اروپایی ها و برجام؛ قدرت ندارند یا رغبت؟

نورالدین اسکندر در المیادین نوشت: تصویر تازه تحولاتی که در مورد توافق هسته ای ایران به وقوع پیوسته، در ماههای اخیر وضوح بیشتری یافته است و در این میان، بیش از هر چیز، موضع اروپا مشخص تر شده است. پیش از این، تحلیل موضع اروپا، به یک دوگانگی ختم می شد که مبتنی بر ناتوانی اروپا در مقابله با اقدامات آمریکا و جنون ترامپ، در مقابل فشار ایران برای عمل به تعهدات اروپایی ها به توافق هسته ای بود.

در ادامه این مطلب آمده است:‌ اما هفته های اخیر نشان داد که اروپایی ها بیش از آنکه از تغییر موضع امریکا نسبت به توافق ناتوان باشند، تمایلی به این امر ندارند و تمام نقششان در مورد توافق هسته ای، به جلوگیری از خروج ایران از این توافق و ممانعت از واکنش دردناک تهران در مقابل خروج آمریکا از برجام، محدود می شود. در مقابل، تحریمهای آمریکا آرام آرام افزایش پیدا کرد تا زمینه برای تطبیق دیدگاه وسیع مربوط به طرح کوشنر برای خاورمیانه، فراهم شده و درگیری تاریخی میان اعراب و اسرائیل، به پایان برسد.

در گذشته، دولتهای اروپایی اینطور وانمود می کردند که از اجرای تعهدات خود براساس توافق هسته ای، ناتوان هستند و با قرار نگرفتن در جبهه ترامپ علیه ایران، قصد دارند راه حلی برای تنش ها میان این دو کشور بیابند. اما چنین راه حلی محقق نشد و اکنون، ایران که از نقشه های امریکا و اروپا آگاه است، اصرار دارد که اروپایی ها به تعهداتشان در برجام، عمل کنند.

با روشن شدن موضع واقعی اروپا، تبلیغات رسانه های اروپایی علیه ایران افزایش یافته است و طی ان، تلاش می کنند واقعیتها را طور دیگری نشان داده و تهران را ناقض قانون نشان دهند؛ در حالی که حقیقت، برخلاف ادعای اروپایی هاست.

رسانه های اروپایی سعی می کنند ایران را یک نظام سیاسی تعریف کنند که با گذشتن از حدود تعیین شده برای آن در مورد غنی سازی اورانیوم، به قوانین بین المللی پایبند نیست. در حالی که براساس واقعیت، ایران تا کنون به تمام تعهدات خود در مورد توافق التزام داشته است. جالب آنکه پس از اعلام تصمیم ایران در رابطه با عمل نکردن به برخی بندهای برجام، قیامتی در آمریکا و اروپا به پا شد و مکرون و دیگر سران دولتهای اروپایی ضمن محکم کردن این اقدام ایران، در این باره اظهار نگرانی کردند. در مقابل، زمانی که ایالات متحده از توافق هسته ای خارج شده و باعث تنش های منطقه ای بسیاری شدند، اروپایی ها موضع مشابهی اتخاذ نکردند.

سفسطه های اروپایی ها باعث پنهان ماندن این واقعیت شده است که ایران نه تنها خود از توافق هسته ای خارج نشده، بلکه تلاش می کند دیگر طرفها را به آن بازگردانده و خواستار عمل آنها به تعهداتشان است. مساله مهمتر آنکه حتی اگر ایران از توافق هسته ای خارج شود، به معاهده محدودیت انتشار سلاح اتمی، پایبند است و این جنبه ای است که رسانه های غربی سعی در سرپوش گذاشتن بر آن دارند و ایران را محکوم به پایبند نبودن به قوانین بین المللی می کنند.

سوالی که در مورد رفتار اروپا و آمریکا در قبال ایران مطرح می شود آن است که چرا صحبت از توافق هسته ای و فعالیتهای مربوط به برنامه های هسته ای ایران، ناگهان به بحث در مورد نفوذ این کشور در خاورمیانه منتقل شد؟چه بسا پاسخ، مربوط به نقش ایران در شکست دادن نقشه های آمریکا در مورد دولتهای مختلف منطقه باشد؛ چرا که ایران در شکست دادن تصورات آمریکا در مورد اینده سوریه، تقسیم ان و نابودی مقاومت در این کشور، نقشی اساسی داشته است. همانطور که برنامه های آمریکا و اسرائیل در مورد سرکوب مقاومت فلسطین را نیز با شکست رو به رو کرد. شرایط در یمن، عراق و حتی ترکیه نیز به همین منوال بوده و سیاستهای ایران باعث شکست نقشه های آمریکا در این کشورها شده است.

همین موضوع باعث شد ترامپ در توافق هسته ای تجدید نظر کرده و ان را به عنوان عامل موثری در افزایش نفوذ منطقه ای ایران قلمداد کند. به نظر می رسد برخی سران دولتهای اروپایی نیز در این مورد با ترامپ اتفاق نظر دارند.

امروز، اروپایی ها در مرکز توجه قرار دارند و در حالی که در گوشه ای از جهان ایستاده اند، ایران تنها از انها می خواهد به تعهداتشان پایبند باشند. اما اروپایی ها پاسخ قانع کننده ای برای ایران ندارند و به سمت تمرکز بر اقدام ایران برای افزایش غنی سازی اورانیوم فرار می کنند و به طور ضمنی به این نکته اشاره می کنند که اقدام ایران در مورد غنی سازی اورانیوم، آنها را به سمت جانبداری از ترامپ سوق می دهد. اما به این مهم توجه ندارند که رفتار انها در برابر ایران، تنها باعث بی اعتمادی دیگر دولتها به اروپایی ها و تعهدات آنها در جریان توافق ها می شود.

در این میان، اقدام بریتانیا در مورد توقیف نفت کش ایرانی، یک تحول بارز در چارچوب موضع گیری اروپا محسوب می شود. این در حالی است که دیگر دولتهای اروپایی هنوز به صراحت انگلیس، در کنار آمریکا نمی ایستند . با این وجود، می توان گفت اروپایی ها تلاش می کنند از طریق اینگونه اقدامات، باعث تضعیف ایران شوند.

در مقابل، به نظر می رسد همانطور که تهران بر عامل زمان تکیه دارد، پاریس، لندن، برلین و واشنگتن نیز به دنبال خرید زمان بیشتر هستند. در این میان، اروپایی ها به تفاوت نظام های سیاسی خود با ایران، توجهی ندارند. گویا نمی دانند که جامعه ایرانی نسبت به جوامع غربی، توان زیادی برای مقابله با فشارها دارد. از این رو، حساب کردن ایران روی عامل زمان، فایده بیشتری برای ان دارد.

به این ترتیب، ایران می گوید نسبت غنی سازی اورانیوم را به 5 درصد رسانده و مراحل بعدی راه اندازی نیروگاه آبهای سنگین اراک را در دستور کار دارد. این گامها، تاثیر زیادی در موضع اروپا دارد؛ به این دلیل که باعث بازگشت امور به نقطه صفر می شود و این امر، مواضع داخلی ترامپ و رهبران اروپایی را بحرانی تر کرده و انها را در برابر مسئولیت خروج از توافق هسته ای و عمل نکردن به آن قرار می دهد؛ آنچه که می تواند تنش های حساب نشده ای را به دنبال داشته باشد.