یارانه نقدی روحانی چقدر از یارانه نقدی احمدینژاد کمتر است؟
با حساب خوشبینانه حداکثر کاهش مصرف بنزین پس از افزایش قیمت که بعید است کمتر از ماهانه 300میلیارد تومان باشد، می‌توان گفت که بین رقم ادعایی دولت (2400میلیارد تومان) و رقم (3400میلیارد تومان) حساب شده توسط کارشناسان، حدود هزار میلیارد تومان فاصله وجود دارد که این خود قابل تامل است!
به گزارش نامه نیوز: پدیده‌های اقتصادی به نسبت رویدادهای سیاسی و اجتماعی روزمره پیچیدگی‌های بیشتری دارند. بسیاری از آمارها و ارقام در ظاهر خود گویای چیزی نیستند و گاه ممکن است نتایجی خلاف واقع را به ذهن مخاطب تحمیل کنند. شناخت ماهیت این آمارها و ارقام تنها با جستجوی تاریخی در پدیده‌های اقتصادی و ارتباط آمارها و ارقام در بستر زمان‌های متفاوت ممکن است. یکی از این موارد ارزش پول و بحث ارزش یارانه نقدی است که با موج دوم افزایش قیمت بنزین و پرداخت دوباره رقم 55هزارتومانی (علاوه بر 45هزارتومان باقی‌مانده از دولت احمدینژاد) دوباره داغ شده است.
در ادامه به تحلیل و بررسی بیشتر آمار و ارقام مربوط به یارانه پرداختی دولت دوازدهم خواهیم پرداخت:
کدام آمارها واقعیت را می‌گویند؟
تعداد زیادی از کارشناسان اقتصادی و فعالان بازار از پرداخت نقدی پول به مردم گلایه داشته و دارند. به‌زعم بسیاری از کارشناسان اقتصادی (از فرشاد مومنی مشاور اقتصادی نخست وزیر دوران جنگ گرفته تا مرتضی عزتی راست‌گرا) و بسیاری از اعضای اتاق بازرگانی و خانه اقتصاد ایران (من جمله دکتر مسعود دانشمند) اصل پرداخت نقدی را رد می‌کنند. به‌هرحال این سنتی بود که با انتقادات فراوان از زمان احمدینژاد پایه گذاشته شد، اما باز هم بخشی از یارانه خارج شده از جیب مردم را به‌صورت نقدی به آن‌ها باز می‌گرداند. هرچند گزینه‌هایی مثل سرمایه‌گذاری برای اشتغال ودر سال 1389 با آغاز طرح هدفمندسازی یارانه‌ها مقرر شد که در ازای افزایش قیمت بنزین تا رقم 400تومان سهمیه‌بندی و 700تومان آزاد، مبلغی نزدیک به 45هزارتومان به ازای هر نفر به حساب تمامی سرپرستان خانوار واریز می‌شد. رقمی که به گفته محمود بهمنی (رئیس کل بانک مرکزی وقت) طی مصاحبه‌ای در خردادماه امسال (1398) اکنون ارزشی کمتر از 10هزارتومان را دارد.
حال پرسش اینجاست؛ رقم 55هزارتومانی اعلام شده توسط دولت که به حدود 50میلیون نفر از ایرانیان -به‌جر آن یک دهک بسیار فرودست تحت پوشش که 205هزارتومان دریافت می‌کند- در ازای افزایش قیمت بنزین و حذف بخشی از یارانه آن پرداخت می‌شود، چه میزان از حجم جیب ایرانی‌ها را پر می‌کند؟ البته این 55هزار تومان جدا از آن 45هزار تومانی است که دولت از زمان دور دوم ریاست جمهوری احمدینژاد پرداخت می‌کرد و جمعا رقمی کمتر از 100هزارتومان قرار است به جیب یارانه‌بگیران بریزد.
سهم یارانه از جیب یارانه‌بگیران دوره احمدینژاد
البته صرف‌نظر از عدم حذف بخش زیادی از یارانه‌بگیران یا انصراف آن‌ها به توصیه روحانی پس از سال‌های 92 و93، بسیاری بر این باور هستند که دولت به ازای تورم و ارزش ریال، باید بیش از این ارقام را به مردم پرداخت کند.
استدلال این دسته از کارشناسان این است که در سال 1388 حداقل دستمزد مصوب در شورای عالی کار 303هزار تومان بوده و یارانه دریافتی هر فرد ایرانی نیز نزدیک 45هزارتومان بوده است.
یعنی هر کارگر ایرانی به‌طور متوسط «یک ششم» دستمزد خود را یارانه می‌گرفت. رقم دستمزد حداقل در سال 1389 به بیش از 340هزارتومان افزایش یافت که 45هزارتومان یارانه نقدی «یک هفتم» دستمزد کارگر محسوب می‌شد.
این نسبت البته در پایان دوره دولت دهم یعنی سال 1392 -که حداقل دستمزد کارگران حدود 540هزارتومان بود- به «یک دوازدهم» کاهش یافت.
این افزایش تا حدی بود که احمدینژاد قبل و بعد از کنار رفتن از پست ریاست جمهوری بر ضرورت افزایش دوباره قیمت بنزین و افزایش یارانه نقدی پرداختی تاکید کرد. هرچند در سال 1395 برخی اقتصاددانان وعده یارانه 250هزارتومانی احمدینژاد را فاجعه‌بار ارزیابی کردند، ولی به‌هرحال رقم مطرح شده 250هزارتومانی سال 1395 نیز با احتساب حداقل دستمزد مصوب آن سال (812هزارتومان) حدود «یک سوم» دستمزد یک کارگر ساده بود!
ارزش یارانه نقدی روحانی
با افزایش قیمت بنزین در اواخر آبان‌ماه امسال، بسیاری باور نمی‌کردند روحانی و جهانگیری که روزگاری در مناظرات تلویزیونی و برنامه‌های انتخاباتی مخالفت علنی خود را با سهمیه‌بندی بنزین و پرداخت یارانه نقدی ابراز می‌کردند، روزی خود در ازای افزایش قیمت بنزین، مبلغ 55هزار تومانی را به حدود 55میلیون ایرانی وعده دهند. یارانه روحانی (باوجود حذف بسیاری بخش قابل ملاحظه‌ای از یارانه‌بگیران) به علاوه یارانه 45هزارتومانی به یادگار مانده از زمان احمدینژاد مبلغی حدود 98هزارتومان است. مبلغی که باتوجه به حداقل دستمزد یک‌میلیون و 400هزارتومانی مصوب امسال، تنها حدود «یک چهاردهم» حداقل حقوق یک کارگر ایرانی است.
این را بگذارید کنار رقمی که احمدینژاد در سال نخست هدفمندسازی یارانه‌ها به‌عنوان یارانه نقدی پرداخت می‌کرد. 45هزارتومانی که حدود «یک هفتم» درآمد یک کارگر بود!
به‌عبارت بهتر ایرانیان یارانه بگیر، با مقایسه رقم «یک چهاردهم» امروز و «یک هفتم» سال 89، حدودا نصف یارانه‌ای نقدی‌ای که 10سال قبل دریافت می‌کردند را امروز دریافت می‌کنند.
به‌نظر می‌رسد باتوجه به کاهش درآمدهای نفتی دولت به نسبت دوره ریاست جمهوری محمود احمدینژاد، کابینه روحانی چاره‌ای جز پرداخت همین میزان از یارانه نقدی را نداشته باشد.
رقم‌های ضد و نقیض از درآمد بنزینی دولت
گذشته از ماجرای ارزش حقیقی یارانه پرداختی دولت، بحث جالب‌تر این بود که هفته گذشته بود که محمدباقر نوبخت «رئیس سازمان برنامه و بودجه دولت روحانی» اعلام کرد که درآمد خالص دولت از افزایش قیمت بنزین حدود 2400میلیارد تومان است.
رقمی که همگی به‌طور مستقیم تحت عنوان «کمک‌های معیشتی» به مردم پرداخت می‌شود. این درحالی است که حدود 50میلیون لیتر از 105میلیون لیتر بنزین مصرفی روزانه ایرانیان از محل سهمیه‌های سوخت استفاده می‌شود که افزایش 500تومانی داشته و 60میلیون لیتر دیگر که بنزین آزاد است، افزایش 2000تومانی داشته است. لذا در بدبینانه‌ترین حالت درآمد روزانه دولت از محل کاهش یارانه پرداختی بنزین جمعاً 125میلیارد تومان در روز است که 100میلیارد تومان آن حاصل از افزایش قیمت بنزین آزاد و 25میلیارد تومان آن حاصل افزایش قیمت بنزین سهمیه‌ای است. درآمد ماهانه دولت به‌طور متوسط 3هزار و 750 میلیارد تومان است.
با حساب خوشبینانه حداکثر کاهش مصرف بنزین پس از افزایش قیمت که بعید است کمتر از ماهانه 300میلیارد تومان باشد، می‌توان گفت که بین رقم ادعایی دولت (2400میلیارد تومان) و رقم (3400میلیارد تومان) حساب شده توسط کارشناسان، حدود هزار میلیارد تومان فاصله وجود دارد که این خود قابل تامل است!
با همه این احوال، به‌نظر بدیهی است که حمایت از اقشار فرودستی که نیروی کارشان سرمایه اصلی این کشور است، با وجود این آمار و ارقام یاد شده، باید بیش از پیش مورد توجه مسئولان قرار گیرد.
