فروش کاغذ یارانه‌ای در بازار آزاد!
دولت در ۲۵ فروردین ۹۸، ارز حمایتی کاغذ مطبوعات را قطع کرد و واردکنندگان باید از ارز نیمایی برای واردات کاغذ استفاده می‌کردند. به دنبال این تصمیم، برخی اجناسی که قبلا وارد شده بود، در گمرک دپو شده است و گمرک به تجار اجازه ترخیص نمی‌دهد. در حال حاضر تجار بین وزارت صمت و وزارت ارشاد سرگردان شده‌اند و فقط هزینه انبارداری پرداخت می‌کنند. همه این مسائل دست به دست هم داده و خروجی آن، این شده است که هر کیلوگرم کاغذ روزنامه حدود ۱۷ تا ۱۸ هزار تومان به فروش برسد.
کاغذ به کالایی نایاب در بازار تبدیل شده و به گفته فعالان بازار کاغذ از روزی که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پا به عرصه توزیع کاغذ گذاشته و خود را جایگزین اتحادیه فروشندگان و توزیع‌کنندگان کاغذ کرده است، نه تنها این کالا با کاهش قیمت مواجه نبوده، بلکه با رشد چندبرابری بهای آن، بسیاری از کسب‌وکار‌های مرتبط با این کالا به مرز نابودی کشیده شده است.
به گزارش شرق، آن‌طور که یک منبع مطلع می‌گوید: از روزی که معاونت سینمایی ارشاد به جای معاونت مطبوعاتی درباره توزیع کاغذ تصمیم میگیرد، این کالا آن‌گونه که باید، در اختیار مصرف‌کننده واقعی قرار نمی‌گیرد.
سیدحسین میرباقری مهرآبادی، رئیس اتحادیه کاغذ و مقوا نیز از ناشرانی سخن می‌گوید که کاغذ دریافتی از ارشاد را به اعضای این اتحادیه می‌فروشند. به اعتقاد او، تصمیم دولت برای حذف اتحادیه فروشندگان از چرخه توزیع کاغذ تصمیم غلطی بوده و اگر به‌موقع این تصمیم غلط اصلاح شود، امکان بازگشت آرامش به بازار کاغذ وجود دارد.
چندی است کمبود کاغذ در بازار، صنعت چاپ و نشر را با مشکلات عدیده مواجه کرده است. انتشار روزنامه‌ها مختل شده و اعضای تحریریه نشریاتی که نتوانسته‌اند با تحولات موجود در بازار کنار بیایند، خانه‌نشین شده‌اند، اما موج بی‌کاری تنها به چند خبرنگار ختم نمی‌شود بلکه با کاهش انتشار روزنامه و کتاب، چاپخانه‌ها نیز با رکود فعالیت مواجه می‌شوند و بالطبع بخشی از کارگران این واحد‌ها هم تعدیل خواهند شد. موج بی‌کاری که تا دیروز شامل حال روزنامه‌ها و هفته‌نامه‌های کوچک با تیراژ محدود می‌شد، به روزنامه‌های بزرگ کشور هم رسیده است.
دو روزنامه ایران و همشهری متعلق به دولت و ارگان شهرداری، هشت صفحه از تعداد صفحات خود کاستند و از دیروز به صورت ۱۶ صفحه‌ای منتشر شدند تا کمی از بار هزینه‌های خود بکاهند. این کاهش صفحات فقط یک تصمیم داخلی برای این دو روزنامه نیست و قطعا تأثیر خود را روی نیروی انسانی زنجیره‌ای که فعالیت‌های پشتیبانی از این دو روزنامه را انجام می‌دادند، خواهد گذاشت و گروهی را به جمع بی‌کاران اضافه می‌کند. در این میان، وزارتخانه‌های متولی هم گویا راهکاری برای بهبود شرایط ندارند و اگر راهکاری ارائه می‌دهند، به قدری خام است که بازار را آشفته‌تر از دیروز کرده است.
معاونت سینمایی به جای معاونت مطبوعاتی
با خروج آمریکا از برجام، اقداماتی برای مقابله با کمبود دلار در ایران انجام شد. کالا‌ها تقسیم‌بندی شدند و به برخی از آن‌ها از جمله کاغذ مطبوعات، ارز ارزان‌قیمت یا همان ارز چهارهزارو ۲۰۰ تومانی تعلق گرفت تا اثرات اقتصادی ناشی از فشار‌های آمریکا بر برخی اقشار و کالا‌ها کاهش یابد. به دنبال این مسئله کارگروه کاغذ هم در وزارت ارشاد تشکیل شد، اما یک منبع مطلع به «شرق» می‌گوید: از روزی که این کارگروه تشکیل شده و کاغذ را قیمت‌گذاری کرده است، این محصول در بازار، با دو برابر قیمت مصوب به فروش رسیده است.
او ادامه می‌دهد: کارگروه کاغذ در معاونت سینمایی تشکیل شده در حالی که این کارگروه باید در معاونت مطبوعاتی تشکیل می‌شد. جلسات نامرتب کارگروه کاغذ، فاصله زیاد جلسات و عدم تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی برای واردکنندگان کاغذ، اصلی‌ترین دلایل گرانی کاغذ هستند.
این منبع مطلع از توزیع ناعادلانه کاغذ مطبوعات سخن می‌گوید. به اعتقاد او کاغذ به دست مصرف‌کننده واقعی نمی‌رسد و گاهی به یک دوهفته‌نامه، ۲۰ تن کاغذ تحویل می‌شود که این نشان می‌دهد توزیع توسط یک مجموعه به صورت ناعادلانه در حال انجام است. به گفته این منبع مطلع، فعالیت یک مجموعه غیرمتخصص سبب شده است که برخی تاجرنما‌ها وارد بازار نابسامان کاغذ شوند و از بانک مرکزی ارز یارانه‌ای (چهارهزارو ۲۰۰ تومانی) دریافت کنند، اما این ارز هیچ‌گاه تبدیل به کاغذ نشده است. آن‌ها ارز‌ها را گرفتند و فرار کردند.
او ادامه می‌دهد: دولت در ۲۵ فروردین ۹۸، ارز حمایتی کاغذ مطبوعات را قطع کرد و واردکنندگان باید از ارز نیمایی برای واردات کاغذ استفاده می‌کردند. به دنبال این تصمیم، برخی اجناسی که قبلا وارد شده بود، در گمرک دپو شده است و گمرک به تجار اجازه ترخیص نمی‌دهد. در حال حاضر تجار بین وزارت صمت و وزارت ارشاد سرگردان شده‌اند و فقط هزینه انبارداری پرداخت می‌کنند. همه این مسائل دست به دست هم داده و خروجی آن، این شده است که هر کیلوگرم کاغذ روزنامه حدود ۱۷ تا ۱۸ هزار تومان به فروش برسد.
حذف اتحادیه کاغذ از چرخه توزیع
آن‌طور که منابع آگاه می‌گویند وزارت ارشاد که تجربه‌ای در توزیع کالا ندارد، هدایت بازار کاغذ را بر عهده گرفته و حاصل کار این وزارتخانه، چندبرابرشدن قیمت کاغذ است. سیدحسین میرباقری‌مهرآبادی، رئیس اتحادیه کاغذ و مقوا در گفتگو با «شرق» اعلام می‌کند: از مرداد ماه سال گذشته، این اتحادیه هیچ مشارکتی در زمینه توزیع کاغذ نداشته است. با حذف اتحادیه فروشندگان کاغذ و مقوا، نه تنها کاهش قیمت نداشتیم، بلکه با افزایش چندبرابری قیمت هم مواجه شده‌ایم.
او ادامه می‌دهد: وزارت ارشاد وظیفه توزیع کاغذ تحریر و روزنامه را بر عهده گرفته است. واردکنندگان باید جنس را در اختیار ارشاد بگذارند و ارشاد آن را توزیع کند. در ۱۰ ماه گذشته حتی یک پالت کاغذ هم برای توزیع در اختیار اتحادیه قرار نگرفته و این در حالی است که کاغذ تحریر، مهم‌ترین کالای کاغذفروشان است که تغییرات قیمت آن، روی محصولات دیگر توزیع‌کنندگان اثر می‌گذارد.
به گفته میرباقری کاغذ تحریر فقط در چاپ مصرف نمی‌شود و صنایع بسته‌بندی، تولید دفتر، کتاب درسی و… نیز نیاز به کاغذ تحریر دارند، اما ارشاد این کاغذ را فقط در اختیار ناشران قرار می‌دهد. او اضافه می‌کند: اتحادیه فروشندگان کاغذ و مقوا، ۶۰۰ عضو دارد که با این سیاست وزارت ارشاد، اشتغالشان دچار مشکل شده است.
رئیس اتحادیه فروشندگان کاغذ و مقوا یادآور می‌شود: قبل از ورود وزارت ارشاد به کار توزیع کاغذ، هر بند کاغذ بین ۱۳۰ تا ۱۴۰ هزار تومان قیمت داشت در حالی که امروز این رقم به ۵۰۰ هزار تومان رسیده است. درباره دلیل حذف اتحادیه فروشندگان کاغذ، هیچ توضیحی ارائه نشده و گاهی گفته می‌شود که این حذف با هدف کاهش قیمت‌ها بوده است.
او با تأکید بر اینکه باید روند توزیع کاغذ اصلاح شود، از ورود برخی ناشران به بازار آزاد کاغذ خبر می‌دهد. میرباقری اضافه می‌کند: اعضای من باید بی‌کار بنشینند و تماشاگر کاری باشند که اصلا شایسته نیست. البته نمی‌توان گفت: همه ناشران ناسالم کار می‌کنند. خیلی از ناشران واقعا زحمت‌کش هستند، اما بر اساس آمارها، ۱۴ هزار ناشر داریم که به گفته آقای محمود آموزگار، نایب‌رئیس اول اتحادیه ناشران، فقط چهار هزار ناشر فعال هستند. ناشران واقعی به کاغذ یارانه‌ای نیاز دارند، اما در کنار این مسئله، خیلی‌ها سوء‌استفاده می‌کنند.
او می‌گوید: فعالیت‌های چاپ و نشر تاکنون ادامه داشته و اگر امروز بازار کاغذ دچار مشکل شده، یعنی در چرخه توزیع اختلال ایجاد شده است. بازار را می‌توان از این شکل خارج کرد به شرط اینکه نگذاریم دیر شود.
