شرایطی که نیاز است تا نرخ ارز در ایران کاهش یابد/ آیا شاهد افت شدید قیمت ارز در کشور خواهیم بود؟

همگام با روی کار آمدن جو بایدن رییس جمهوری جدید ایالات متحده، زمزمه لغو یا تعلیق تحریم ها علیه ایران به گوش می رسد و انتظار می رود که با تغییر سیاست های دولت آمریکا، شاهد بهبود وضعیت اقتصادی و به تبع آن کاهش نرخ ارز باشیم. آیا واقعا شرایط جدید حاکم بر نظام بین الملل می تواند زمینه سقوط نرخ ارز را در ایران فراهم کند؟

«بازتاب»، زهره علامی– کارشناسان اقتصادی پیش بینی می کنند که با لغو تحریم های آمریکا علیه ایران، فروش نفت افزایش یابد و همراه با آن نرخ ارز هم روندی کاهشی را در پیش بگیرد، در این میان برخی فعالان اقتصادی از احتمال کاهش قیمت دلار تا 19 هزار تومان هم خبر می دهند.

سید کمال سیدعلی، معاون ارزی سابق بانک مرکزی، درباره وضعیت قیمت ها در بازار می‌گوید: نرخ ارز جای کاهش تا ۱۹ هزار یا ۲۰ هزار تومان را دارد که برای رسیدن آن به کانال‌های قیمتی پایین‌تر لازم است عوامل دیگری هم فراهم شود؛ تیمور رحمانی، اقتصاددان هم معتقد است که با افت ریسک های بیرونی، نرخ ارز می‌تواند پایین‌تر از ۲۰ هزار تومان قرار گیرد و مدت‌ها هم پایین‌تر از آن دوام آورد.

اما مجیدرضا حریری، رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین، کاهش قابل قبول نرخ ارز را وابسته به رفع تمام موانع اقتصادی و سیاسی می داند و می افزاید: فراموش نکنیم که سالجاری را با ارز در کانال 13 هزار تومان آغاز کردیم و در حال حاضر قیمت دلار به 23، 24 هزار تومان رسیده است.

حریری در گفت و گو با بازتاب می گوید: کاهش نرخ ارز در شرایطی که جهش رخ داده، معنایی ندارد، یعنی اگر قیمت ارز یک هفته 30 هزار تومان بوده و حالا به 24 هزار تومان رسیده است، نمی توان گفت که شاهد افت قیمت دلار بودیم.

این فعال اقتصادی، ادامه می دهد: ارزش پول ملی در مقایسه با ابتدای سال به شدت کاهش یافته و نرخ ارز هم افزایش چشمگیری داشته است.

او اظهار می کند: در سال های اخیر، شاهد چند جهش در نرخ ارز بودیم، نخستین بار از هزار تومان به 3 هزار تومان، باردیگر از 3 هزار تومان به 14، 15 هزار تومان و آخرین بار از 14 هزار تومان به 30 هزار تومان رسیدیم که مهمترین علت این جهش ها سیاسی و انتظارات روانی ناشی از شرایط سیاست بین الملل، بوده است.

به گفته رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین، اگر فاکتور انتظارات منفی از آینده سیاسی مثبت شود، شوک های ارزی هم ترمیم می شود، با بهبود فضای سیاست بین الملل، قیمت ها باید به زمان پیش از این شوک ها بازگردد، یعنی زمانی که عوامل واقعی اقتصاد اثرگذار بودند(حتی اگر اثر تحریم ها هم به عنوان عوامل واقعی اقتصاد در نظر گرفته شود.)

حریری اضافه می کند: همواره انتظارات از آینده سیاه تر موجب شده که مردم به بازارها هجوم ببرند و پول هایشان را تبدیل به دارایی هایی با ثبات تر همچون مسکن، دلار، طلا و … کنند.

این فعال اقتصادی با اشاره به آغاز ریاست جمهوری بایدن می گوید: در حال حاضر نسیمی از امیدواری در جامعه ایجاد شده است، بنابراین پیش بینی می شود که نرخ ارز کاهش یابد تا جایی که شرایط به سمت بهبود باشد؛ هر جا که به موانع سخت سیاسی برخورد کنیم و چشم انداز بهبود از بین برود، قیمت ارز افزایشی می شود.

او معتقد است: اگر همه عوامل سیاسی منفی از جمله تحریم، محدودیت های اف ای تی اف، محدودیت در فروش نفت و … از دوش اقتصاد کشور برداشته شود و بتوانیم کشور را همچون دهه 80 اداره کنیم، در آن صورت صحبت از نرخ ارز 23، 24 هزار تومانی اشتباه است و قیمت دلار باید به شدت کاهش یابد.

رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین می افزاید: حدود دو سال است که حجم فروش نفت کشور کمتر از 10 میلیارد دلار است و این درحالی است که طی سال های گذشته به طور متوسط بین 50 تا 70 میلیارد دلار فروش نفت داشتیم، اما سوال این است که اگر50 میلیارد دلار به اقتصاد کشور تزریق شود باز هم قیمت دلار، همین میزان است؟

حریری عنوان می کند: اگر بتوانیم تعاملات بانکی استانداردی با سایر کشورها داشته باشیم و هزینه های تجاریمان کاهش یابد، نرخ دلارهم کاهش می یابد.

ارز 5 هزار تومانی با رفع همه موانع اقتصادی

به گفته رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین ، نرخ ارز از 3 هزار و 200 تومان در زمستان سال 96، به 24 هزار تومان در زمستان امسال رسید، یعنی در سه سالی که با ترامپ درگیر بودیم، نرخ ارز به شدت افزایش پیدا کرد.

حریری می گوید: ظرفیت و حجم اقتصاد ایران بالاست، پس از 8 سال جنگ و هزاران میلیارد دلار ضرر، اقتصاد کشورمان در یک بازه 8 ساله ( 68 تا 76) به شدت تکان خورد و هنوز هم این استعداد در اقتصاد کشورمان وجود دارد.

او تصریح می کند: به محض اینکه مشکلات سیاسی را با سایر کشورها حل کنیم و فشارهای بین المللی در همه سطوح از جمله در جذب سرمایه گذاری خارجی ، سهولت دسترسی به سیستم های بانکی، سهولت استفاده از فاینانس های خارجی و … برداشته شود، می توان از نرخ ارز 5، 6 هزار تومان صحبت کرد.

البته در حالی که به گفته کارشناسان و فعالان اقتصادی از جمله مجیدرضا حریری کاهش نرخ ارز به نفع اقتصاد کشور است، اما تثبیت نرخ ارز مهمتر از کاهش آن است چرا که نوسانی بودن قیمت ها، علاوه بر سردرگمی فعالان اقتصادی، تاثیری بر افت قیمت کالاها و خدمات در بازار نمی گذارد.