عراق در پی کاهش وابستگی به برق ایران
پیام باقری، دبیر سندیکای برق ایران در گفتگو با مهر با بیان اینکه ایران با همسایگانی که از طریق زمینی با آن‌ها هم‌مرز است ارتباط الکتریکی دارد گفت: صادرات برق کشورمان با اختلاف قابل‌توجهی عمدتاً به سمت کشور عراق است. این هم به میزان تقاضای برق این کشور بر می‌گردد که بسیار بالاست و متناسب با تولید برق در این کشور نیست؛ عراق در فصول گرما با کمبود برق مواجه می‌شود که از طریق برق ایران و واردات گاز این کمبود را جبران می‌کند.
وی با اشاره به اینکه ایران بیش از هزار مگاوات به‌ویژه در ایام پیک به عراق برق صادر می‌کند، افزود: این رقم گاهی اوقات تا میزان ۱۲۰۰ مگاوات هم می‌رسد؛ البته در برخی مواقع هم با مشکلاتی در حوزه تجارت برق با عراق مواجه می‌شویم به‌ویژه از زمانی که تحریم‌ها شکل جدی تری به خود گرفت.
نیمی از طلب ۱ میلیارد دلاری وصول شد / عقد قرارداد ۲ ساله موفقیت بود
این فعال صنعت برق، دریافت پول برق از عراق و طلب یک میلیارد دلاری از این کشور را یکی از چالش‌های جمهوری اسلامی ایران دانست و تصریح کرد: در سفر اخیری که اردکانیان، وزیر نیرو به عراق داشت، آن‌طور که توسط رسانه‌ها گزارش داده شد نیمی از این طلب وصول شد و نیمی دیگر قرار است در آینده پرداخت شود. مشکل نقل‌وانتقال بدون تأخیر پول برق صادراتی به عراق همواره جزو دغدغه‌های صادرات برق بوده و نوسان‌های زیادی دراین‌باره به چشم خورده است.
باقری درباره دستاوردهای سفر وزیر نیرو به عراق گفت: قراردادهای صادرات برق معمولاً یک‌ساله منعقد می‌شده است اما در این سفر، قرارداد دوساله ای امضا شد که دستاورد خوبی بود و در این شرایط که عراق هم تحت‌فشار آمریکاست و به‌صورت مقطعی واردات برق از ایران را از تحریم معاف می‌کرد و فرصت سه‌ماهه را تمدید کرد تا واردات از ایران را قطع کند، امضای این قرارداد دوساله بسیار موفقیت‌آمیز بود.
بهره مندی بخش خصوصی از مطالبات رسوب شده دولت
وی درباره راهکارهای تسویه حساب برقی با عراق عنوان کرد: یکی از راهکارهای استفاده از این منابع فارغ از اینکه چه بخشی از آن را می‌توان به‌صورت نقدی وارد کرد، می‌تواند این باشد که طلب وزارت نیرو، یک اعتبار در کشور عراق در نظر گرفته شود و بخش خصوصی از این محل تأمین مالی پروژه‌های خود را انجام دهد. یا اینکه اعتباری در بانک باشد برای اخذ تضامینی که شرکت‌های فعال صادراتی برای شرکت در مناقصه و صدور ضمانت‌نامه‌های بانکی می‌توانند از آن استفاده کنند.
عضو هیأت مدیره سندیکای برق ایران در تشریح این موضوع افزود: بخشی از شرکت‌های فعال حوزه برق، از وزارت نیرو طلب دارند و این طلب می‌تواند در منابع رسوب شده این وزارتخانه در عراق مورداستفاده قرار بگیرد. بخش خصوصی امروز در حوزه صادرات برق نقشی ندارد و این حوزه کاملاً در اختیار دولت است. یکی از نکاتی که می‌تواند کشور را به هاب برق منطقه تبدیل کند حضور بخش خصوصی در این حوزه است.
او با تاکید بر لزوم حرکت جمهوری اسلامی ایران به سوی تبدیل شدن کشور به هاب برق منطقه گفت: این موضوع از چنان اهمیتی برخوردار است که در قوانین بالادستی کشور به آن اشاره جدی شده است؛ در قانون سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و برنامه ششم به وزارت نیرو تکلیف شده که باید در پایان برنامه قطب برق منطقه باشد.
فرمان برق منطقه در مشت ایران / جای خالی بخش خصوصی در هاب شدن
این مقام مسؤول با اشاره به اینکه تعبیر درست از هاب این است که فرمان برق منطقه در اختیار ایران قرار بگیرد، اظهار داشت: ازنظر توانمندی ظرفیت‌های خوبی وجود دارد ازجمله منابع وافر گاز که پایه تولید برق در نیروگاه‌های حرارتی است. قابلیت‌های فنی بخش خصوصی که ظرفیت‌های خوبی دارد که امروز با عبور از چالش‌های سخت گذشته به دست آورده است. موقعیت جغرافیایی ایران هم بسیار مناسب است برای آنکه بتوانیم به هاب منطقه بشویم.
نایب رئیس هیأت مدیره سندیکای برق ادامه داد: با توجه به اختلاف دما میان شمال و جنوب کشور و اختلاف ساعت میان شرق و غرب کشور، این‌یک امتیاز خوب برای ایران محسوب می‌شود و این باعث می‌شود پیک مصرف برق در کشورمان با سایر کشورها متفاوت باشد. به‌عنوان‌مثال زمانی که در فصل تابستان در پیک قرار داریم کشورهای شمالی ما در پیک نیستند و در زمستان اوضاع برعکس است که می‌تواند برق را در این بازه‌ها تبادل کرد.
کشورهای دیگر بیکار ننشستند / خطر حذف از بازار برق بیخ گوش ایران
به گفته این مقام مسؤول نکته مهم دیگر بازارهای اطراف ایران هستند؛ از عراق و پاکستان و افغانستان گرفته تا سوریه و لبنان و حتی کشورهای خلیج‌فارس مانند عمان. مجموعه این عوامل نشان می‌دهد بسیار مستعد هستیم برای تبدیل شدن به قطب برق منطقه ولی این فرصت‌ها گذرا هستند و کشورهای دیگر در حال افزایش میزان تولید برق خود هستند. برای استفاده از این فرصت، استفاده از توان‌بخش خصوصی ضروری است.
باقری با بیان اینکه برای رسیدن به این هدف، باید یک برنامه‌ریزی استراتژیک در دستور کار قرار بگیرد، اضافه کرد: کشورهای منطقه بیکار ننشسته‌اند؛ مثلاً در پروژه کاسا هزار، برق از تاجیکستان و قرقیزستان به افغانستان و پاکستان می‌رساند یا پروژه‌هایی که ترکمنستان دارد برای رساندن برق به افغانستان و پاکستان. عراق هم امروز در حال مذاکره است تا ظرفیت شبکه خود را بالابرده و از سایر کشورها برق وارد کند.
