روابط گرم ۲ سیاستمدار معتدل در آستانه فصل تشکیل کابینه
درحالی که رییس مجلس شورای اسلامی می‌گوید هیچ وزیری را سراغ ندارد که به مجلس آمده باشد و بگوید او را در دولت بعدی جا بدهند، نایب رییس مجلس شورای اسلامی گفته بود که دوره قبل به نوعی معامله صورت گرفت و وزیر کشوری معرفی شد که از عملکردش راضی نیستیم.
رییس‌جمهور گفته کابینه‌ای فراجناحی با درنظر گرفتن اولویت ۲۴ میلیون مردمی که از میان دو نوع نگاه و رویکرد، یکی را برگزیده‌اند، تشکیل خواهد داد.
اصلاح‌طلبان که بیشترین و مهم‌ترین سهم را در تحقق این رای برعهده داشتند، می‌خواهند روحانی به «رای گفتمانی» مردم توجه کند و کابینه را براساس این رای و مطالبات و خواسته‌هایی که در جریان انتخابات به صراحت عنوان شد، تشکیل دهد و اصولگرایان هم که این انتخابات و چند انتخابات قبل را باخته‌اند، از یکسو ایده‌هایی بدون پشتوانه همچون تشکیل «دولت سایه» را دنبال می‌کنند و از دیگرسو سعی دارند با وارونه جلوه دادن فضای سیاسی کشور، اصلاح‌طلبان و جریان حامی روحانی در انتخابات را به سهم‌خواهی در کابینه متهم کنند؛ آن هم در شرایطی که بنابر آن‌چه طی روزهای اخیر به‌عنوان اخبار غیررسمی اما به‌ظاهر موثق شنیده می‌شود، اوضاع آن‌چنان که اصلاح‌طلبان و حامیان گفتمانی روحانی انتظار دارند، پیش نرفته و گویا نه خبری از وزیر زن در کابینه دوازدهم هست و نه صحبتی از تغییرات اساسی و ملموس در وزارتخانه‌های کلیدی و حساس سیاسی همچون وزارت کشور و علوم.
رابطه سرد اصلاح‌طلبان و کابینه غیرگفتمانی
یک عضو هیات‌رییسه فراکسیون امید مجلس روز سه‌شنبه این هفته به پایگاه اطلاع‌رسانی این فراکسیون گفته است: براساس قرائن و اطلاعات غیررسمی که به ما رسیده، شاید به لحاظ برخی مناسبات آقای روحانی با اشخاص، و شاید هم به دلیل برخی محدودیت‌هایی که دارند، تا این لحظه خبرهای خوبی مبنی بر تغییرات همسو با خواسته ۲۴ میلیونی مردم به گوش نمی‌رسد و من به اوضاع خوش‌بین نیستم. محمود صادقی که بر لزوم تغییر در برخی وزارتخانه‌ها به‌ویژه وزارت کشور و علوم تاکید دارد، در پایان این مصاحبه می‌گوید: نمی‌توانیم تضمین بدهیم هرچه آقای روحانی معرفی کند، رای اعتماد می‌گیرد. اگر در بخش‌هایی گزینه‌هایی معرفی شوند که با رویکرد موردانتظار مردم تناسب نداشته باشند، تعارف نمی‌کنیم.
توافق روحانی و لاریجانی درباره رحمانی‌فضلی
در این میان درحالی که بسیاری از چهره‌های سیاسی اصلاح‌طلب و حامیان دولت خواستار تغییرات اساسی در وزارت کشور شده‌اند و مهم‌تر از آن حتی شخص رییس‌جمهور نیز انتقادات اساسی به نحوه برگزاری انتخابات ازسوی این وزارتخانه دارد و مکرر بر آن تاکید کرده، شنیده‌ها از ابقای عبدالرضا رحمانی‌فضلی حکایت دارد.
نکته‌ای که باتوجه به رابطه نزدیک و تنگاتنگ رحمانی فضلی و علی لاریجانی عموم ناظران و تحلیل‌گران را به این نتیجه رسانده که این‌بار هم همچون ۴ سال اخیر، مهم‌ترین متحد سیاسی روحانی، رییس مجلس شورای اسلامی است. بماند که اثبات این ادعا صرفاً براساس تحلیل‌های سیاسی متکی به شواهد و قرائن میسر نشده و مستنداتی نیز در این رابطه در دست هست و علی مطهری این ادعا را تایید کرده است.
نایب رییس مجلس به تازگی در نشست مجمع عمومی فراکسیون امید که پیش از دیدار اعضای هیات رییسه این فراکسیون با روحانی و به‌منظور استماع نظرات تمامی اعضا درباره کابینه برگزار شد، نسبت به برخی معامله‌گری‌ها در جریان تشکیل کابینه یازدهم انتقاد کرده و درباره تکرار آن در جریان تشکیل دولت دوازدهم هشدار داده است. مطهری حتی بخشی از سخنانش در نشست مجمع عمومی فراکسیون امید را رسانه‌ای کرده و به سایت این فراکسیون گفته است: دوره قبل به نوعی معامله صورت گرفت و به رییس‌جمهور گفته شد که فلان فرد را به‌عنوان وزیر معرفی کن، تا ما کمک کنیم که آن سه وزیر موردنظر شما هم رای بیاورند و در همین راستا وزیر کشوری معرفی شد که ما واقعا از عملکردش راضی نیستیم.
رابطه گرم لاریجانی و رحمانی فضلی
فارغ از این اعلام علنی، آن‌چه پیش از این موجب گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای شده بود، رابطه نزدیک و بسیار دوستانه رییس مجلس و وزیر کشور بود که قدمت این رابطه، بخش قابل‌توجهی از عمر سیاسی این دو سیاستمدار را تشکیل می‌دهد. تا آنجا که حداقل در ۲ دهه گذشته، همواره این دو چهره اصولگرای معتدل درکنار هم بوده‌اند و درحالی که رحمانی فضلی در دوران ریاست لاریجانی در صداوسیما، در پست حساس معاونت سیاسی سازمان و بعد‌ها قائم‌مقام رییس صداوسیما فعالیت می‌کرد، پس از اتمام این دوره ۱۰ ساله، به همراه رییسش به شورای‌عالی امنیت ملی رفت و جالب‌تر آن‌که پس از ورود لاریجانی به دوران نمایندگی مجلس و نشستن بر کرسی ریاست قوه مقننه، او نیز به راهی این قوه شد و ریاست دیوان محاسبات مجلس را برعهده گرفت.
رحمانی فضلی اخیراً در مصاحبه‌ای با روزنامه جام جم متعلق به صداوسیما به دفاع از علی لاریجانی پرداخته و آن‌چه درباره نقش رییس مجلس در مورد حضورش در کابینه عنوان شده را تکذیب کرده است. وزیر کشور در این مصاحبه تاکید کرده که روحانی بدون هماهنگی با لاریجانی، او را برای حضورش در کابینه برگزیده و گفته که رییس‌جمهوری از او خواسته که درباره این مسئله با هیچکس صحبت نکند اما او که در آن زمان در جایگاه رییس دیوان محاسبات مجلس و زیرنظر رییس مجلس فعالیت می‌کرد، با تاکید بر این‌که «لاریجانی رییسش بوده» از روحانی می‌خواهد اجازه دهد با لاریجانی مشورت کند و گویا رییس‌جمهوری نیز این اجازه را صادر می‌کند. بماند که لاریجانی در این چهارسال در چند مقطع مدعی شده که تا شب پیش از معرفی کابینه از این مسئله بی‌خبر بوده است!
نقش لاریجانی در تشکیل کابینه
علی لاریجانی اما در دوشنبه گذشته در نشست هیات امنای دانشگاه‌های علوم پزشکی بدون اشاره به ماجراهای مربوط به معرفی رحمانی‌فضلی به‌عنوان وزیر کشور دولت یازدهم، و با محوریت صحبت درباره نحوه معرفی وزیر بهداشت این دولت که از قضا او نیز جزء اصولگرایان کابینه است، هرگونه رایزنی و «معامله‌گری» در تشکیل کابینه را بی‌اساس خوانده است.
رییس مجلس گفته است: در یکی از روزنامه‌ها نوشته‌اند وزرا برای این‌که به دولت بعدی بروند، دست به دامن بهارستان و مجلس شده‌اند تا به پاستور جدید بروند و عکس من و آقای روحانی راهم انداخته‌اند که یعنی این‌ها درحال جفت و جور کرده‌اند اوضاع هستند یا می‌گویند این‌ها معاملاتی کرده‌اند که این حرف‌ها خلاف واقع است.
لاریجانی تصریح کرد: هیچ وزیری را سراغ ندارم که به مجلس آمده باشد و بگوید بنده را در دولت بعدی جا بدهید. رییس مجلس یادآور شد: البته وزرایی بودند که موفق بودند و به مجلس آمدند و گفتند نمی‌خواهیم در دولت بعد حضور داشته باشیم که به این دوستان همچون خود آقای قاضی‌زاده هاشمی توصیه کردیم اگر رییس‌جمهوری از شما خواستند در دولت بعد بمانید. لاریجانی پس از آن‌که با تشویق حضار روبرو شد، با لحنی مطایبه‌آمیز ادامه داد: حال که دست می‌زنید، بدانید بنده خیلی آشنایی با آقای هاشمی نداشتم. در دولت قبل به‌خاطر همین حواشی که می‌گفتند خیلی ذهنیت مثبتی هم به ایشان نداشتم. اوائل دولت قبل، یک جلسه‌ای با آقای ناطق نوری داشتیم که آقای هاشمی هم حضور داشتند و بنده دورادور ایشان را می‌شناختم. لاریجانی گفت: آنجا بحث ایشان مطرح شد و بنده هم کمی سخت‌گیرانه برخورد کردم.
رابطه گرم نعمتی و جلالی با لاریجانی
به این اعتبار لاریجانی همزمان با آن‌که صحبت‌ها درباره هرگونه رایزنی در تشکیل کابینه را بی‌اساس را دانسته، از یکی از این همین جلسات رایزنی سخن گفته و لااقل مخالفتش با حضور یکی از وزرا را تایید کرده است. آن هم درشرایطی که به‌تازگی بهروز نعمتی نماینده نزدیک به رییس مجلس که مسئولیت سخنگویی هیات رییسه پارلمان را نیز برعهده دارد، به ایلنا گفته است: شخص آقای لاریجانی در ۲ مورد به کسانی که قرار بود در کابینه حضور داشته باشند، توصیه منفی کرده و آن‌ها را از حضور در دولت منع کرده است.
فارغ از آن‌که به نظر می‌رسد هدف نعمتی از طرح این ادعا بیش از هرچیز، نوعی بازارگرمی برای خود و کاظم جلالی باشد و می‌توان از فحوای سخنان نعمتی نیز متوجه شد که منظورش از این ۲ فرد منع شده، او و کاظم جلالی بوده، نعمتی در پاسخ به پرسشی درخصوص صحت این برداشت، تلویحاً تایید کرده که پیشنهادهایی به این دو نماینده نزدیک به لاریجانی ارائه شده اما ممانعت لاریجانی بر پیشنهاد روحانی ارجحیت داشته است.
همزمان عبدالرضا رحمانی فضلی نیز باوجود این‌که همچون «رییسش» تاکید دارد هیچ معامله‌ای در تشکیل کابینه انجام نشده و نمی‌شود، روز گذشته در مصاحبه‌ای تفصیلی با خبرگزاری ایلنا که به‌زودی به‌طور کامل منتشر خواهد شد، اعلام کرده که رییس مجلس در ابقای بیژن نامدار زنگنه در وزارت نفت و محمود حجتی در وزارت جهاد کشاورزی توصیه‌هایی داشته است.
با این حال بررسی نوع رابطه جلالی و نعمتی با لاریجانی که در دوره دهم با درخواست رییس مجلس و موافقت رییس‌جمهوری وارد «لیست امید» شده و حال نماینده پایتخت‌اند، می‌توان به نوع سیاست‌ورزی و اشل روابط سیاسی لاریجانی و تا حدودی روحانی پی برد. ویژگی خاصی در سیاست‌ورزی این دو سیاستمدار معتدل که رابطه مساعدشان را گرم‌تر هم ساخته و شاهد این مدعا به‌جز حضور رحمانی‌فضلی در وزارت کشور دولت روحانی، حضور محمد نهاوندیان دیگر معاون سال‌های سال لاریجانی در تیم روحانی و آن‌هم در پست کلیدی و حساس رییس‌دفتر رییس‌جمهوری است. شغلی که بنابر شنیده‌ها، حال به محمود واعظی دیگر سیاستمدار اصولگرای نزدیک به این حلقه پیشنهاد شده و درعوض وزارت اقتصاد نیز تقدیم نهاوندیان خواهد شد تا بنابر قانون نانوشته حلقه روحانی-لاریجانی، هیچ گزینه‌ای هیچ‌گاه تمام نشود، تنها از پستی به پستی دیگر منتقل شود!
رابطه گرم روحانی و لاریجانی
نکته مهم دیگر در این بحث، دلائل رابطه خوب لاریجانی و روحانی است که در چند سال گذشته در چارچوب رابطه حسنه دولت و مجلس بازتاب داشته و درحالی که لاریجانی درجریان تصویب برجام در مجلس اصولگرای نهم، یک‌تنه در برابر سیل منتقدان و مخالفان برجام ایستاد و به تعبیر همین مخالفان، برجام را ۲۰ دقیقه‌ای تصویب کرد، در مجلس دهم که با چرخشی ملموس، اکثریت کرسی‌هایش را در چنگ اصلاح‌طلبان می‌دید، این رابطه حسنه را تقویت کرد و درمقاطعی حساس همچون موعد رای‌اعتماد به سه وزیر پیشنهادی دولت که به‌منظور ترمیم کابینه در آبان‌ماه سال گذشته انجام شد، این همراهی را به منصه ظهور رساند.
فارغ از آن، دور شدن تدریجی لاریجانی از اردوگاه اصولگرایان که به‌ویژه درپی حوادث پس از انتخابات سال ۸۸ و مهم‌تر از آن، پس از «یکشنبه سیاه پارلمان» بی‌شباهت به مسیر سیاسی پیموده شده ازسوی روحانی نیز نبود، بر عمیق‌تر شدن این رابطه دوستانه بی‌تاثیر نبود. تا آنجا که لاریجانی در آستانه انتخابات مجلس دهم از حضور در فهرست اصولگرایان سر باز زد و در «لیست امید» قم که ازسوی شورای‌عالی اصلاح‌طلبان حمایت می‌شد، قرار گرفت و در زمان انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری نیز باوجود آن‌که علناً از روحانی حمایت نکرد، با انتقاد مستقیم و حملات غیرمستقیم به رقبای روحانی به‌ویژه قالیباف تلویحاً از تداوم ریاست‌جمهوری روحانی حمایت کرد؛ سیاستی که برای تحققش، تقسیم‌کاری میان لاریجانی و جلالی انجام شد و پس از بی‌پایه و اساس خواندن طرح افزایش ۳ برابری یارانه‌ها توسط رییس مجلس و به‌صورت غیرمستقیم انجام گرفت، نوبت به جلالی، رییس مرکز پژوهش‌های لاریجانی رسید که در نامه‌ای به شهردار تهران، راساً از خجالت قالیباف دربیاید تا بار دیگر اقدامی کاملاً هوشمندانه در راستای گرما بخشیدن به روابط سیاسی لاریجانی و روحانی محقق شود؛ رابطه‌ای گرم میان دو سیاستمدار معتدل که حال در آستانه تشکیل کابینه دوازدهم، فصلی نو را تجربه می‌کند.
منبع:ایلنا
