بررسی یک بیماری خاموش در کودکان
بیماری کبد چرب غیرالکلی، شایع‌ترین علت بیماری کبد در کودکان است. با افزایش شیوع چاقی کودکان، بیماری کبد چرب غیرالکلی به طور فزاینده‌ای در کودکان دیده می‌شود.
بیماری کبد چرب غیرالکلی به صورت یک طیف بالینی ناهنجاری‌های کبدی همراه با چاقی است. این ناهنجاری‌ها در دودسته هستند: دسته اول استئاتوز (افزایش چربی کبد بدون التهاب) و دسته دوم، اسئاتو هپاتیت غیرالکلی(افزایش چربی کبد به همراه التهاب) است. سیر طبیعی دسته دوم در کودکان به خوبی شناخته نشده است؛ اما در بعضی موارد ممکن است به فیبروز، سیروز و در نهایت نارسایی کبد منجر شود. کبد چرب یکی از اختلالات مزمن کبدی است.
در پژوهشی که در خصوص “بیماری کبد چرب غیرالکلی در کودکان” توسط تیم پژوهشگران متشکل از ابوالفضل ایرانی خواه(دانشیار، گروه گوارش اطفال)، احمد حرمتی(استادیار، گروه فوق تخصصی گوارش و کبد)، منصوره شاکری(استادیار، فوق تخصص گوارش و کبد) و محمد علی‌آقا(کارشناس ارشد مراقبت ویژه) انجام شده، آمده است: «اکثر بیماران مبتلا به کبد چرب غیرالکلی بدون علامت هستند. با این حال ممکن است درد شکمی در قسمت راست و بالا، هپاتومگالی یا علائم غیر اختصاصی مانند ناراحتی شکمی، ضعف، خستگی یا اختلال توجه وجود داشته باشند. روش‌های تشخیصی این بیماری، تست‌های آزمایشگاهی، بیومارکرها، مطالعات تصویربرداری از قبیل سونوگرافی، سی‌تی، ام.ار.آی و بیوپسی است.
درمان قطعی ثابت شده برای کبد چرب غیر الکلی وجود ندارد. اگرچه اصلاح ریسک فاکتورها مثل چاقی، دیابت و هایپر لیپیدمی اغلب توصیه می‌شود، کاهش وزن تنها درمان مفید و سودمند است. مدیریت بیماری کبد چرب کودکان و تشخیص و درمان زودهنگام و صحیح این بیماری می‌تواند منجر به کاهش عوارض ناشی از بیماری شود.
در این مطالعه مروری که بر اساس جست‌وجوی بانک‌های اطلاعاتی از ۱۶۰۰ مقاله در نهایت ۴۰ مطالعه مروری سیستمیک وارد مطالعه شده، آمده است: «انتظار می‌رود که در آینده نزدیک این بیماری به عنوان شایع‌ترین علت بیماری مزمن کبدی در کودکان باشد. اگر چه علت بیماری ناشناخته است، اما همراهی آن با سندرم متابولیک شامل چاقی، دیابت، مقاومت به انسولین و هایپر لیپیدمی مشاهده شده است. در واقع چاقی، شایع‌ترین علت تجمع چربی در کبد است و با افزایش چاقی، شیوع، میزان تشخیص و شدت کبد چرب غیر الکلی و استئاتو هپاتیت الکلی در کودکان و بزرگسالان افزایش یافته است.»
یافته‌ها نشان می‌دهند: «کودکان چاق، کودکانی که اختلالات متابولیک مرتبط با ریسک فاکتورهای قلبی را دارند، کودکانی که خواهر یا برادر مبتلا به کبد چرب غیر الکلی دارند یا وزن خواهر و برادر آن‌ها بیش از ۸۵ درصد طبیعی است، در خطر بالاتری برای ابتلا به کبد چرب غیر الکلی هستند. سن مناسب و فواصل مناسب برای انجام غربالگری به دلیل کمبود مطالعات در این زمینه مورد توافق نیست.»
ایرانی‌خواه و همکارانش می‌گویند: «نژاد، جنس و چاقی عوامل خطر ابتلا به این اختلال هستند. کودکان سفید پوست و کودکان آسیایی خطر ابتلای بالاتری دارند. پسرها بیشتر از دخترها به این بیماری مبتلا می‌شوند و کودکان چاق در خطر بالاتری برای ابتلاء به کبد چرب غیر الکلی قرار دارند، هرچند همه کودکان مبتلا به کبد چرب غیر الکلی چاق نیستند.»
در نتایج این پژوهش آمده است: «اکثر بیماران مبتلا به کبد چرب غیر الکلی بدون علامت هستند. با این حال ممکن است درد شکمی در قسمت راست و بالا، هپاتومگالی یا علائم غیر اختصاصی مانند ناراحتی‌شکمی، ضعف، خستگی یا اختلال توجه وجود داشته باشند. به ندرت علائم اختصاصی درگیری کبد مانند اریتم پالمار، آنژیوماتا عنکبوتی، ضعف عضلانی و زردی نیز ممکن است وجود داشته باشد و این اختلالات با اضافه وزن کاهش می‌یابد.»
این پژوهش در شماره صد و شصت و پنجم مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران منتشر شده است.
