کرد یعنی تکرار کارهای قبلی موفقشان بوده.
صدیقی: آن برمی‌گردد به دغدغه‌ای که دارند. البته حتماً نمایش‌نامهٔ جدید نوشته‌اند اما تصمیم به اجرای اثر جدید خود نگرفته‌اند. شاید دغدغهٔ درستی هم هست از یک نظر؛ اینکه محمد یعقوبی بخش بازتولید را در تئاتر ما مطرح کرد که همان مخالفان، شدند موافقان بازتولید و کارهای قبلی خوبشان را اجرا می‌کنند. به نظر من اجرای یک نمایش وقتی تولید می‌شود، می‌تواند سال‌ها ادامه داشته‌باشد به‌شرط اینکه کسی که نمایشنامه‌نویس است و کارگردان است از نمایش-نامه‌نویسی خودش غافل نماند. یعنی چنین کسی می‌خواهد نمایش اجراشدهٔ خود را در بازار تئاتر عرضه کند در جاهای مختلف؛ چه در داخل ایران چه در خارج از کشور.
در تمام دنیا این اتفاق می‌افتد یعنی شما نگاه کنید به آثار خارجی که در جشنواره‌های تئاتر فجر دوره‌های گذشته به اجرا درآمده یا دوستانی که رفتند آن در خارج از کشور نمایش خود را اجرا کردند. مثلاً در مصاحبه‌هایشان گفتند این نمایش ما در پنجاهمین جشنواره یا اجرای عمومی ما در این کشور بوده و اجرا شده و اینکه این باید چرخهٔ اقتصادی تئاتر را در یک گروه یا کمپانی تئاتری در نظر گرفت، آن‌ها این مسئله را می‌بینند و برایشان مهم است. این نیست که نمایش‌نامه خوب اجرا شود و تمام شود. چون شرایط اجرا یعنی سالن نیست یا حمایت دیگری پشت چنین نمایش‌هایی نیست، طبیعتاً پرونده اجرایش بسته می‌شود و کنار می‌رود. کاری که در نظر گرفته‌ام این است که اجرای نمایش ادامه پیدا کند و برنامه‌ریزی شود برای این ادامه. حتی ممکن است بازیگر تغییر کند. یکی از ایده-آل‌های هر گروه تئاتری است که کارش را در شهرها و کشورها و جشنواره‌های مختلف تئاتر اجرا کند.
