پشت پرده‌ای از حادثه 11 سپتامبر که حالا منتشر شده/ حمله القاعده به آمریکا از ماه‌ها قبل پیش بینی شده بود
کم‌تر از یک ماه مانده به سالگرد 11 سپتامبر، طالبان موفق به تصرف کابل شد؛ این پرسش مطرح است که آیا بار دیگر، همچون دهه 90 میلادی، افغانستان به پناهگاه گروه‌های تروریستی همچون القاعده تبدیل می‌شود؟ «بروس ریدل» که در زمان حملات 11 سپتامبر از اعضای رده بالای شورای امنیت ملی بود، در گزارشی برای موسسه «بروکینگر»، شرحی از رخدادهای 20 سال پیش در کاخ سفید داده است.
«بازتاب»؛ من در 11 سپتامبر 2001، هنگامی که دومین هواپیما با مرکز تجارت جهانی برخورد کرد و آمریکا متوجه شد که مور حمله قرار گرفته است، در «اتاق وضعیت» کاخ سفید بودم. جامعه اطلاعاتی آمریکا از چند ماه پیش هشدار داده بود که القاعده به آمریکا حمله خواهد کرد. از پاکستان که بهترین موقعیت را برای اطلاع از توطئه یا شایعه توطئه داشت، اطلاعاتی ارائه نشد.
در آن زمان من دستیار ویژه رئیس‌جمهور در امور خاور نزدیک و شمال آفریقا در شورای امنیت ملی بودم که افغانستان را هم در بر می‌گرفت. «کاندولیزا رایس»، مشاور امنیت ملی از من خواسته بود که پس از چهار سال خدمت در کابینه «کلینتون» در شورای امنیت ملی بمانم.
شنبه قبل از 11 سپتامبر، من و همسرم «الیزابت»، میزبان جشنی به مناسبت ازدواجمان بودیم؛ آن قدر سفیران خارجی به میهمانی آمده بودند که [مدیریت] رستوران مجبور شد طبقه دوم را برای محافظان باز کند. «جورج تنت» و سفیر عربستان، «بندر بن سلطان»، پس از میهمانی، برای گفتگو در خصوص تهدید القاعده به جلسه شام دو نفره رفتند.
ما گزارش‌های زیادی از آژانس [اطلاعات مرکزی] دریافت کرده بودیم که حمله‌ای در راه است؛ در گزارش خلاصه روزانه به رئیس‌جمهور در ششم اوت گفته شده بود که گروه [القاعده] مصمم به اجرای حمله، دورن ایالات‌متحده است. در حالی که زمان دقیق و اهداف مشخص نشده بود، برخی گزارش‌ها نشان می‌داد که القاعده قصد هواپیماربایی دارد. تنت دائما به همه جا می‌رفت و هشدار می‌داد که حمله قریب‌الوقوع است.
روز یکشنبه 9 سپتامبر، «احمد شاه مسعود»، رهبران افغان‌هایی که در مقابل القاعده و طالبان مبارزه می‌کردند، در مقر خود توسط دو عامل القاعده کشته شد. روز دوشنبه ما مطلع بودیم که مرگ او نشان‌دهنده حمله بزرگ طالبان -با کمک حامی خود، پاکستان- برای نابودی نیروهای مسعود است. هدف این حمله، تصرف تنها قسمتی از افغانستان بود که هنوز طالبان بر آن کنترل نداشت. کشتن مسعود، هدیه «اسامه بن لادن» به طالبان بود که به او اجازه عملیات در افغانستان –به عنوان دولتی درون یک دولت- را داده بودند.
پاکستان حضور قابل ملاحظه‌ای در افغانستان داشت، صدها نظامی پاکستانی به طالبان مشاوره می‌دادند؛ ارتش پاکستان تمام نفت و گاز مورد نیاز طالبان را فراهم می‌کرد؛ آژانس اطلاعات ارتش پاکستان (آی‌اس‌آی) اطلاعات لازم را در اختیار طالبان قرار می‌داد. از آنجا که طالبان میزبان القاعده بود، پاکستان به فعالیت‌های تروریستی آن‌ها دسترسی دائمی داشت.
سه‌شنبه صبح، دستیار ویژه من، «کتی کوپر» درست قبل از جلسه اعضای ارشد شورای امنیت ملی، به من گفت که یک هواپیما به مرکز تجارت جهانی در نیویورک برخورد کرده است، اما ما هنوز نمی‌دانستیم که این هواپیما یک جت مسافربری بوده است. درست قبل از 9 صبح، من در اتاق وضعیت، کنار کاندولیزا رایس نشسته بودم. پنج دقیقه بعد، یک افسر وظیفه در را باز کرد و در گوش رایس گفت که هواپیمای دیگری به برج‌ها برخورد کرده است؛ «آمریکا تحت حمله است». طی 10 دقیقه، سرویس مخفی، مجموعه کاخ سفید را تخلیه کرد، چیزی که در هشت سالی که آنجا کار می‌کردم هرگز تمرین یا تصور نشده بود.
مدیرکل آژانس اطلاعات ارتش پاکستان در 11 سپتامبر با کنجکاوی به واشنگتن سفر کرد. او در روزهای قبل هیچ هشداری در مورد حمله به آمریکا یا قصد طالبان برای حمله، نداد.
هنگامی که ما را از مجموعه کاخ سفید خارج کردند، اجازه بازگشت به محوطه برای سوار شدن اتومبیل‌هایمان را نداشتیم؛ من از سمت «اسکندریه»، با گذشتن از پنتاگون که در آتش می‌سوخت، به سمت خانه رفتم. در خانه شاهزاده بندر بن سلطان با من تماس گرفت؛ او با سوال‌های زیادی از سوی ریاض روبه‌رو بود.
روز بعد که به دفتر برگشتم، برنامه‌ریزی برای حمله به افغانستان را شروع کردیم. به فرمانده اطلاعات پاکستان گفته شد که آن‌ها باید فورا تمام روابط خود با طالبان را قطع کنند.
حملات 11 سپتامبر سیاست خارجی و نهادهای سازنده آن را بیش از هر رویداد دیگری از زمان جنگ جهانی دوم، تغییر داد. سازمان‌های کاملا جدیدی مثل دپارتمان امنیت داخلی و مرکز ملی ضدتروریسم ایجاد شد. پس از آن دو جنگ افغانستان و عراق انجام شد. برخی اشتباهات عمده، مثل شکنجه و حمله به عراق رخ داد، اما از حمله موفق دیگری از سوی القاعده به ایالات‌متحده جلوگیری شد تا اینکه در دسامبر 2019 یک کارآموز نیروی هوایی عربستان که جذب القاعده شده بود، سه نفر را در پایگاه هوایی نیروی دریایی در «پنساکولا»، کشت.
من در ژانویه 2002، کاخ سفید را برای تحصیل در کالج سلطنتی مطالعات دفاعی لندن ترک کردم؛ کمیسیون 11 سپتامبر هرگز از من نخواست که درباره اتفاقات پیش و طی آن روز در کاخ سفید شهادت بدهم. اگر شهادت داده بودم، بر نیاز به همکاری‌های پایدار اطلاعاتی میان سرویس‌ها که فقط با رهبری مستقیم کاخ سفید ممکن است، تأکید می‌کردم.
بازگشت القاعده به کابل در سالگرد 11 سپتامبر، نگران‌کننده است.
