چگونه ۳۵ میلیون ایرانی کرونا گرفتند؟ / ایرانی‌ها موش آزمایشگاهی کرونا شده‌اند؟
معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت گفت: براساس مطالعات انجام‌شده از ابتدای شیوع ویروس کرونا تا حدود یک ماه پیش ۳۵ میلیون نفر در ایران یک بار با کرونا درگیر شده‌اند و حدودا ۵۰ میلیون نفر دیگر در معرض ابتلا به کوویدـ۱۹ قرار دارند.
دوباره بلوای تعداد مبتلایان ایرانی کرونا شروع شده است؛ ۵۷۰ هزار نفر یا ۳۵ میلیون نفر؟ اظهارات دکتر ملک‌زاده، معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت درباره ابتلای ۳۵ میلیون ایرانی به کرونا با واکنش‌های مختلفی همراه شده است. دکتر ملک‌زاده، معاون تحقیقات وزیر بهداشت در حالی آمار جدید کرونا در ایران را ارائه داده است که پیش از این رئیس‌جمهور آمار ۲۵ میلیون مبتلا را بیان کرده بود. آماری که توسط تحقیقاتی که به سرپرستی معاون تحقیقات وزیر بهداشت انجام شده بود، به دست آمد.
دکتر ملک‌زاده پیش از این درباره شیوه دستیابی به آمار احتمالی بیماران کرونا در ایران به همشهری‌آنلاین گفته بود: در فروردین و اردیبهشت ۹۹ ما روی ۱۰ هزار فرد کاملا سالم در کشور تحقیقی را انجام دادیم و از آنها آزمایش خون گرفتیم و براساس آن تحقیق مثلا بعضی از شهرهایمان مثل رشت یا قم یا بعضی از شهرهای مازندران تعداد افرادی که در حقیقت کووید گرفته بودند بیشتر از ۳۰ درصد بود. یعنی در آن جمعیت ۱۰ هزار نفره بیشتر از ۳۰ درصد افراد به بیماری مبتلا شده بودند. بر این اساس مشخص شد احتمالا تا آن زمان ۲۵ میلیون نفر از ایرانی‌ها به کووید مبتلا شده‌اند. با این حال دیروز رئیس بخش آی‌سی‌یو بیمارستان مسیح دانشوری این آمار را رد کرد.
دکتر رضا ملک‌زاده معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت، درباره انتقادات به آمار جدید مبتلایان ایرانی کرونا می‌گوید: همین تحقیقات را در اردیبهشت نیز انجام دادیم و برآورد ما این بود که تا آن زمان بیش از ۲۵ میلیون نفر به ویروس کرونا مبتلا شده بودند و اکثرشان هم بهبود یافته و ایمن شدند. پس از آن مطالعات دیگری را انجام دادیم و برآورد ما این است که تا یک ماه پیش حدود ۳۵ میلیون نفر به کرونا مبتلا شده‌اند و باید بدانیم هنوز حدود ۵۰ میلیون ایرانی به این بیماری دچار نشده‌اند و در معرض خطر هستند. این مطالعات در سطح کوچکی بوده و ما الان در حال انجام مطالعاتی گسترده‌تر در کشور هستیم تا مشخص کنیم به ویژه از آغاز پاییز چند درصد به این بیماری دچار شده‌اند. مطالعه‌ای که در حال انجام آن هستیم این عدد را ظرف یکی دو ماه آینده نشان می‌دهد که به طور دقیق چه تعداد از جمعیت کشور به این بیماری دچار شده‌اند.
دکتر ملک‌زاده درباره امکان ابتلای مجدد این افراد به بیماری توضیح داد: این ۳۵ میلیون نفر به دلیل تماس با این ویروس، ایمنی دارند یعنی این افراد دیگر به واکسن احتیاج ندارند.
بالا رفتن شمار جان‌باختگان در زمستان
معاون وزیر بهداشت گفت: اگر حدود ۷۰ درصد از جمعیت کشوری با این ویروس تماس پیدا کنند و واکسینه شوند، اپیدمی خاموش می‌شود البته بیان این موضوع به این معنا نیست که به دنبال ایمنی جمعی هستیم چون اگر این سیاست را اتخاذ کنیم، تلفات زیادی خواهیم داشت و از لحاظ اخلاقی صحیح نیست که پیشگیری نکنیم تا همه مردم مبتلا شوند مثل پیشنهادی که آقای ترامپ در آمریکا ارائه داد. به همین علت تلاش ما این است که پروتکل‌های بهداشتی را بیشتر از قبل تبلیغ کنیم تا افراد از بیماری مصون بمانند؛ چراکه اگر تعداد مبتلایان بیشتر شود، آمار مرگ‌ومیر هم بالاتر می‌رود و تقریبا از هر هزار نفر که به کوویدـ۱۹ مبتلا شوند ممکن است ۲ تا ۳ نفر فوت کنند.
وی افزود: بسیار مهم است مردم ماسک بزنند، فاصله اجتماعی را رعایت کنند، در اجتماعات شرکت نکنند و به طور مرتب دست‌هایشان را بشویند این موارد بسیار حیاتی است و باید هم پزشکان و متخصصان و هم رسانه‌ها بر این موارد تاکید کنند.
دکتر ملک‌زاده با اشاره به نتایج مطالعات تیم تحقیقاتی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی مبنی بر افزایش مقدار ویروس در دستگاه تنفسی بیماران و بالا رفتن سرعت انتقال آن گفت: نگرانی ما این است با رسیدن به فصل زمستان و اینکه سرعت انتشار ویروس بسیار زیاد شده است با یک موج بسیار بزرگ از مبتلایان و در نتیجه آن تلفات بسیار بالا و یک فاجعه روبه‌رو شویم.
هیچ کشوری به‌تنهایی نمی‌تواند کرونا را شکست دهد
معاون تحقیقات وزیر بهداشت در پاسخ به انتقادات به حضور پررنگ ایران در مطالعه همبستگی «کارآزمایی بالینی برای درمان کوویدـ۱۹» سازمان بهداشت جهانی که با همکاری ۳۰ کشور از ۶ منطقه جهان در حال انجام است و ایران بیشترین مشارکت بیماران در آن را داشته است، گفت: با وجود اجرای نزدیک به ۱۸۰ مطالعه کارآزمایی بالینی متوسط و بزرگ در جهان برای دستیابی به نشانه‌هایی از درمان کوویدـ۱۹ اما سازمان بهداشت جهانی که تجربه رفع بحران‌هایی از اپیدمی‌های متعدد بیماری‌های عفونی در سال‌های دور و نزدیک را داشته است، با اطمینان تمام می‌گوید که هیچ‌یک از مطالعات کارآزمایی بالینی با حجم مشارکت‌کنندگان کم راه به جایی نخواهد برد و هیچ کشوری به پشتوانه این سطح از مطالعات نمی‌تواند به‌تنهایی به قهرمانی در شکست کرونا با درمان قطعی آن بیندیشد.
او گفت: جهان هیچ‌گاه با ویروسی چنین پرقدرت در انتشار، عجیب، مرموز و پیچیده، پرجنبش در تغییرات ژن و نگران‌کننده برای اقتصاد و سلامت دنیا مواجه نبوده و تنها راه‌حل آن اتحاد جهانی برای یک مطالعه وسیع و بی‌سابقه است. به جرئت می‌توان گفت که اکنون چشم‌ها به مطالعه Solidarity Clinical Trial for COVID-۱۹ Treatments سازمان بهداشت جهانی دوخته شده است.
این مطالعه استاندارد تحت نظارت دقیق کمیته بین‌المللی راهبری مطالعه و کمیته اجرایی مطالعه با حضور ۹ کشور عضو از جمله ایران در حال انجام است و تاکنون ۳۰ کشور از ۶ منطقه جهان با مشارکت بیش از ۱۲ هزار بیمار مبتلا به کوویدـ۱۹ بستری در ۵۰۰ بیمارستان به این مطالعه پیوسته‌اند.
چگونگی دستیابی به میزان تاثیرگذاری داروها
ملک‌زاده درباره چگونگی دستیابی به تاثیر داروها در روند بهبودی و کاهش مرگ مبتلایان توضیح داد: آزمایش‌های بالینی روی داروها، تماما با مجوزهای اخلاقی محکم و سخت و تحت نظارت کامل و دقیق سازمان بهداشت جهانی صورت می‌گیرد. کمیته نظارت بر داده‌ها و ایمنی مطالعه کارآزمایی بالینی برای درمان کوویدـ۱۹ براساس تجزیه و تحلیل موقت داده‌ها میزان تاثیر داروها را در روند بهبودی و کاهش مرگ مبتلایان درمی‌یابد و بدین‌ترتیب برخی رژیم‌های درمانی را حذف و برخی را جایگزین می‌کند. همان‌گونه که پس از ماه‌ها مطالعه، سازمان بهداشت جهانی دو بازوی درمانی را (ترکیب لوپیناویر با ریتوناویر و هیدروکسی کلروکین) که بی‌اثر بودن آنها اثبات شد، حذف کرد.
همکاری ایران با سازمان بهداشت جهانی
معاون تحقیقات وزیر بهداشت درباره اینکه چرا ایران پیشتاز مشارکت بیماران و همکاری در مطالعه کارآزمایی بالینی سازمان بهداشت جهانی برای درمان کوویدـ۱۹ بوده است گفت: باید یادآور شد چهار دارویی که در اولین گروه از بازوهای درمانی برای بیماران بستری مبتلا به کوویدـ۱۹ در پروتکل درمانی ایران مورد استفاده قرار گرفت، در سایر کشورهای همکار مطالعه سازمان بهداشت جهانی نیز مورد مصرف بوده و همزمان در ۲۰۰ بیمارستان انگلستان برای ۱۲ هزار بیمار در مطالعه ریکاوری همراه با برخی دیگر از داروها تحت کارآزمایی بالینی قرار گرفته‌اند. ادعای استفاده بیشتر از بیماران ایرانی برای کارآزمایی بالینی داروها در مطالعه سازمان بهداشت جهانی ناشی از عدم اطلاع منتقدان از روند مطالعه است. این داروها همچنین برای هزاران هزار بیمار در سایر کشورها و نیز بیماران ایرانی دیگری که در این مطالعه شرکت نداشته‌اند توسط پزشکان معالج در بیمارستان‌ها به امید موثر بودن مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
ایرانی‌ها موش آزمایشگاهی کرونا شده‌اند؟
ملک‌زاده همچنین در پاسخ به این شائبه مطرح‌شده در افکار عمومی مبنی بر اینکه «مسئولان وزارت بهداشت از بیماران ایرانی کرونا به‌عنوان موش آزمایشگاهی در یک تحقیق بین‌المللی درباره میزان اثرگذاری داروهای پیشنهادی استفاده کرده‌اند»گفته است: این سخن دروغ است؛ ما 3500 نفر را در این مطالعه شرکت دادیم این در حالی است که در کشوری مانند انگلیس مطالعه مشابهی با 12 هزار نفر انجام شده است؛ ثانیاً این داروها داروهایی هستند که مردم قبلاً نیز استفاده می‌کردند و ما فقط این 3500 نفر را دقیق چک کردیم! بیماران با رضایت خود وارد این مطالعه شدند.
او درباره حذف چند داروی معروف در درمان کرونا گفت: این داروها جدید نبوده‌اند، مردم همین حالا نیز استفاده می‌کنند؛ ما در مطالعه، 3500 بیمار را که از این داروها استفاده می‌کردند چک کردیم تا ببینیم آیا این داروها تأثیر دارند یا خیر و به این نتیجه رسیدیم که خیلی اثری ندارند و برخی از این داروها ضرر نیز دارند! به همین علت دو داروی «هیدروکسی کلروکین» و «کلترا» را از پروتکل حذف کردیم؛ این دو دارو هم در ایران و هم در کشورهای دیگر از پروتکل درمان کرونا حذف شده است؛ دو داروی دیگر به‌نام‌های «رمدسیویر» و «اینترفرون» وجود دارد که این داروها را چون در مراحل آخر بیماری به بیمار داده بودیم این فرضیه مطرح است که اگر این داروها در فاز اول بیماری داده شوند، ممکن است مؤثر باشند و روی این موضوع داریم بحث می‌کنیم که این دو دارو را چگونه باید برای بیماران مبتلا به کرونا استفاده کنیم.
