کدام بازیگران از بازی در سریال معمای شاه پشیمان شدند؟
کارگردان «معمای شاه»، گفت: تنها یک بازیگر قدیمی بود که من برای بازی در سریال از او دعوت کردم و به من گفت من بازی نمی‌کنم چون به دوران پهلوی ارادت دارم.
ساخت فیلم یا سریال با موضوع زندگی رهبران سیاسی بزرگ دنیا، یکی از مهمترین علایق فیلمسازان و اتفاقاً فرصتی برای نقش‌آفرینی‌های فاخر به بازیگران می‌دهد. چرا که زندگی اغلب رهبران بزرگ دنیا آنقدر دراماتیک است که سازنده اثر نیازی به درام‌پردازی و تخیل ندارد و با اندکی تلاش می‌تواند تضمین‌کننده ساخت اثری موفق و تماشایی باشد و مردم به واسطه تاریخی بودن شخصیت و نوع تفکراتش به این آثار علاقه زیادی نشان داده‌اند.
بیشتر مخاطبین با شخصیت امام(ره) در قاب تلویزیون و سریال «معمای شاه» انس و الفت پیدا کردند؛ نقشی که به شکرخدا گودرزی بازیگری که پیش از آن مخاطبین در سریال‌های «شب دهم»، «همسایه‌ها»، «حلقه سبز» و بارها در مقام تدریس، کارگردانی و نویسندگی تئاتر دیده‌اند، واگذار شد. سی‌امین سالگرد ارتحال حضرت امام‌خمینی(ره) به سراغ محمدرضا ورزی کارگردان «معمای شاه»، «سال‌های مشروطه» و «تبریز در مه» رفتیم و با او به گفتگو پرداختیم. او این روزها مشغول به کاری نیست ولی اگر مورد حمایت قرار بگیرد حتماً به زودی یک کار سینمایی از محمدرضا ورزی خواهیم دید.
مشروح این گپ و گفت را در ادامه بخوانید:
محمدرضا ورزی نویسنده و کارگردان سینما و تلویزیون با اشاره به اینکه بیش از یک سال است عقب نشستم و به کارهای پژوهشی می‌پردازم، گفت: «من بیش از یک سال است که عقب نشسته‌ام و به کارهای تحقیقی و پژوهشی می‌پردازم. من ظرفیتی هستم و 24 سال سابقه کار تلویزیونی دارم. چند اثر سینمایی هم ساخته‌ام که فقط «قصه عشق پدرم» در نوبت اکران قرار دارد. کارم را در سینما با «ابراهیم خلیل‌الله» آغاز کردم اما در عین حال در حوزه سینما کم کار کردم. شاید اشتباه کردم که از فضای سینما غافل شدم. برای اینکه من کارگردان مولف هستم و برای خودم نگاه دارم. اینکه عده‌ای نگاهم را دوست داشته باشند یا نداشته باشند من کار خودم را انجام می‌دهم.»
کارگردان «معمای شاه» معتقد است باید به ساخت آثار تاریخی توجه ویژه‌ای شود: «تلویزیون تنها نهادی است که می‌تواند تولید آثار تاریخی داشته باشد و ما باید تاریخ را از طریق رمان، نمایش و ابزارهایی که مخاطب برای او راحت و جذاب باشد به تصویر بکشیم و در این رسالت وظیفه‌ای داریم. ملت ما باید از گذشته‌شان آگاه شوند که چه کردیم. تاریخ یک مقوله‌ای است که تمام کشورها از جمله ترکیه به آن اهمیت می‌دهد و آثار نمایشی تاریخی در تلویزیون‌ها و سینماهای اقصی‌نقاط جهان تولید می‌شود. در ایران تنها نهادی که به کار تاریخی بها می‌دهد و در این عرصه فعالیت می‌کند، تلویزیون است. تلویزیون در این سال‌ها آثار تاریخی موفقی تولید کرده ولی من اعتقادم بر این است که باید به این نوع آثار و فیلمسازان مختلف این عرصه بها داد. باید به ساخت و تولید آثار تاریخی توجه ویژه‌تری شود. چرا که نوع کارهایی که در گذشته تولید شده تأثیرات خاص خودش را گذاشته است. خوشبختانه اکثر آثار تولید شده تاریخی سیما با اقبال عمومی مواجه شده است.
کارگردان «معمای شاه» در پاسخ به این سوال که چه مشکلاتی داشت نمایش اولین تصویر نمایشی از حضرت امام(ره)، گفت :«سریال «معمای شاه» مسیر سختی بود که طی شد مخصوصاً جریان ورود به نمایش اولین چهره از حضرت امام خمینی(ره) که برخی از مدیران وقت در برهه‌ای اعلام کردند نمایش چهره امام(ره) منتفی شود. می‌ترسیدند که کار خوب از آب درنیاید. ولی مدیرانی هم بودند خیلی شجاعانه در همان مقطع پای کار ایستادند تا «معمای شاه» ساخته شود. تست گریم را شروع کردیم و چراغ خاموش جلو رفتیم. می‌خواستیم این ذوق و انگیزه‌مان را مطبوعاتی کنیم ولی به دلیل وجود هجمه‌هایی، دست نگه داشتیم.»
ورزی با اشاره به ساخت فیلم سینمایی امام خمینی(ره) به زبان اصلی و در وجوه بین‌المللی، افزود: «دلم می‌خواست مرحله به مرحله تست گریم را نشان دهیم اما نشد. بخشی از تصاویر تست گریم امام(ره) را فیلم گرفتیم و بعد مطبوعاتی کردیم. به شکلی محافظه‌کارانه کار جلو می‌رفت و در نهایت بعد از 25 بار تست گریم در طول 6 ماه روی شکرخدا گودرزی، نقش حضرت امام(ره) قطعی شد. آن وقت برای اولین‌بار چهره گریم شده شکرخدا گودرزی در نقش امام(ره) رسانه‌ای شد. به لطف خدا، او از پس این نقش برآمد و آبرومندانه جلو رفت. در صداسازی حضرت امام(ره) هم کارهای خوبی انجام دادیم و فقط به تصویر اکتفا نکردیم و سربلند بیرون آمدیم.»
او ادامه داد:«به هر حال شبیه‌سازی و تصویرسازی حضرت امام(ره) برای اولین بار در تاریخ بعد از پیروزی انقلاب باعث شد که انگیزه‌ای پیدا کنم یک فیلمی در ارتباط با زندگی امام خمینی(ره) مثل فیلمی که درباره «عمر مختار» ساخته شد برای سینما بسازم. یک کار بین‌المللی دو ساعته برای امام خمینی(ره) که به زبان اصلی هم روی پرده برود. طرح آن را نوشتم از کجا شروع و به کجا ختم شود. درست شروع زعامت ایشان را تا مقطع رحلت به نمایش درمی‌آورد. واقعاً این کار بین‌المللی در جوامع اروپایی جواب می‌داد؛ چرا که آن جوامع، خیلی متوجه انقلاب اسلامی هستند. همان موقع به این طرح رسیدم که تست گریم امام(ره) در جریان تولید «معمای شاه» جواب داد که یک کار بزرگ سینمایی برای حضرت امام(ره) نیز درنظر گرفته شود. اما این اتفاق تا به امروز نیفتاده است.»
کارگردان «ایراندخت» در پاسخ به این سوال که برخی از بازیگران در محافل عنوان کردند که به آن‌ها برای بازی در «معمای شاه» پیشنهاد شده اما قبول نکردند، تأکید کرد: «بنده به جرأت عرض می‌کنم تنها از یک بازیگر خیلی قدیمی برای همکاری دعوت کردم که با صراحت به من گفت بازی نمی‌کنم چون به آن دوران ارادت دارم و خیلی هم بابت این دعوت از من تشکر کرد. اما جالب است بدانید که با هر بازیگری تماس گرفتم چنانچه درگیر کار نبود بدون استثنا حضور پیدا کرد و دعوت مرا پذیرفت. هرکس بگوید من نرفتم و یا دعوت سازندگان سریال را نپذیرفتم دروغ گفته است.»
او با بیان اینکه همه بازیگران «معمای شاه» اتفاقاً پشت به پشت هم کار کردند، خاطرنشان کرد: «از گوش برخی از بازیگران شنیدم که یکی دو جا مطرح کردند ما از وقتی «معمای شاه» را بازی کردیم به ما نقش ندادند این بی‌معرفتی است. برای اینکه 850 بازیگر در این سریال به ایفای نقش پرداختند و اگر بخواهند به آن‌ها نقش ندهند تلویزیون و سینما می‌خوابد. آن‌هایی که چنین ادعایی دارند باید ببینیم قبل از این کار، چه کارنامه و رزومه‌ای داشتند که حالا بعد از این کار بخواهند به آن‌ها نقش ندهند؛ این دیگر کم‌لطفی است. باید همیشه به این نکته حرفه‌ای توجه کنند که این مجموعه تلویزیونی چندین سال برای عده کثیری از هنرمندان ایجاد شغل کرد. از همه نوع طیفی چه بازیگران تئاتر، سینما، تلویزیون و چه دوبلورها سر کار آمدند.»
ورزی خاطرنشان کرد: «فقط یک بازیگر ابراز پشیمانی کرد و آن هم جعفر والی بود. در 5 سکانس در مجموع 2500 سکانس حضور داشت. البته باید ببینیم از کجا تحریک شد تا این صحبت را انجام دهد. چرا که در طول فیلمبرداری ابراز رضایت می‌کرد و بعد فیلمبرداری این طور شد. حتی در جریان فیلمبرداری گلایه می‌کرد که چرا نقش من این قدر کوتاه است. خوب نیست پول بگیرند، برایشان فرصت خوب برای دیده شدن فراهم بشود این طور بی‌انصافی کنند. فیلمنامه را خوانده بودند و می‌دانستند «معمای شاه» چه سرمنزلی دارد و در چه سریالی بازی می‌کنند. هنرمند اول باید انصاف داشته باشد. سال‌هاست راجع به این مسائل صحبت نکردم و هرچه خواستند گفتند.»
کارگردان «معمای شاه» در خصوص هجمه‌های ساخت این سریال و مجموعه‌های تاریخی معاصر افزود: «اپوزیسیون و سلطنت‌طلبان بسیار به من حمله کردند چون نمی‌خواستند برخی از قطعات پنهان تاریخ افشا شود. اما خودم به مقوله انقلاب اسلامی علاقه‌مند بودم و دغدغه داشتم برای بزرگانی همچون «حضرت امام(ره)» کاری کرده باشم. امروز هم خوشبختانه مدیران خوبی به تلویزیون آمده‌اند، باید به این تلویزیون کمک کرد. مدیرانی بر سر کار هستند که نسبت به آنتن بی‌تفاوت نیستند. من اعتقاد دارم نباید به سادگی از کنار شخصیت فوق‌العاده و کاریزماتیک حضرت امام(ره) به عنوان یکی از تأثیرگذارترین شخصیت‌های جهان معاصر، عبور کرد. من تصور می‌کنم چه وزارت ارشاد و چه رسانه‌ملی نسبت به شخصیت امام خمینی(ره) به طور ویژه در حوزه فیلم، نمایش، سریال، مستند و کتاب کار کنند. باید این شخصیت را در حوزه نمایشی و مخصوصاً مستند فرامرزی دید. در غیر این صورت اجحاف شده و دشمن که امروز در جهت تخریب این شخصیت ارزنده شبانه‌روز تلاش می‌کند خدایی ناکرده در به ثمررساندن اهداف شوم خود به توفیقی می‌رسد.»
