کلاف پیچیده ارزهای دیجیتال و مصرف برق در ایران/ آیا کمبودهای اخیر برق به استخراج ارز دیجیتال ارتباط دارد؟
کمبود برق و خاموشی های پراکنده در برخی شهرها، زمزمه مصرف غیرمجاز برق توسط استخراج کنندگان ارزهای مجازی را افزایش داد تا اینکه چند روز پیش سخنگوی صنعت برق، این موضوع را تأیید و اعلام کرد که بیش از 300 مگاوات برق غیرمجاز توسط استخراج کنندگان ارزهای مجازی مصرف می‌شود؛ شرایط نگران کننده ای که بیم آن می رود در آینده مشکلات کشور را در تأمین برق از آن چیزی که اکنون هست نیز بیشتر کند.
«بازتاب»، زهره علامی- همگام با رشد نرخ ارزهای مجازی به ویژه بیت کوین از 8 هزار دلار به 30 هزار دلار و با توجه به ارزانی قیمت برق در کشور، تعداد استخراج کنندگان این ارزها طی ماه های گذشته روندی صعودی داشته است و آمارها نشان می دهد که طی یکسال اخیر، مصرف برق ماینر‌های بیت کوین پنج برابر شده است.
براساس گزارش های رسمی وزارت نیرو حدود یک‌هزار و 620 مرکز غیرمجاز با ظرفیت نزدیک به 300 مگاوات در کشور وجود دارد و 24 مرکز استخراج رمز ارز هم با ظرفیت بیش از 310 مگاوات مجوز فعالیت گرفته‌اند که مجموع مصارف مجاز و غیرمجاز برق توسط صنعت ماینینگ در کشور نشان از حجم بالای برق مصرفی این صنعت دارد.
در این میان به گفته متخصصان حوزه برق، مصرف برق هر دستگاه ماینر(دستگاه استخراج بیت کوین) حداقل چهار برابر کنتور خانگی و تولید هر بیت کوین معادل مصرف سالانه 24 خانه در تهران یا معادل مصرف برق یک خانه در تهران به مدت 24 سال است و افزایش تعداد استخراج کنندگان بیت کوین، یعنی جهش مصرف انرژی و امکان قطعی برق و خاموشی.
متخصصان حوزه بیت کوین با اعداد و ارقام اعلام شده از سوی مسوولان دولتی درباره بالا بودن مصرف برق در صنعت ماینینگ موافق نیستند، به گفته دبیر انجمن بلاکچین، آمار اعلام شده یعنی مصرف 7 درصد برق تولیدی توسط ماینر‌ها درست نیست و فقط نیم درصد برق کشور در ساعات پیک توسط ماینر‌ها مصرف می‌شود.
تابستان سال گذشته و با افزایش خاموشی ها دوباره بحث سهم بالای استخراج ارزهای دیجیتال در مصرف برق مطرح شد که مدیرعامل انجمن بلاک چین ایران با قاطعیت اعلام کرد که صنعت استخراج ارز دیجیتال، برقی که مصرف می کند در حدی نیست که موجب خاموشی سایر بخش ها شود و فعالان این صنعت تنها کمی کمتر از یک درصد برق مصرف می کنند.
البته کشمکش میان فعالان صنعت ماینینگ و دولتی ها فقط در میزان بالای برق مصرفی توسط استخراج کنندگان ارز مجازی خلاصه نمی شود، آنها به تعرفه برق اعلام شده برای این صنعت هم انتقاد دارند.
تعرفه مصرف برق برای استخراج کنندگان رسمی دو برابر هزینه برق صادراتی و تقریبا شش برابر تعرفه خانگی است و این موضوع موجب افزایش مراکز غیرمجاز استخراج این ارزها و به ویژه بیت کوین شده است، این استخراج کنندگان از برق خانگی استفاده می کنند و تنها ۲۰ درصد از هزینه برق استخراج‌‌کنندگان مجاز را می پردازند.
حضور برخی نهادها در استخراج بیت کوین
درحالی که جاروجنجال میان دولت و فعالان صنعت ماینینگ برسر تعرفه و میزان مصرف برق بالاگرفته است، برخی گزارش ها و شنیده ها نشان از فعالیت برخی دستگاه های دولتی در حوزه استخراج ارز مجازی دارد.
یکی از فعالان صنعت ماینینگ، درگفت و گو با تجارت نیوز، می گوید: آمارها نشان می دهد که حداقل هشت درصد از ماینینگ دنیا در ایران انجام می‌شود و بسیار بعید است که این حجم از استخراج، با روش‌های غیرقانونی و خانگی صورت بگیرد؛ بنابراین به احتمال قوی، برخی نهاد‌های دولتی که به برق پرقدرت دسترسی دارند در حال انجام ماینینگ صنعتی هستند.
امیر بیات می افزاید: ماینر‌های معمولی به منابعی مثل برق پنج مگاواتی دسترسی ندارند و چنین امکانی در کارخانه‌های بزرگ، نهاد‌های دولتی یا در جوار نیروگاه‌های یافت می‌شود.
با توجه به اظهارات این فعال صنعت ماینینگ و همچنین سود بالای حاصل از استخراج ارزهای مجازی، این احتمال قوت می گیرد که یا مراکز دولتی و حکومتی به صورت مستقیم در حال ماینینگ هستند یا این امکان را به برخی افراد اعطا کرده اند و یا برخی با سوء استفاده از برق رایگان این مراکز در حال سوء استفاده از شرایط موجود هستند.
برهمین اساس مسوولان مربوطه باید شائبه فعالیت مراکز دولتی و حکومتی در صنعت ماینینگ را برطرف کنند و در این زمینه اقدام به شفاف سازی کنند، ضمن اینکه در کنار این ابهام، احتمال استخراج ارز مجازی با کمترین تعرفه برق، توسط این مراکز هم افزایش یافته است و نیاز به رفع این گمانه زنی ها برای تنویر افکار عمومی به شدت احساس می شود.
از سویی نیز به نظر می رسد برخی افراد و مراکز خصوصی نیز به این فعالیت روی آورده اند و از تعرفه مناسب برق در ایران برای چنین بهره برداری هایی استفاده می کنند؛ شرایطی که در مجموع سبب شده تا مشکلات برقی کشور تشدید شود و با این رویه اصلاً بعید نیست در آینده با وضعیت نگران کننده تری رو به رو شویم.
