۶ اقدام ضروری برای بازگشایی مدارس

معاون اسبق وزارت آموزش‌وپرورش ضمن اشاره به برخی اختلالات ایجاد شده در کارکردهای آموزشی به واسطه آموزش در دوران کرونا، شش اقدام ضروری برای بازگشایی مدارس را تبیین کرد.

سید نصرت‌الله فاضلی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به تمهیدات و مقدمات لازم برای بازگشایی مدارس اظهار کرد: سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ در اول مهرماه آغاز خواهد شد و برخلاف سال‌های قبل، مسائلی به‌واسطه بیماری کرونا احتیاج به تصمیم‌گیری‌های به‌موقع، دقیق و انعطاف‌پذیر دارد تا سرگردانی و بلاتکلیفی جامعه، خانواده دانش‌آموز و مدرسه بر التهابات فرد و اجتماع نیفزاید.

وی افزود: این مسائل از جمله آموزش حضوری، نیمه‌حضوری و یا غیرحضوری تعلیم و تربیت را با چالش‌های جدی مواجه کرده به‌طوری‌که آموزش غیرحضوری در سال گذشته، کارکردهای عمده آموزش مانند رشد اجتماعی، بدنی، کار گروهی، بهداشت روانی، رشد عقلانی … را مختل کرده است.

عضو شورای مرکزی کانون تربیت اسلامی با بیان اینکه این شیوه آموزش، حتی یادگیری در سطح دانش را برابر با اعلام وزارت آموزش‌وپرورش ۴۰ درصد کاهش داد، بیش از سه میلیون نفر از دسترسی به آموزش محروم شدند و خروج بخشی از دانش‌آموزان از چرخه آموزش را دوچندان کرد گفت: خانواده‌های محروم به علت نیاز به نیروی کار دانش‌آموز آنها را از آموزش غیرحضوری محروم می‌کنند و گاهی درست یا نادرست آموزش غیر مدرسه‌ای را بیشتر و مفیدتر از آموزش مدرسه‌ای به‌ویژه در دوره متوسطه می‌دانند که بر افزایش ترک تحصیل دامن می‌زند.

فاضلی ادامه داد: ازاین‌رو آموزش‌وپرورش با بیش از ۴۰ هزار نیروی اداری، بیش از ۷۰۰ منطقه آموزشی، ۳۰۰ هزار کادر آموزشی مدرسه اعم از مدیر و معاون و عوامل اجرایی در کنار معلمان، ظرفیت اجرای تصمیمات و سیاست‌گذاری‌های کلان ملی، استانی و منطقه‌ای را دارند.

وی با توجه به تجربیات سال‌های قبل اقدامات شش‌گانه زیر برای آموزش اعم از حضوری و غیرحضوری ضروری دانست و اظهار کرد:

۱-ثبت‌نام کلیه دانش آموزان در سامانه الکترونیکی مربوطه به‌ویژه کلاس اولی‌ها و رهگیری بازماندگان و ترک از تحصیلی‌ها با بسیج همه امکانات به‌طوری‌که پوشش تحصیلی نسبت به سال گذشته در هر دوره تحصیلی رشد حداقلی داشته باشد.

۲-توزیع کتاب‌های درسی به‌ویژه کتاب‌های رشته‌های کم شمارگان فنی و حرفه‌ای و کاردانش به‌طوری‌که هیچ دانش‌آموزی اول مهرماه بدون کتاب درسی نباشد.

اول مهر باید آغاز واقعی بازگشایی مدارس و نه بازگشایی صوری باشد، به همین خاطر احصای آمار دقیق و درست مدارس، مناطق و استان‌ها، توزیع مناسب از سطح ملی تا مدرسه، تعیین رشته در متوسطه، جابه‌جایی دانش‌آموز در سطح منطقه، استان و نظارت مدیران مستقیم و بالاتر برای رفع همخوانی سامانه‌های متعدد در آموزش‌وپرورش ازجمله عواملی ضروری است که باعث می‌شود کتاب به‌موقع به دست دانش‌آموز برسد.

۳-ساماندهی به‌موقع، مناسب و عادلانه معلمان از الزامات آموزش کیفی و کارآمدی آن است. کمبود معلم، تفاوت معلمان ازنظر تجربه، تخصص و مهارت از تهدیدات و فرصت‌های آموزش در ایران است. ورودی و خروجی دانش‌آموز بر اساس آمار مشخص است، تعداد مدارس و تعداد کلاس و ظرفیت آن نیز مشخص است. راه‌های جبران کمبود معلم نیز تا حدودی معلوم است و فقط تصمیم‌گیری‌های دیرهنگام باعث سردرگمی دانش‌آموز، کاهش انگیزه آموزش و تجربه تلخ بلاتکلیفی در آموزش می‌شود.

محور و رویکرد تصمیم‌گیری برای جبران کمبود معلم باید حفظ و ارتقای یادگیری نه نگاه اقتصادی و غیرمسئولانه نسبت به یادگیری باشد. افزایش تراکم کلاسی بیش از ۲۵ نفر ازجمله بی‌تدبیری‌ها و ذبح زمان مفید یادگیری در ازدحام و سروصدای کلاسی است و معلم فرصت تعامل یادگیری با دانش آموزان به طور انفرادی و یا گروهی را نخواهد داشت. کلاس دایر است و یادگیری بایر، بنابراین حداکثر ۲۰ شهریورماه ابلاغ کلیه معلمان برای مدارس صادر شود و به دنبال آن بر اساس برنامه کلاسی مدرسه، کلاس نیز مشخص و لیست دانش آموزان به معلم تحویل داده شود.

۴- برنامه کلاسی مدارس باید از الگوی منعطف با رویکرد روانشناختی دانش‌آموزان، ساعات دروس و موضوع درس تدوین و سعی شود برابر با برنامه درسی ملی ساعات آموزشی دوره اول ابتدایی ۴۵ دقیقه و بقیه از ۵۰ دقیقه افزایش نیابد و میزان ساعات یک سال تحصیلی محقق شود و از سلطنت بعضی از دروس مانند ریاضی و علوم و طرد دروس دیگر مانند هنر و تربیت‌بدنی و آمادگی دفاعی و کار و فناوری پرهیز شود تا تربیت چند ساحتی اتفاق افتد.

۵- محیط یادگیری از کلاس به مدرسه و از مدرسه به جامعه توسعه داده شود و رسانه آموزشی از کتاب به مواد و رسانه‌های صوتی و تصویری و تجسمی و عینی افزایش یابد تا یادگیری عمیق‌تر و معنادارتر شود.

۶-آموزش منحصر به دانش آموزان مستعد و پویا نشود، بلکه دانش آموزان کم انگیزه و ضعیف به‌موقع مثلاً آبان ماه شناسایی شوند و موردحمایت ویژه برای رفع موانع یادگیری قرار بگیرند.