کاهش ۹درصدی قیمت طلا در انتظار تصمیم مجلس
طبق قانون تجارت ایران و در تعریف ارزش افزوده آمده است تفاوت بین ارزش کالا یا خدمت عرضه‌شده با ارزش کالا یا خدمت خریداری‌شده در یک بازه زمانی مشخص، ارزش افزوده نامیده می‌شود.
به گزارش بازتاب به نقل از فرهیختگان، این ارزش افزوده مشمول دریافت پرداخت مالیات است که دولت به‌عنوان مالیات بر مصرف دریافت کرده و به حساب سازمان امور مالیاتی واریز می‌کند. در قانون مالیات بر ارزش افزوده ایران، عرضه برخی کالاها و ارائه برخی خدمات همچنین واردات آنها از پرداخت این مالیات معاف هستند؛ کالاهایی مانند محصولات کشاورزی فرآوری‌نشده، آرد خبازی، نان، گوشت و اقلامی از این قبیل موظف به پرداخت مالیات بر ارزش افزوده نیستند؛ اما سایر کالاهای تولیدی که در فهرست کالاهای معاف از پرداخت مالیات قرار ندارند باید طبق قوانین، مالیات بر ارزش افزوده پرداخت کنند. در نیمه دوم سال 89 قانون مالیات بر ارزش افزوده به صنف طلا و جواهر نیز ابلاغ و از فعالان این صنف خواسته شد پس از ثبت‌نام در سامانه امور مالیاتی، هر سه‌ماه یک‌بار اظهارنامه‌های خود را اعلام و در این سامانه ثبت کنند. براساس این قانون، مالیات بر ارزش افزوده طلا 9 درصد از کل فروش طلا تعیین شد؛ اما اجرای این قانون مورد اعتراض شدید فعالان این صنف قرار گرفت و موجب شد دولت در بازنگری به این قانون، لایحه اصلاح مالیات بر ارزش افزوده طلا را تنظیم و به مجلس ارسال کند.
دلیل اعتراض به مالیات بر ارزش افزوده طلا چه بود؟
صنف طلافروشان که از همان ابتدا با روند دریافت مالیات بر ارزش افزوده فروش طلا مخالف بودند، دلایل متعددی را برای مخالفت خود عنوان می‌کردند؛ ازجمله اینکه طلا جزء آن‌دست کالاهایی است که علاوه‌بر تقاضای مصرفی، تقاضای سرمایه‌ای نیز دارد. به این معنا که طلا به‌دلیل قابلیت نقدشوندگی بالا و سود حاصل از آن، جذابیت خاصی برای خریداری و سرمایه‌گذاری به‌ویژه در مواقع بحران اقتصادی دارد. از این‌رو و با توجه به اینکه طلا یک کالای مصرفی صرف نیست، نباید مشمول مالیات بر مصرف شود. ماهیت طلا همواره و در خرید و فروش‌های مکرر حفظ می‌شود. از سوی دیگر هر بار که یک قطعه طلای ساخته‌شده در بازار معامله می‌شود، ارزش جدیدی به میزان اجرت آب‌کردن آن اضافه می‌شود و یک طلای جدید به وجود می‌آید، بنابراین وقتی مالیات از کل طلای ساخته‌شده دریافت می‌شود، درواقع از یک مقدار مشخص طلا، بارها مالیات گرفته می‌شود در حالی که اگر به‌جای دریافت مالیات از طلای ساخته‌شده، از اجرت ساخت مالیات دریافت شود، نظام دریافت مالیات بر ارزش افزوده مسیر دقیق‌تری را طی می‌کند، مضاف بر اینکه خدشه‌ای به شفافیتی که مدنظر سازمان امور مالیاتی است، وارد نمی‌شود. فعالان این صنف همچنین معتقدند بخش قابل‌توجهی از گردش طلا و جواهر در کشور را طلای دست دوم تشکیل می‌دهد؛ یعنی طلایی که توسط یک شخص به طلافروشی فروخته شده بدون آب‌شدن و تبدیل به مصنوع دیگری به فرد دومی فروخته می‌شود که مالیات بر ارزش افزوده این طلا در روند تولید یک‌بار پرداخت شده است. در نتیجه فروش دوباره آن نباید مشمول مالیات بر ارزش افزوده شود.
مالیات بر ارزش افزوده طلا چگونه محاسبه می‌شود؟
فرض کنیم قیمت یک گرم طلای خام 100 هزار تومان است. حال اگر یک طلاساز بابت هر گرم کار ساخته‌شده 10 هزار تومان اجرت دریافت کند، در نتیجه مجموع مبلغ طلا و اجرت دریافتی 110 هزار تومان می‌شود. فروشنده نهایی یا همان خرده‌فروش 7 درصد سود بابت فروش طلا از خریدار دریافت می‌کند؛ رقمی معادل 7700 هزار تومان که درنهایت خریدار باید به‌ازای هر گرم طلای ساخته‌شده 117 هزار و 700 تومان پرداخت کند. طبق اعلام سازمان امور مالیاتی، به این مبلغ باید 9 درصد (ارزش افزوده) معادل 10 هزار و 600 تومان نیز اضافه شده و از مشتری دریافت و به سازمان امور مالیاتی پرداخت شود. در این صورت خریدار به‌ازای هر گرم طلای ساخته‌شده باید مبلغی بیش از 128 هزار تومان پرداخت کند. این ارقام نشان می‌دهد میزان مالیات بر ارزش افزوده‌ای که سازمان امور مالیاتی دریافت می‌کند، بیش از سودی است که فروشنده از فروش طلا دریافت می‌کند. حال اگر این روند همچنان ادامه داشته باشد و طلایی که توسط خریدار خریداری‌شده، بار دیگر به چرخه فروش بازگردد، دوباره مشمول پرداخت مالیات می‌شود. نکته اصلی اینجاست که فعالان این صنف می‌گویند این مالیات باید از اجرت ساخت دریافت شود، نه از کالای نهایی.
اخذ مالیات از اجرت؛ خوب یا بد؟
لایحه اصلاح قانون مالیات بر ارزش افزوده طلا که از اواخر سال ۹۶ در دستور جلسه کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی قرار گرفته، همچنان در کمیته‌های تخصصی در حال بررسی و نهایی‌شدن است. این در حالی است که به گفته کارشناسان، درصورت تصویب قانون اخذ مالیات بر ارزش افزوده از اجرت ساخت، صنعت و بازار این کالا شاهد تغییرات اساسی خواهد بود که بر کاهش قیمت طلا تاثیر‌گذار است. البته هرچند بازار طلای ایران تحت‌تاثیر نوسانات نرخ ارز است و از این بازار تاثیر می‌گیرد ولی به هر حال کاهش 9 درصدی مالیات بر ارزش افزوده بر قیمت نهایی طلای ساخته‌شده اثر گذاشته و تقاضا برای خرید طلا افزایش می‌یابد. با افزایش تقاضا برای خرید طلا، تولیدکنندگان داخلی مجبور به تولید بیشتر با هدف تامین نیاز داخل می‌شوند، بنابراین تولید رونق می‌گیرد و رونق تولید می‌تواند صادرات و ارزآوری این صنعت را برای کشور به‌همراه داشته باشد. با وجود این و به‌رغم اهمیت تصویب این لایحه، کم‌کاری مجلس در تصویب این لایحه جای سوال دارد؛ چراکه به‌نظر می‌رسد پس از حدود دو سال همچنان اراده‌ای در نهایی‌شدن تصمیم مجلس و تصویب لایحه اصلاح ارزش افزوده طلا وجود ندارد.
کاهش قیمت طلا
محمد کشتی‌آرای، رئیس کمیسیون تخصصی طلا و جواهر اتاق اصناف می‌گوید: «در حال حاضر در لایحه اصلاح مالیات بر ارزش افزوده طلا دو مورد ذکر شده است؛ نخست کاهش مالیات از 9 درصد به 3 درصد و دوم اخذ مالیات از اجرت ساخت طلا که درصورت تصویب هرکدام از این لوایح، بازار طلا تحول چشمگیری خواهد داشت. اولین پیامد تصویب این لایحه، کاهش 9 درصدی قیمت طلاست، چراکه هزینه تمام‌شده ساخت طلا 9 درصد کاهش می‌یابد. دوم قاچاق طلا به کشور برای قاچاقچیان به‌صرفه نخواهد بود، از این رو تاثیر مثبتی بر رونق تولید داخل خواهد گذاشت.
