نمایشنامه داشتن یا نمایشنامه نداشتن، مسأله این است
سخنگوی کانون نمایشنامه‌نویسان از نشستی با فرهاد مهندس‌پور خبر داده و مدعی شده است به زودی فراخوان «جایزه ادبیات نمایشی فجر» منتشر می‌شود و این در حالی است که دانشجویان دانشگاه هنر در نامه‌ای اعتراض خود را به حذف بخش نمایشنامهنویسی اعلام کرده‌اند.
فراخوان تک‌صفحه‌ای جشنواره تئاتر فجر پیش از انتشار حاشیه‌ساز بود و بخش عمده‌ای از این حاشیه به انتخاب فرهاد مهندس‌پور به عنوان دبیر جشنواره 36 فجر بازمی‌گشت. برخی گفتگوها که در باب تمجید از این انتخاب منتشر شد، بوی ایهام می‌داد و برخی همچون نصرالله قادری مخالفت علنیش را از حضور مجدد این استاد دانشگاه ابراز داشت. اما زمانی موضوع جنجالی‌تر شد که در فراخوان تک‌صفحه‌ای خبری از بخش‌های عکس، پوستر، خیابانی و نمایشنامهنویسی نبود. بخش‌هایی که به زعم برخی، برای جبران کاستی‌های تئاتر ایران الزامی است.
یکی از مجادله‌برانگیزترین فقدان‌های جشنواره فجر بخش نمایشنامهنویسی بود. حوزه‌ای که به تأکید شخص مهندس‌پور، در نشست خبری فجر، در مقام کارگردام برایش چندان اهمیتی ندارد. او یک استدلال قوی نیز مطرح کرد و آن هم به اجرا درنیامدن هیچ‌یک از نمایشنامه‌های برگزیده این جایزه است. او معتقد است این جایزه باید به جای دیگری منتقل شود؛ چون فجر جایی برای اجراست.
روز پنجشنبه نامه‌ای اعتراضی از طرف دانشجویان تئاتر نسبت به تصمیمات مدیریت جشنواره تئاتر فجر در فضای مجازی منتشر شد. نکته جالب این رویداد آن است که عمده هواداران مهندس‌پور دانشجویان هستند و اصولاً در گفتگوهای درون جامعه‌ای، گروه‌هایی از او هواداری می‌کنند که به واسطه فضای دانشگاهی او را شناخته‌اند تا در فضای کاری. برای مثال حلقه تئاتر دانشگاهی که این روزها اعضایش در دو سالن چهارسو و ناظرزاده آثار خود را روی صحنه برده‌اند، از این دسته به حساب می‌آیند.
با این حال نویسندگان این نامه که مشخصاً از دانشجویان دانشکده سینما تئاتر دانشگاه هنر تهران هستند با عنوان «در مقام یک اعتراض: به بهانه تصمیم‌های جدید در باب آینده تئاتر» نوشته‌اند:
«من یک دانشجوی تئاتر هستم. ادبیات نمایشی برای من و دانشجویان هم‌قطارم حکم بنیان تئاتر را دارد. معتقدیم هر آنچه از کارگردانی، طراحی صحنه، بازیگری و همه‌ی اجزای تئاتر می‌بینیم، از دل نمایشنامه می‌آید؛ پس نمایشنامه جزئی از تئاتر است، جزئی بسیار ضروری؛ اما در این بحران نمایشنامه و نمایشنامه‌نویس، در این وانفسای «کار کردن» بدون توجه به متن، برایمان سنگین است که بشنویم بخش نمایشنامهنویسی از سی‌و‌ششمین دوره جشنواره تئاتر فجر حذف شود. بخش نمایشنامهنویسی می‌توانست حذف شود؛ بله، در شرایط آرامی که جایزه ادبی‌ای مثل «پولیتزر» می‌داشتیم و جایزه «تونی»مان به بهترین اجرا می‌رسید؛ اما نه در این شرایط، نه در شرایطی که نمایشنامهنویسی روش‌مند و اصولی فدای اجرا می‌شود و ناتوانان در نوشتن یک اتود نمایشی، می‌روند تا «کار» در اجرا «در بیاید»! ما در این شرایط نمی‌توانیم جایزه نمایشنامهنویسی را حذف کنیم و هیچ جایگزینی هم برایش نداشته باشیم. این مسئله برای ما به‌عنوان دانشجویان ادبیات نمایشی، به‌عنوان کسانی که به رشته‌ی خودمان پایبندیم و عمیقاً به نمایشنامهنویسی احترام می‌گذاریم مسئله‌ی ترسناکی است. چرا ترسناک؟ چون جشنواره‌ی تئاتر فجر در حکم چشم‌اندازی از آینده است و این آینده بدون نمایشنامه ما را می‌ترساند. مایی که تنها به امید بهبودی وضعیت کنونی تئاتر در حال ادامه دادن مسیری هستیم که از ابتدایش بسیار برایمان لغزنده بوده است. تصویر آینده، با تئاتری که قوانینش هر لحظه به دست هر کس تغییر می‌کند و اس و اساسی ندارد، منظره‌ی خوبی نیست؛ حتی اگر حرف تجربه قدیمی‌ها در میان باشد و بحث تئاتر تجربی و تئاتر آوانگارد و همه آن سنن تئاتری‌ای پیش کشیده شود که تنها تصویر مغشوشی از آن‌ها به ما رسیده است. قرار دادن این منظره در پیش چشم ما، اثبات روند نزولی تئاتر معاصرمان است، همان روندی که دیگر بویی از معدود نمایشنامه‌نویسان بزرگمان باقی نگذاشته است و حال کمر به حذف یکی از ارکان اصلی تئاتر بسته است.
بحث حذف نمایشنامهنویسی، شاید بحث اکنون هم نباشد؛ اما قطعاً بحث آینده است. آینده‌ای که اگر با همین روند پیش برویم نامی از نمایشنامه، متن، نمایشنامه‌نویس و نویسنده در آن نمی‌ماند. پس باید دستی جنباند… .»
اما در ساعاتی که متن دانشجویان در فضای مجازی دست به دست می‌شد، سلما سلامتی، سخنگوی کانون نمایشنامه‌نویسان، از جلسه‌ای میان اعضای هیئت مدیره کانون و فرهاد مهندس‌پور در باب اختلافات پیش آمده منتشر کرد. در این نامه که خطاب به اعضای کانون است، آمده:
«ضمن تشکر از مشاوره و اعلام‌نظر گروهی از دوستان و همکاران گرامی، در خصوص دلایل حذف بخش تولید متون نمایشی از جشنواره تئاتر فجر و نیز اعتراض و نگرانی نسبت به این رویکرد، هیئت مدیره کانون با آقای مهندس‌پور، دبیر جشنواره تئاتر فجر، در روز سه‌شنبه 3 مرداد 96، جلسه‌ای برگزار کرد.
آقای مهندس‌پور در پاسخ به پرسش‌ها و مسایل مطرح شده یادآور شد: «چنان‌که قبلاً هم در تماس تلفنی به رئیس کانون توضیح داده بودم، این بخش از جشنواره حذف نشده و تنها شیوه و زمان برگزاری آن تغییر کرده است. فراخوان بخش نمایشنامهنویسی جشنواره تئاتر فجر که در آینده با عنوان «جایزه ادبیات نمایشی فجر» برگزار خواهد شد، به زودی منتشر می‌شود و برای تنظیم فراخوان از کانون نمایشنامه‌نویسان دعوت به همکاری خواهیم کرد.»
آقای مهندس پور در ادامه تأکید کرد: «بی‌تردید نمایشنامه از ارکان مهم تئاتر است و استقلال این بخش علاوه بر درخشش و نمود فرهنگی و هنری هر چه بیشتر آن، نشانگر اهمیت و تشخص نمایشنامه برای برگزارکنندگان جشنواره تئاتر فجر است.»
در ادامه این جلسه، هیئت مدیره کانون نمایشنامه‌نویسان مباحثی را در مورد چگونگی برگزاری و داوری این بخش مطرح کردند که مقرر شد در جلسه دیگری که به زودی برگزار خواهد شد، در این باره به تفصیل گفتگو شود.»
از نکات جالب این بیانیه اهمیت پیدا کردن نمایشنامه در کلام فرهاد مهندس‌پوری است که در نشست خبری فجر گفته بود «جشنواره با اجرا سروکار دارد نه با متن؛ به عنوان کارگردان قائل به متن نیستم.»
باید دید کشمکش این بخش به کجا ختم می‌شود. این واهمه وجود دارد که این بخش به سرنوشت جایزه ملی نمایشنامهنویسی دچار شود که در آغازین سال‌های دهه نود به نیستی مبدل شد.
