احساس تعلق خاطر ۷۰ درصد ایرانیان به خانواده
معاون بررسی‌های راهبردی معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری با بیان اینکه این معاونت سال گذشته در مکاتبات خود از دستگاه‌ها خواست تا برنامه‌ها و اعتبارات مورد نیاز سال ۹۸ حوزه خانواده را مشخص کنند، گفت: برخی دستگاه‌ها در گزارش‌دهی خود تاخیر دارند. باید دید که حوزه خانواده چقدر برای دستگاه‌هایی که تاخیر دارند در اولویت است؟.
سوسن باستانی ، ضمن تشریح اقدامات و برنامه‌های معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری به منظور ارتقاء ابعاد مختلف حوزه خانواده در سطح ملی بیان کرد: ماده ۱۰۲ برنامه ششم توسعه و سیاست‌های ابلاغی رهبری ماموریت‌هایی را برای معاونت زنان و ستاد ملی زن و خانواده تعریف کرده است که در آن حوزه‌های مختلفی مانند ازدواج، سلامت، اقتصاد، نحوه برقراری ارتباط و… مدنظر قرار گرفته است و معاونت زنان و خانواده وظیفه دارد برنامه دستگاه‌های متولی را طی دوره چهار ساله قانون برنامه ششم پیگیری و سنجش کند.
بنابر اظهارات باستانی، موضوع ازدواج، اقتصاد، مشارکت‌های اجتماعی، مسائل فرهنگی، مسکن، نیازهای مربوط به مسکن خانواده‌ها، آموزش، سلامت، باروری و فرزندآوری در محورهای مختلف دستگاه‌های متولی مشخص شده است.
وی ادامه داد: معاونت زنان از هر دستگاه متولی براساس وظایف آنها گزارش‌گیری می‌کند، به طوری که این معاونت سال گذشته در مکاتبات خود از دستگاه‌ها خواست تا برنامه‌ها و اعتبارات مورد نیاز سال ۹۸ حوزه خانواده را مشخص کنند.
این جامعه‌شناس با تاکید بر اینکه دستگاه‌ها موظف‌اند بر اساس ماموریتی که بر عهده دارند اعتبارات مورد نیاز برای حوزه خانواده را مورد توجه قرار دهند نیز گفت: یکی از مشکلات حوزه خانواده آن است که همیشه دستگاه‌ها مدعی‌اند بودجه لازم برای حوزه خانواده از چه طریقی تامین می‌شود؟ در حالی که بر اساس قانون هر دستگاهی باید در برنامه‌های خود اعتبارات حوزه خانواده را نیز مد نظر قرار دهد. این معاونت هم‌اکنون در حال گزارش‌گیری از دستگاه‌های مختلف است، تا دستگاه‌ها اعلام کنند در زمینه اجرای مسائل حوزه خانواده در چه شرایطی قرار دارند و پیش‌بینی می‌کنند که تا پایان برنامه چند درصد رشد خواهند کرد؟ که البته برخی دستگاه‌ها در گزارش‌دهی خود تاخیر دارند.
وی درباره علت تاخیر گزارش‌دهی دستگاه‌ها گفت: باید دید که چقدر حوزه خانواده برای دستگاه‌هایی که تاخیر دارند در اولویت است، اگر بتوانیم این موضوع را فرهنگ‌سازی کنیم که برنامه‌های حوزه خانواده در محور اصلی برنامه دستگاه‌های مختلف قرار گیرد، می‌توانیم شاهد تغییرات خوبی در ابعاد مختلف جامعه باشیم.
باستانی ادامه داد: برخی دستگاه‌ها بر این باورند که برنامه‌های خود را عملی می‌کنند و در اجرای برنامه‌های خود تفاوتی میان زنان و مردان قائل نیستند، این درحالیست که برای داشتن خانواده موفق باید مشخص شود که چقدر در راستای هر فرد در خانواده حرکت می‌کنیم. به طور مثال باید خدمات ارائه شده در حوزه آموزش به تفکیک جنس مشخص شود، در واقع باید بحث شاخص‌های عدالت جنسیتی و سیاست‌های ابلاغی خانواده مد نظر قرار گیرد.
اختلال ارتباطی بین اعضای خانواده؛ مشکل اصلی حوزه «خانواده»
معاون بررسی‌های راهبردی معاونت امور زنان و خانواده در ادامه این گفت‌وگو یکی از مشکلات اصلی حوزه خانواده را اختلال در ارتباط بین اعضای خانواده با یکدیگر دانست و تاکید کرد: بسیاری از مسائل جامعه ایران ناشی از ناتوانی افراد در برقراری ارتباط با یکدیگر است. این موضوع از چند زاویه قابل بررسی است، اول آنکه ارتباطات اعضای خانواده با یکدیگر چگونه است؟ و دوم آنکه آنها تا چه میزان از مسائل یکدیگر مطلع هستند؟. معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری در این راستا با همکاری انجمن جامعه‌شناسی ایران طرح «گفت‌وگوی ملی خانواده» را با هدف تسهیل‌گری اجتماعی، برقراری ارتباط اعضای خانواده و جریان‌سازی مهارت ارتباطی به منظور کاهش مشکلات حوزه خانواده با همکاری مردم و جامعه و با استفاده از پتانسیل‌های دستگاه‌های دولتی و سازمان‌های مردم نهاد در سطوح مختلف تدوین کرد.
باستانی با اشاره به اینکه که طرح «گفت‌وگوی ملی خانواده» از سال گذشته اجرا شده است، گفت: اولین گام در اجرای این طرح مسئله‌یابی مشارکتی بود که با همکاری صاحب‌نظران، سازمان‌های مردم نهاد و نمایندگان گروه‌های مختلف هر استان مهمترین مسائل خاص هر استان که ممکن بود خانواده را با اختلالات ارتباطی مواجه کند شناسایی شد. علاوه بر مشارکت سازمان‌های مردم نهاد و گروه‌های مختلف در طرح «گفت‌وگوی ملی خانواده»، دستگاه‌های مرتبط نیز همچون آموزش و پرورش و وزارت علوم بر اساس ماموریت و وظایف خود برای گروه هدف در اجرای این طرح ورود و برنامه خاصی ارائه می‌کنند.
وی افزود: طرح «گفت‌وگوی ملی خانواده» فرصت خوبی فراهم می‌کند تا دولت به عنوان تسهیل‌گر در حوزه خانواده فعالیت کند. تقویت گفتگوی نظام‌مند در مسائل خانواده، در بیرون و درون خانواده‌ها، بر بستر ظرفیت‌های اجتماعات محلی، به گذر از هریک از مساله‌های اجتماعی موجود از طریق پویشی خودجوش و خود اصلاح‌گر کمک می‌کند. همچنین یکی دیگر از برنامه‌هایی که معاونت آن را پیگیری می‌کند گفتگوی بین نسلی است که درک نسل‌های مختلف از یکدیگر را در سطوح مختلف مورد بررسی قرار می‌دهد.
چرایی افزایش سن «ازدواج» و «باروری»
معاون بررسی های راهبردی معاونت امور زنان و خانواده در ادامه درباره ارزش نهاد خانواده در میان جامعه بیان کرد: اگرچه نهاد خانواده طی سال‌های اخیر با تغییراتی مواجه بوده است، اما هنوز هم این نهاد مهمترین نهاد اجتماعی محسوب می‌شود. تحقیقات ملی انجام شده در حوزه اعتماد و سرمایه اجتماعی حاکی از آن است که بیش از ۷۰ درصد جامعه بیشترین احساس تعلق را به خانواده دارند و بهترین روابط را در این نهاد تجربه می‌کنند؛ خانواده‌های ایرانی نسبت به کشورهای منطقه در جایگاه بهتری قرار دارند.
باستانی در ادامه درباره علت افزایش سن ازدواج و باروری بیان کرد: یکی از مشکلاتی که با آن مواجه هستیم آمارهایی است که از منابع مختلف گزارش می‌شوند و بدون آنکه پایه علمی دقیق موضوع مورد بررسی قرار گیرد منتشر می‌شود. گرچه میزان طلاق در کشور افزایش یافته است اما برخی بر این باورند که اگر آمارهای طلاق نسبت به سال ازدواج سنجیده شود شاید در وضعیت بحرانی نباشیم، از سوی دیگر نیز برخی گزارشات منتشر شده حاکی از افزایش سن ازدواج در کشور است، اما این به آن معنا نیست که جوانان علاقه‌ای به ازدواج ندارند، در واقع افزایش سن نتیجه تغییرات رخ داده در حوزه تحصیلات، اشتغال و تغییرات نسلی است.
معاون بررسی‌های راهبردی معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری، افزایش سن ازدواج را یکی از تغییرات جهانی دانست و با اشاره به اینکه ایران در این زمینه نسبت به کشورهای منطقه در وضعیت بهتری قرار دارد، گفت: نتیجه مطالعات انجام شده در حوزه خانواده بیانگر تمایل افراد به فرزندآوری است. افزایش سن ازدواج موجب شده زوجین فرزندان خود را در سنین بالا متولد کنند.
