یکی به نعل و یکی به میخ؛ سیاست جدید سازمان انرژی اتمی ایران/ آیا پیشنهاد غنی سازی 20 درصدی ایران محقق خواهد شد؟

ایران، در نامه‌ای به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از برنامه خود برای غنی‌سازی 20 درصدی اورانیوم خبر داده است. در شرایطی که امیدواری زیادی برای بازگشت ایلات متحده به برجام وجود دارد، هدف ایران از این اقدام چیست؟

بازتاب؛ آرش صفار– روز جمعه 12 دی ماه، وال‌استریت ژورنال از قول منابع مطلع در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، از ارسال نامه ایران به آژانس مبنی بر قصد تهران برای غنی‌سازی 20 درصدی اورانیوم خبر داد. «میخائیل اولیانف»، نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی نیز اعلام کرد که مدیر کل آژانس، تصمیم ایران برای غنی‌سازی 20 درصدی در سایت فردو را به اطلاع شورای حکام و شورای امنیت رسانده است.

بنابر ادعای سرویس فارسی «یورو نیوز»، مدیر کل آژانس در نامه خود به شورای حکام به این موضوع تأکید کرده است که نامه ایران به آژانس، زمان آغاز این غنی‌سازی را مشخص نکرده است.

«علی اکبر صالحی»، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، امروز 13 دی ماه در مصاحبه‌ای ارسال نامه به آژانس در مورد تصمیم ایران را تأیید کرد. به گفته او، سازمان انرژی اتمی، نامه‌ای را از طریق نمایندگی ایران در وین به آژانس داده است و در آن خواستار اعزام بازرسان آژانس به ایران برای فک پلمپ تجهیزات هسته‌ای ایران شده است تا ایران بتواند «تحت نظارت آژانس» و «در آینده نزدیک» اقدامات خود در راستا را به انجام برساند.

صالحی با تأکید بر اینکه سازمان انرژی اتمی موظف به اجرای مصوبه مجلس (اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران) است، گفت که اقدامات سازمان در این راستا مستلزم ارائه آیین‌نامه از سوی دولت و دستور رئیس‌جمهور است.

گفتنی است که بعد از آغاز گام‌های پنجگانه ایران در راستای کاهش تعهدات برجامی خود، در اعتراض به خروج آمریکا از برجام و عدم اجرای تعهدات طرف اروپایی، تهران در ی‌ماه ۱۳۹۸ و هم‌زمان با گام پنجم، با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که دیگر هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی‌شده و تحقیق و توسعه) نخواهد داشت و از این پس، برنامه هسته‌ای ایران فقط بر اساس نیازهای فنی کشور پیش خواهد رفت.

با توجه به امیدواری زیاد در خصوص بازگشت ایلات متحده به برجام در کابینه جو بایدن، می‌توان نامه تهران به آژانس را در راستای سیاست فشار بر اعضای برجام برای بازگشت سریع و بی‌قید و شرط به این توافق تفسیر کرد.

به بیان دیگر، دولت –علیرغم ناخرسندی از مصوبه مجلس- تلاش دارد از قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران» به عنوان اهرمی در سیاست خارجی بهره گیرد؛ چه اینکه مقام‌های وزارت امور خارجه، تا کنون چندین بار بر این موضوع تأکید کرده‌اند که خواسته دموکراسی‌های پارلمانی اروپا برای عدم اجرای قانون مجلس توسط قوه مجریه جمهوری اسلامی ایران، قابل پذیرش نیست.

از سوی دیگر، احتمالا دولت قصد دارد با این نامه رضایت مجلس را جلب کند؛ اقدامی که احتمالا منجر به همراهی بیش‌تر مجلس با دولت، در ادامه مسیر پیش روی برجام خواهد شد.
مستند به آنچه مورد اشاره قرار گرفت، رویه جاری دولت و وزارت خارجه کشورمان در قبال برجام را می توان رویه ای دو پهلو و مملو از بیم و امید توصیف کرد که مصداق بارز مثل یکی به نعل و یکی به میخ است.