چرا بحران ایران – آمریکا به نفع روسیه تمام می شود؟

مارک کاتز در لوبلاگ نوشت: هم مان با افزایش تنش ها بین آمریکا و ایران، روسیه رویکرد محتاطانه تری را اتخاذ کرده است. پوتین همچون بسیاری از متحدان اروپایی آمریکا از تصمیم ترامپ برای خروج از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) انتقاد کرده است. این توافق در دوره ریاست جمهوری اوباما امضا شد. روسیه و دیگر امضا کنندگان برجام شامل بریتانیا، فرانسه، آلمان، چین و ایران در حال تلاش برای نجات دادن این توافق هستند.

در ادامه این مطلب آمده است: اخیرا ایران اعلام کرد که در واکنش به افزایش تحریم های آمریکا تعدادی از تعهدات خود در قبال برجام را دیگر انجام نمی دهد. پوتین از ایران درخواست کرد که نسبت به برجام پایبند باقی بماند. او هشدار داد «به محض آنکه ایران اولین گام های خود برای خروج از این توافق را بردارد، همه فراموش خواهند کرد که آمریکا عامل اصلی فروپاشی برجام بوده است. ایران مورد نکوهش قرار خواهد گرفت و دیدگاه جامعه جهانی نیز در این مسیر تغییر خواهد کرد.»

علاوه بر این، پوتین اشاره کرد که دولت های اروپایی علیرغم مخالفت با تحریم های آمریکا نتوانسته اند در عمل کاری برای ایران انجام دهند. ظاهرا منظور او ناتوانی اروپا برای از سرگیری تجارت با ایران است، زیرا آمریکا شرکت های اروپایی که با ایران مراوده داشته باشند را مجازات میکند. او همچنین اشاره کرد که بیشتر از این کاری از دست روسیه بر نمی آید، زیرا آن ها آتش نشان نیستند که همیشه تنش های منطقه را خاموش کنند.

ناتوانی روسیه در جلوگیری از افزایش فشارهای آمریکا بر ایران نشان دهنده آن است که روسیه نمی تواند این بحران را حل کند. پوتین برای مدتی طولانی به دنبال تثبیت جایگاه روسیه به عنوان یکی از بازیگران تاثیرگذار در منطقه بوده است. اما بحران ایران-آمریکا از چندین لحاظ به روسیه کمک می کند.

اول، مخالفت اروپا با افزایش فشارهای آمریکا علیه ایران باعث تشدید اختلافات در بین اعضای پیمان ناتو شده است. پوتین برای مدتی طولانی به دنبال تضعیف ناتو بوده است. در سال 2003 نیز روسیه در کنار برخی دولت های اروپایی همچون آلمان و فرانسه با تصمیم دولت بوش برای حمله به عراق مخالفت کرد. البته در آن دوران کشورهایی همچون انگلستان و لهستان از آمریکا حمایت کردند. اما اکنون تمام کشورهای اروپایی در کنار روسیه در مقابل آمریکا ایستاده اند. در صورتی که تنش های بین ایران و آمریکا افزایش پیدا کند، ممکن است اختلافات بین اروپا و آمریکا باعث شود که آن ها حتی از تحریم های واشنگتن علیه روسیه در ارتباط با اوکراین و مسائل دیگر نیز حمایت نکنند.

علاوه بر این، رویکرد کنونی روسیه در قبال تنش های بین ایران و آمریکا به این کشور اجازه میدهد تا روابط خود با چهار متحد مهم آمریکا در خاورمیانه یعنی عربستان، اسرائیل، امارات و بحرین را تقویت کند. این دولت ها رابطه خصمانه ای با ایران دارند. روسیه به طور ویژه به دنبال افزایش روابط اقتصادی خود با اسرائیل، عربستان و امارات است.

بدون شک رهبران ایران از حمایت روسیه برای مقابله با فشارهای آمریکا استقبال می کنند و ترجیح می دهند که روسیه روابط خوبی با دشمنان ایران در خاورمیانه نداشته باشد. اما ایران چاره ای ندارد که در آینده نیز روابط خود با روسیه را حفظ کند. تا زمانی که تنش ها بین ایران و آمریکا ادامه داشته باشد، ایران باید روابط خوب خود با روسیه را حفظ کند.

روسیه و ایران به حکومت بشار اسد کمک کردند تا همه گروه های رقیب خود را در سوریه شکست دهد. اکنون به نظر می رسد که دو کشور در حال رقابت برای افزایش نفوذ خود در سوریه هستند. ایران و گروه های نیابتی اش در حال حاضر حضور نظامی قوی تری در سوریه دارند. به همین خاطر روسیه در جایگاهی نیست که نفوذ ایران در سوریه را کاهش دهد. دولت ترامپ، عربستان و اسرائیل امیدوار بودند که روسیه به خروج ایران از سوریه کمک کند. اما در صورتی که فشارهای آمریکا کار ایران را برای باقی ماندن در سوریه سخت تر کنند، دولت روسیه میتواند از این فرصت برای افزایش نفوذ خود بهره برداری کند.

در صورتی که تحریم های آمریکا باعث کاهش صادرات نفت ایران شوند، تولید کننده های دیگر همچون روسیه می توانند سهم خود در بازار را افزایش دهند.

همچنین تا زمانی که نگاه آمریکا بیشتر به ایران معطوف باشد، کمتر بر روی مناقشات خود با روسیه بر سر مسائل اوکراین، بلاروس و غیره تمرکز خواهد کرد.

روسیه در مقایسه با آمریکا جمعیت، اقتصاد و نیروی نظامی کوچک تری دارد. آمریکا هنوز شبکه بزرگی از متحدان را در سرتاسر دنیا دارد. روسیه متحدان زیادی در دنیا ندارد اما پوتین نشان داده است که به خوبی از اشتباهات دشمنان روسیه به منظور پیشبرد اهداف خود استفاده می کند. سیاست ترامپ در قبال ایران فرصت های زیادی در اختیار پوتین قرار داده است.