تهران و اروپایی ها: پیچیدگی در سرنوشت ساز و کار مالی

الاخبار چاپ بیروت نوشت: مشخص است که تهران از رفتار اروپایی ها در قبال پرونده حفظ توافق هسته ای ناراضی است. ساز و کار مالی برای دور زدن تحریمها، در واقعیت برای ایران قانع کننده نیست و این مساله احتمال واکنش ایران که ابعاد آن نامعلوم است را بیشتر می کند.

به گزارش بازتاب؛ در ادامه این مطلب آمده است: پس از خروج ایالات متحده از توافق هسته ای با ایران، سه دولت اروپایی، المان، فرانسه و انگلیس، با انتقاد از تصمیم ترامپ، تاکید کردند که در توافق مانده و آماده ایجاد یک ساز و کار برای مبادلات اقتصادی هستند، به شرطی که تهران از این توافق خارج نشود. اما ایران، ترجیح داد که با حفظ روابط خود با دولتهای اروپایی، مانع از نزدیکی آنها به واشنگتن شده و دریچه ای برای کاهش فشارهای ناشی از تحریمهای آمریکا بیابد. با این حال، خوش بینی ها در ایران روز به روز کم رنگ شده و کم کم تردیدهای زیادی در مورد فایده همکاری اقتصادی بین ایران و اروپا نمایان شد.

با وجود گذشت زمان زیادی از وعده های اروپایی ها، بسیاری از شرکتهای اروپایی از جمله توتال، که نگران از دست دادن بازار آمریکا بودند، از ایران رفتند و در حال حاضر، کمتر شرکتی آماده سرمایه گذاری در ایران است. از سوی دیگر، ساز و کاری که اروپایی ها برای همکاری اقتصادی با تهران ارائه دادند، هنوز اجرایی نشده و همین مساله باعث ناخوشایندی مسئولان ایرانی شده است.

همزمان، مواضع منفی برخی مسئولان اروپایی در مورد برنامه های موشکی ایران و سیاست آن در منطقه، چالش در فضای عمومی روابط ایران و اروپا را برجسته تر کرده است.

اتحادیه اروپا در سپتامبر 2018 وعده داده بود که یک ساز و کار مالی ویژه برای تجارت با ایران و دور زدن تحریمها ایجاد کند. اما این مساله به تاخیر می افتاد، تا اینکه در نهایت، فرانسه، المان و انگلیس ساز و کاری را اعلام کردند که اینستکس نام گرفت.

بر این اساس، در سایه نگرانی شرکتهای اروپایی از تعامل با ایران به دلیل تحریمها، همچنان چالش در مورد فایده این ساز و کار وجود دارد.

پیکره اقتصاد کشورهای اروپایی ارتباط زیادی به اقتصاد آمریکا دارد و این دولتها نمی توانند به صورت مستقل از آمریکا عمل کنند. در واقع، ترکیب شرکای تجاری ایران نشان می دهد که اروپا سهم کمی در مبادلات تجاری با ایران دارد و حتی قبل از خروج آمریکا از توافق هسته ای، تنها 14 درصد صادرات ایران به کشورهای اروپایی بود.

اتحادیه اروپا، مواضع سیاسی محکمی در مورد بازگشت تحریمهای آمریکا اتخاذ کرد، اما در زمینه انجام اقداماتی برای مقابله با آن، سستی زیادی نشان داد. این رفتار اتحادیه اروپا و عدم وفای آن به تعهداتش، بویژه در زمینه اقتصادی، موجب شکل گیری این دیدگاه در ایران شده است که اروپایی ها در عین حال که آماده پرداخت هزینه مقابله با تحریمها نیستند، سعی دارند از مزایا و منافع پایبندی ایران به توافق هسته ای، به شکل یک طرفه بهره ببرند.

وزیر خارجه ایران، محمد جواد ظریف، چند روز پیش اعلام کرد که زمینه سازی ها برای اینستکس، در تهران در حال انجام است و حال، نوبت اروپاست که به تعهدات خود عمل کند. وی دولتهای اروپایی را تهدید کرد که در صورت عدم پایبندی به وعده هایشان، انتظار ایران به درازا نمی کشد.