امروز باید در ویترین باشی!
حمیدرضا شکارسری میگوید: با توجه به وضعیت حاکم در ادبیات، جشن امضا و رونمایی یکی از لازمههای فعالیت شعری ماست، و چه بخواهیم و چه نخواهیم باید این مراسم را بپذیریم.
این شاعر و منتقد ادبی درباره ارزیابیاش از جشن امضا و مراسم رونمایی کتاب اظهار کرد: وجه مهمی از شعر روزگار ما، ویترین است و اگر در ویترین نباشی، روابط عمومی قوی نداشته نباشی و خودت را دائم جلو چشم قرار ندهی، اگر بهترین شعر را هم بگویی، مورد توجه قرار نمیگیری.
او با بیان اینکه موافق برگزاری مراسم رونمایی و جشن امضاست، گفت: یکی از مهمترین مسائل ادبیات، وجه اقتصادی و فروش کتاب است. چه بخواهیم و چه نخواهیم در ویترین بودن، جلو چشم قرار گرفتن و روابط عمومی مهم است. باید قبول کرد که بخشی از فعالیت شاعران روزگار ما فعالیت متنی نیست، بلکه فعالیتی فرامتنی و جدا از متن است. جشن امضا و مراسمی از این دست در راستای فعالیتهای فرامتنی شاعر میگنجد، تا اینکه خود را در ویترین شعر امروز قرار دهد.
شکارسری تأکید کرد: این مراسم، جشنها و گردهماییهایی از این دست بخشی از شعر روزگار ماست و قابل انکار نیست و باید آنها را پذیرفت. حال این سوال مطرح است که برای پذیرش این مراسم و جشنها چه کنیم که بتوانیم از ظرفیتهای این کارها استفاده کنیم، که این موضوع به طراحان و برگزارکنندگان این جشنها برمیگردد.
او با بیان اینکه بخش اعظمی از اینگونه مراسم به وجه اقتصادی و مارکتینگ کتاب توجه دارد، گفت: به خاطر همین بخش قابل توجهی از جلسات به شاعرانی اختصاص دارد که لزوما شعر قوی ندارند، اما به لحاظ چهره، جذابیت بصری و جذابیت رسانهای آدمهای شناختهشدهای هستند؛ مانند فلان خانم چشمآبی هنرپیشه که ویرش گرفته و شاعر شده و تعدادی شعر هم منتشر کرده است، که شعرهایش در مرتبه بسیار پایین و ضعیفی قرار دارد. جشن امضا ویترینی برای این خانم است، نه برای شعر او، و این مسئله باید توسط برگزارکنندگان هدایت شود.
این شاعر در ادامه تاکید کرد: صاحبان انتشارات و بنگاههای فرهنگی تمام هم و غم خود را بر روی این جذابیتهای کاذب و وجه اقتصادی جشنهای امضا و رونماییها نگذارند و بر روی وجوه فرهنگی این مراسم و خود شعر سرمایهگذاری کنند.
او با بیان اینکه این جشنهای امضا ممکن است آسیبهایی را به همراه داشته باشد، گفت: امروزه تمام جلسات نقد و بررسی شعرهای ما به جلسات رونمایی و جشن امضا تبدیل شده است که این کار به تدریج باعث میشود معرفی کتاب جایگزین نقد کتاب شود و منتقد در غربت به سر ببرد و نسبت به کسی که کتاب را معرفی میکند در مقام پایینتری قرار بگیرد، در واقع معرف کتاب مقدم بر منتقد کتاب شود و معرفی کتاب ارزش بیشتری نسبت به نقد کتاب پیدا کند. مهمترین معضلی که این جلسات میتواند داشته باشد این است که در تولید کتاب و شعر، فرهنگ جای خود را به اقتصاد و مارکتینگ در شعر و کتاب شعر بدهد که معضل بزرگی محسوب میشود.
شکارسری افزود: دیگر اینکه مخاطبان غالب این جلسات، مخاطب عام هستند، در نتیجه شعر ممکن به تبعیت از مخاطب عام، وجه عوامزدهای پیدا کند. آسیب دیگر میتواند این باشد که چهرههایی که چهره شعری قوی نیستند به طور کاذب به چهرههای مطرح شعر روزگار ما تبدیل شوند.
او در ادامه یادآور شد: این جشنهای امضا میتواند به وضعیت نشر کمک کند. همانطور که گفتم ویترین و فروش کتاب در روزگار ما مهم است، ویترین چه درست و چه غلط، چه صحیح و چه ناصحیح به شعر روزگار ما جلوه میدهد و باعث فروش کتاب میشود.
این منتقد ادبی گفت: کسانی که جشن امضا و رونمایی برگزار میکنند، بهتر است در کنار مراسمی که برای چهرههای بانفوذ ادبیات امروز میگیرند، مراسمی نیز برای چهرههای جوان و کمتر شناختهشده بگیرند و با تبلیغات و فعالیتهای رسانهای که انجام میدهند قدمی برای شناساندن این چهرهها بردارند. یعنی بخشی از وجه اقتصادی این مراسم را به وجه فرهنگی اختصاص دهند.