شیری که «تلویزیون» را مسموم کرد!
«هفت روز سیما» عنوان بسته خبری-تحلیلی ویژه‌ای است که هر پایان هفته به بازخوانی اهم تحولات خبری مرتبط با متن و حاشیه تولیدات صداوسیما و اتفاقات پیرامونی آن در طول هر هفته می‌پردازد.
در این بسته خبری هفتگی در نظر داریم در کنار خبرهای رسمی فعالیت برنامه‌سازان و مدیران سیما، نیم نگاهی به حواشی رسانه‌ای و حتی شایعاتی که به‌رغم غیررسمی بودن می‌توانند در اخبار مرتبط با سیما تأثیرگذار باشند هم داشته باشیم.
امروز پنجشنبه سوم بهمن ماه می‌توانید با بیست و هفتمین بسته خبری «هفت روز سیما» در مرور مهمترین رویدادها و خبرهای تلویزیون و شبکه نمایش خانگی در هفته‌ای که گذشت، با مهر همراه شوید؛ هفته‌ای که تلویزیون را در میان انبوه اتفاقات هفته‌های اخیر باز هم همچنان در صدر حاشیه‌ها نگه داشته است.
چهره هفته؛ عبدالله روا
در هفته‌ای که گذشت، عبدالله روا مجری جوان و موفقی که به تازگی اجرای «سلام صبح بخیر» را از آنتن صبحگاهی شبکه سه بر عهده گرفته است، اولین کسی بود که در بحث هول و هراس مردم از خوردن شیرهای مسموم نقش‌افرینی کرد و به نوعی به آن رسمیت بخشید.
حاشیه شیرهای مسموم درست در اولین روز این هفته رخ داد و شنبه‌ای پر استرس را برای مردم رقم زد؛ زمانیکه بهادر حاجی محمدی کارشناس برنامه که بازرس انجمن بهداشت و ایمنی مواد غذایی معرفی شد، آمارهایی از وجود سم آفلاتوکسین در شیر در شهرهای مختلف ایران ارائه داد و بیان کرد که این آمارها براساس تحقیقاتی است که به دست او رسیده است.
مجری برنامه هم بدون چالش جدی با مهمان که البته به اعتبار سمت و تحصیلات وی بود، بعد از این سخنان گفت «چطور ما نمی‌توانیم مردمی باشیم که یک هفته شیر نخریم»!
او سپس در جملات بعدی در یک صحبت به‌ظاهر کارشناسانه در همان برنامه، نتیجه‌گیری می‌کند و بعد به مخاطبان میلیونی سیما «هشدار» می‌دهد که شیرهایی که از سوپرمارکت‌ها خریداری و در منزل استفاده می‌شود به سم آلوده است و با اشاره دوباره به آمارها با لبخند در مقابل دوربین می‌گوید «خواهش می‌کنم فعلا شیر استفاده نکنید و اون بزرگوارانی که این اطلاعات را دارند اگر فکر می‌کنید کسانی که شیر می‌خورند دشمنان شما هستند، اشتباه می‌کنید.»
هرچند روا اینجا قرار نیست به عنوان یک مقصر معرفی شود اما مجری برنامه‌های تلویزیونی صرفا هدایت کننده یک بحث سرگرم‌کننده، جذاب یا پیش برنده نیستند. مجری در چنین بحث‌هایی باید به مثابه یک خبرنگار عمل کند باید جستجوگر باشد و تا قبل از اثبات یک ماجرا، لااقل برای خودش، حکم قطعی برای مسائلی که با سلامت روانی میلیون‌ها نفر در ارتباط است صادر نکند.
روا روز بعد البته قصد داشت به حاشیه‌ها و نگرانی‌های بوجود آمده پاسخ دهد و در توضیحاتی بیان کرد «کسی اومده بود که بازرس است، تدریس می‌کند و کسی نبود که فکر کنید ما شانسی او را پیدا کرده ایم و او مدعی بود که در شیرها مقدار قابل توجهی سم است.» و ادامه می‌دهد که خودش سوادی نسبت به این موضوع ندارد و حتی اسم سم را هم نمی‌توانسته است بگوید.
به نظر می‌رسد همین حاشیه‌ها باعث شده او روزهای بعد نتواند در قاب تلویزیون ظاهر شود و چند روزی است که حسین کلهر دوباره اجرای این برنامه را به دست گرفته است.
روا البته از مجریان جوان و موفق تلویزیون است و «ویدئو چک» از جمله برنامه‌های اوست که هنوز هم مخاطب پیگیر و فالورهای مختص خود را دارد. شوخی‌های او در این برنامه با بسیاری از فوتبالی‌ها طرفدارانی هم پیدا کرد شوخی‌هایی که اگرچه حتی به تیکه‌های سنگین برای فوتبالی‌ها تبدیل شد اما صرفا جسورانه بود و بی احترامی یا دیالوگ‌های زردی که برای دیده شدن برنامه‌ها به کار برده می‌شود وجود ندارد.
او این برنامه را متناسب با فضای شکل گرفته و محتوای آن اجرا می‌کند و از مونولوگ‌ها تا شوخی هایش و حتی سوال چهار گزینه‌ای برنامه با فضای «ویدئو چک» مرتبط است.
با این حال روا در «سلام صبح بخیر» یک هفته سختی را پشت سر گذاشت و شاید بخشی از حاشیه‌ها دامن خود او را هم به عنوان مجری برنامه که روی سخن مهمان صحه گذاشت و بیشتر مردم را به شیر نخریدن و نخوردن ترغیب کرد، گرفت.
حاشیه هفته؛ چالش «شیر» و سمی که نبود!
قضیه «شیر» اما در یک هفته گذشته به یک بحث ملی و حتی فراملی تبدیل شد؛ از بحث‌های خانوادگی و مادران نگرانی که شیر را تحریم کردند تا بحث‌های رسانه‌ای که به دنبال حقیقت بودند و مدیرانی که سعی کردند تا به روشنگری در این باره بپردازند.
فیلم صحبتهای کارشناسی که به عنوان بازرس انجمن بهداشت در برنامه «سلام صبح بخیر» حضور یافته بود و برای اولین بار بحث سم آفلاتوکسین در شیر را کلید زد خیلی زود در تمام شبکه‌های اجتماعی پیچید. سخنان این بازرس توسط کارشناسان و مدیران ارشد وزارت بهداشت تکذیب و حتی آمارهای جدیدی از میزان پایین و بی خطرِ سم آفلاتوکسین در شیرهای ایرانی در مقایسه با اروپا و آمریکا ارائه شد و به این ترتیب تمام قسمت‌های برنامه «سلام صبح بخیر» در یک هفته گذشته به مباحث کارشناسی در این زمینه اختصاص یافت تا فضای مسموم برنامه‌ای که خود اولین جرقه‌های نگرانی را کلید زده بود بشوید و ببرد.
این برنامه تلاش کرد تا با ارتباط گرفتن با مدیران و کارشناسان به صورت حضوری و تلفنی این نگرانی ملی را برطرف کند. بخشی از این حرکت جبرانی نیز لیوان‌های شیری بود که صبح به صبح در آیتم‌های مختلف برنامه، مجری و مهمان در مقابل دوربین‌ها می‌نوشیدند تا خیال مخاطب را بابت استرسی که به جانشان افتاده است راحت کنند.
گستره صحبتهای کارشناس اما خیلی زود وسعت پیدا کرد و خبر رسید فیلم این صحبت‌ها آنچنان در کشورهای منطقه و همسایه ایران دست به دست شده است که بخشی از شیرهای ایرانی که به صورت روزانه به جهان صادر می‌شد برگشت خورده است و این اتفاق ملی حالا بازتابی جهانی تر پیدا کرده است.
تلویزیون هم در این یک هفته و در شبکه‌های مختلف دست به کار شد تا بر بطلان ادعای کارشناس اولیه مهر تایید بزند اما جالب اینجا بود که در برخی از برنامه‌ها نیز، فضای مجازی را مقصر و شروع‌کننده این اتفاق دانستند؛ مثلا شاهین شرافتی مجری برنامه «انتهای الوند» در شبکه دو در تماس تلفنی با سخنگوی سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت اینگونه شروع می‌کند که در یکی دو روز گذشته با انتشار شایعات در فضای مجازی و به مخاطره افتادن امنیت روانی مخاطبان سراغ این گفتگو رفته اند؛ سخنی که باعث شد در همان واکنش اولیه مهمان برنامه با این نکته صحبتهای خود را آغاز کند: این شایعات از فضای مجازی نبود و خود تلویزیون این اتفاق را رقم زد.
با این حال سم آفلاتوکسین که درصدی از آن در همه شیرهای دنیا موجود است و به گفته کارشناسان این درصد طبیعی در ایران حتی از استانداردهای اروپا و امریکا هم کمتر است در این یک هفته بیشتر بلای جان خود تلویزیون شد و یقه این رسانه فراگیر را گرفت.
سمی که البته یک بار دیگر قدرت یک رسانه فراگیر را به همگان ثابت کرد که چقدر می‌تواند حتی در «حذف» یک ماده اساسی و اولیه از سبد مصرف مخاطب تعیین کننده باشد و یک هراس جمعی را رقم بزند و هشداری بود تا اولین گام‌ها برای بخشی از تغییرات ساختاری در برنامه‌ها نیز به صورت جدی کلید بخورد.
اتفاق ویژه هفته؛ برنامه‌های «زنده» می‌میرند؟
تلویزیون این روزها حاشیه‌های زیادی را یکی پس از دیگری می‌گذراند؛ حاشیه‌هایی از صحبتهای متحیرانه خود مجریان تلویزیونی گرفته که گاه مردم را به جمع کردن از سرزمین مادری‌شان و مهاجرت ترغیب می‌کنند تا صحبتهای کارشناسان و مهمانان برخی برنامه‌ها که همه عرف و هنجارهای جامعه را به هم می‌زند و یا آنها را به ترس و هراس می‌اندازند. اتفاقاتی که هر یک از آنها عده‌ای را ناراحت کرده است، از مردم تا صاحب نظران. اتفاقاتی که برخی شان جرقه‌های کوچکی بود که باعث سوءاستفاده هم شد چه در داخل؛ از طریق اشخاص یا گروه‌ها و چه در خارج؛ از طریق رسانه‌هایی که دشمنی شان بارها و بارها ثابت شده است.
تلویزیون حالا و شاید در آستانه انتخابات مجلس شورای اسلامی سعی دارد کمی این روند حاشیه‌ای را هدایت کند و این بار دست به تصمیمی جدی، سخت و البته جسورانه زده است؛ تصمیمی که طی آن بخش زیادی از برنامه‌های زنده را ضبطی می‌کند. برنامه‌هایی که شاید بیشترین بار حضورشان بنا به زنده بودنشان بوده است و شاید با تولیدی و ضبطی شدن ماهیت و اهدافشان هم تغییر پیدا کند.
تصمیم تلویزیون برای ضبطی کردن برنامه‌های زنده البته به زعم برخی، یک ریشه دیگر هم می‌تواند داشته باشد و آنچنان که مطرح شد دولت و دولتی‌ها را مقصر ضبطی شدن برنامه‌های زنده دانستند.
با این حال محمد حسین رنجبران مدیرکل روابط عمومی صداوسیما در گفتگوهای خود با رسانه‌ها این تصمیم را صرفا به دلیل ارتقای برنامه‌ها دانسته است. تصمیمی که در آن عنوان شده است که برنامه‌هایی چون «عصرانه» و «جهان آرا» در شبکه افق و «ثریا» در شبکه یک از این پس ضبطی خواهند شد. او البته اعلام کرده بود که این تصمیم چندان جدید نیست و پیش از این هم برنامه‌های دیگری مثل «پرونده ویژه» شبکه سه و یا برخی از برنامه‌های «فرمول یک» ضبطی بوده است.
رنجبران در این گفتگوها با قاطعیت مسئولیت چنین تصمیمی را با خود صداوسیما دانست و بدون صحبت از فشارهای خارجی تاکید کرد که «صداوسیما منافع ملی را فدای نگاه‌های سلیقه‌ای و فشارهای سیاسی نمی‌کند» و به این ترتیب تغییر شکل در ساختار برنامه‌ها را صرفا برای ارتقای برنامه‌ها و کییفت مطلوب آنها دانسته است.
بعد از گفتگوی رنجبران با رسانه ها، حمید خواجه نژاد مدیر روابط عمومی معاونت سیما نیز در گفتگوی دیگری دوباره بر این اتفاق تاکید کرد و بیان کرد که برنامه‌های دیگری از جمله آثار شاخصی مثل «سمت خدا» با اجرای نجم الدین شریعتی در این رویکرد تولیدی روی آنتن می‌روند.
خواجه نژاد البته در این گفتگو با ایسنا تاکید کرد که قرار نیست برنامه‌ها خنثی شوند چه برسد به اینکه تعطیل شوند، با این حال اکنون یکی از مهمترین چالش‌های پیش رو این است که باید دید کدام یک از برنامه‌ها با رویکرد جدید به کار خود ادامه خواهند داد. به طور مثال برنامه «ثریا» که یکی از برنامه‌های جدی و صریح تلویزیون در پیگیری مسائل ملی است روز گذشته در کانال اجتماعی خود اعلام کرد که چهارشنبه این هفته پخش نخواهد شد و روی آنتن نرفت.
یک مطالبه جدی رسانه‌ها با تولیدی شدن این برنامه‌ها همین است که این رویکرد باید بدون خنثی شدن یا تعطیل شدن در راستای روند کیفیت بخشی بوده باشد و ارتقای جدی بخشی از برنامه‌های تلویزیونی را فراهم کند.
سینما در سیما؛ کدام برنامه‌های سینمایی همزمان با فجر می‌آیند؟
کمتر از ۱۰ روز تا شروع جشنواره فیلم فجر باقی مانده است و تا کنون نام برنامه سینمایی جدیدی در میان آنچه در حال حاضر از شبکه‌های سیما روی آنتن می‌رود مطرح نشده است. با این وضعیت احتمالا اصلی ترین برنامه‌های تلویزیونی در ایام جشنواره فیلم فجر «هفت» در شبکه سه و «نقد سینما» در شبکه پنج باشد.
پیش از این و در سال‌های پیش چند باری از راه افتادن برنامه «سینما یک» در شبکه یک سخنانی به میان آمده بود که در حال حاضر از این برنامه خبری نیست و گویا فعلا بنایی بر راه اندازی مجدد آن وجود ندارد.
حامد عنقا نیز که اجرای برنامه سینمایی شبکه دو را بر عهده داشت سال گذشته این برنامه را به تولید نرساند و این روزها درگیر ساخت سریال «آقازاده» برای شبکه نمایش خانگی است و برنامه سینمایی شبکه دو نیز گزینه‌ای غیرممکن است.
در چنین شرایطی جدی ترین گزینه‌های موجود برنامه‌های «هفت» و «نقد سینما» است که با توجه به نقدهای هر ساله منتقدان نسبت به رویکردهای این برنامه‌ها در ایام جشنواره، اسپویل کردن فیلم‌ها و نقدهای تخصصی باید دید چقدر می‌توانند در ایام جشنواره فیلم فجر مخاطب را راضی کنند.
یک نکته نسبت به این برنامه‌ها نیز جالب توجه است که با توجه به رویکرد اخیر صداوسیما در راستای ضبطی شدن چندین برنامه زنده باید دید آیا قرار است در روند ساختاری این برنامه‌ها نیز تصمیمات جدیدی رخ دهد یا خیر.
بخشی از مسائل مطرح شده و حاشیه‌های وایرال شده در شبکه‌های اجتماعی طی این سال‌ها به نقدها و سخنان مطرح شده توسط مسعود فراستی در «هفت» اختصاص داشته است و باید دید تصمیم سازمان صداوسیما برای ضبطی شدن و ارتقای جدی برنامه‌های زنده تا چه حد به این دو برنامه خواهد رسید.
هرچند پخش زنده برای این برنامه‌های سینمایی برگ برنده اصلی آنها بوده است با این حال این احتمال می‌رود که حاشیه‌های صحبتهای کارشناس مدعو تلویزیون در بحث شیر گریبان دیگر برنامه‌ها را هم گرفته باشد و برنامه‌های حساس تلویزیون به صورت ضبطی روی آنتن بروند.
پیشنهاد ویژه؛ بازهم شبکه «چهار»؛ بازهم گفتگوی داغ
برنامه «شب سینما» امشب یک گفتگوی ویژه را ترتیب داده است که دو طرف بحث را از میان دو چهره از دو جریان رسانه‌ای مقابل هم انتخاب کرده و احتمال دارد بخشی از این مباحثه جذاب به صورت مناظره پیش برود.
این گفتگو درباره ۴۰ سال سینمای انقلاب خواهد بود و دو مهمان برنامه یعنی وحید جلیلی و محمد قوچانی قرار است به آسیب شناسی سیاستی و رویکردهای سیاست گذاری سینما در ۴ دهه فعالیت سینمای ایران بپردازند.
این ششمین قسمت از برنامه «شب سینما» است که در فصل جدید روی آنتن می‌رود و معمولا در قسمت‌های قبلی هم موضوعاتی جدی را سوژه قرار داده است. روند انتخاب مهمان و گفتگو به گونه‌ای است که در میان برنامه‌های سینمایی تلویزیون رویکردی جدی و چالشی را فراهم کرده است و در برخی از قسمت‌ها فراتر از انتظارات یک برنامه سینمایی ظاهر شده است که اتفاق ویژه‌ای است.
نکته ویژه این برنامه این است که به صورت زنده روی آنتن خواهد رفت و احتمالا باید شاهد مباحثی جدی از سوی دو مهمان برنامه باشیم که در خیل برنامه‌هایی که قرار است ضبطی و تولیدی شوند غنیمتی است.
برنامه «شب سینما» امشب ساعت ۲۳ با اجرای امیرحسن ندایی روی آنتن شبکه چهار سیما خواهد رفت.
