بستر دخالت مردم در تدوین قوانین شهری باید فراهم شود

رییس کمیسیون شهر سازی و معماری شورای اسلامی شهر تهران گفت: امروز ما در نقطه‌ای ایستاده‌ایم که با استفاده از ظرفیت دیده‌بان‌های شهری و تقویت شفافیت در آستانه تحقق واقعی حق بر شهرهستیم.

پنل تخصصی تهران و مردم در همایش تهران ۴ دهه معماری و طراحی شهری با حضور محمد سالاری، مروارید قاسمی اصفهانی،گیتی اعتماد، حسین ایمانی جاجرمی و سعید سادات نیا برگزار شد.

محمد سالاری با اشاره به اینکه ۴۰ سال پیش در چنین روزهایی انقلاب اسلامی مبتنی بر مطالبات واقعی مردم شکل گرفت و اگر به اهداف متعالی انقلاب اسلامی که کاملا با جنبش مردم واقع گردید نگاه کنیم بعد از ۴۰ سال می خواهیم بگوییم در حوزه معماری چه وضعیتی داریم؟ گفت: انقلابی که مبتنی بر مطالبات مردم و اهداف متعالی صورت پذیرفت و در تقابل با فساد، رانت، تحکم، تصمیمات از بالا به پاین تجلی پیدا کرد. حال ما می خواهیم بگوییم در چنین فضایی در فرایند تدوین، تصویب و نظارت و اجرای این معماری و طراحی شهر ها و تاثیر آن در فضاهای شهری به چه میزان تایر گذار بوده است؟.

سالاری افزود: اگر امروز با شهروند طلبکار مواجه هستیم نتیجه همین تصمیماتی است که در حوزه معماری گرفته شده است. امروز فضاهای شهری به جولانگاه سودا گری تبدیل شده است و نتوانستیم شهروندان را به شهروند مطالبه‌گر تبدیل کردیم.

رییس کمیسیون شهر سازی و معماری شورا گفت: انقلاب اسلامی در راستای تحقق حق به شهر ایجاد شده در زمانی که حق مردم در راستای تحقق رویکرد های حاکم بر طرح های شهری پایمال می شد و اینچنین مردم انقلاب کردند.

وی اظهارکرد: حال باید پرسید در جمهوری اسلامی چه کار کردیم؟ مردم، نمایندگان و حرفه مندان در فرایند تهیه طرح های توسعه شهر به چه میزان موثر در تصمیمات بودند؟.

سالاری افزود: وقتی با همکاری حناچی در شورای عالی شهر سازی طرح تفصیلی را رصد می کردیم، بندی را در طرح تفصیلی نیافتیم که مغایرتی با طرح جامع نداشته باشد. اینکار را شهرسازان و معماران ما انجام دادند و در اصل نهاد های متولی نظیر کمیسیون ماده ۵ ، شورای عالی شهرسازی، شورای شهر و شهرداری و اینگونه بود که بند بند طرح های تفصیلی مبتنی بر منافع اقلیت تدوین گشت. در این راستا بخشی از معماران شدند پیمانکاران گروه سوداگر و در اصل خود معماری ما عاملی شد تا شهر را از دست مردم بگیریم.

رییس کمیسیون شهر سازی و معماری شورا گفت: نمونه بارز این مهم مصوبه برج باغ ها بود که در پیوست سوم طرح جامع قرار گرفت.

سالاری گفت: قطعا حق به شهر، حق فردی نیست بلکه یک حق جمعی است و باید همه جمع جامعه شهری از آن سود برند. دسترسی به امکانات و فرصت های زندگی شهری که در طرح های توسعه شهری تدوین می شود یکی از مطالبات حق به شهر است.

به گزارش ایسنا، وی در ادامه در تشریح حق به شهر گفت: حق به شهر با رویکرد مبارزه آحاد جامعه در مقابل آنان که شهر را جولانگاه خود قرار دادند ایجاد شده است. حال باید سوال پرسید که در دهه چهارم انقلاب در بازپس دادن حقوق مرد چقدر موفق بودیم؟ در حالی که باغات را از آنان گرفتیم، باغات به هم پیوسته را از بین بردیم، در طراحی طرح‌های جامع به گونه‌ای عمل کردیم که شهر ها بر پایه خودرو محوری توسعه یابد بدون در نظر گرفتن سند توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی و در کل با عدم انجام تکالیف طرح های توسعه شهری و صرفا اعلام پهنه های طرح تفصیلی بدون توجه به حقوق مکتسبه باعث شدیم فضای مشوش ابهام آلود در تصمیم گیری ها و تصمیم سازی‌ها ایجاد شود.

رییس کمیسیون شهر سازی و معماری گفت: اتفاقاتی که در دوره گذشته شاهد بودیم نتیجه همین طرح های شهری بوده، با ابلاغ طرح های شهری همه دستورالعمل‌ها و بخشنامه ها را کنار گذاشتیم لذا باید گفتکارنامه خوبی در حوزه طرح های شهری نداشتیم.

وی افزود: با این وجود در شورای پنجم شاهد بروز و ظهور دیده بان‌های شهری بودیم و شاهد تحقق نظر خواهی از مردم از طریق همین نشست‌ها هستیم.

سالاری اظهار کرد: بر اساس تقویت همین دیده‌بان‌های شهری بود در دوره گذشته بالاخره شهرداری را ملزم کردیم کیمته نما را به عنوان حق عمومی شهر در راستای تحقق حق عمومی بر شهر ایجاد کند. به دنبال این مطالبه گری مصوبه برج باغ‌ها را با همراهی شورای عالی شهر سازی و با لایحه شهرداری لغو کردیم به تصویب برسانیم. امروزه دیگر خبری از ساختمان‌های ۱۳ طبقه در باغات نخواهد بود و ساخت و ساز در عرصه باغات در تراکم محدود و تنها در ۳ طبقه خواهد بود.

به گزارش معاونت ارتباطات و بین الملل شورای اسلامی شهر تهران، سالاری گفت: امروز باید بپذیریم که دیده بان‌های شهری و شبکه های اجتماعی بر مدیریت شهری حکم می کنند.

سالاری در ادامه سخنان خود گفت: امروز نیاز ما به طرح های غلتان و منعطف است ومی بایست طرح تفصیلی را به سمت طرح های توسعه محلی یا همان اکشن پلان‌ها ببریم.

رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورا گفت: امروز تنها راهکار که می تواند مشکلات کشور را در همه حوزه ها حل کند شفافیت و نظارت همگانی است و باید بستر لازم را به عنوان یک مطالبه گر هموار کنیم.

وی افزود: ما در آستانه یک رنسنانس خوب هستیم که این نتیجه همین دیده بان شهری است. ما طرحی را ارائه دادیم که کل اطلاعات و تمامی پرونده‌های شهرداری انتشار عمومی پیدا کند.

سالاری در ادامه گفت: امروز نیاز به تغییر قوانین وجود دارد. امروز اگر فردی در سطح شهر طرح تفصیلی را رعایت نکند ایا مردم کوچه و محله می تواند بروند دادخواهی کنند؟ در صورتی که مصادیق عینی ان در نقاط جهان وجود دارد و حتما می‌بایست در این حوزه اتفاقتی بیافتد.

سالاری افزود: باید بخشی از تصمیمات را با پرسمان محلی انجام دهیم و باید نمایندگان و نخبگان جامعه محلی بیایند نظر بدهند. باید فضا و بستری را فراهم کنیم تا مردم در تدوین قوانین شهری دخالت کنند.

وی اظهار داشت: امروز ساختمان مجلس شورای اسلامی که می بایست نشانی از هویت جمهوری اسلامی باشد هیچ تناسبی با فضای شهری ندارد. همینطور ساختمان وزارت راه و شهر سازی و ساختمان های دیگر و این بدان دلیل است که از نخبگان نظر خواهی نشده است.

سالاری گفت: ایجاد دغدغه و روحیه مطالبه گری وظیفه ما است و اینگونه می شود امیدوار بود مشکلات حل شود.

مروارید قاسمی نیز گفت: اساسا یکی از چالش‌های ما شناسایی موانع تحقق مشارکت شهروندی در دستیابی به مطالبات آنان است و تشخیص حق خصوص و عمومی که باید در این زمینه فعالیت راهگشا داشته باشیم.

وی ادامه داد: در ۴ دهه انقلاب اسلامی همواره تحقق نظرات مدیریتی بر مطالبات شهروندی مقدم بوده است و باید پرسید چرا ؟ اگر هم متخصصین ازاین مهم یاد کردند آنان را محکوم به کاستی در رویکرد های نظری کردند

قاسمی افزود: سوال اصلی این است که چه رابطه‌ای بین شهر و شهروند و شهرداری برقرار است و اصولا در این سالها شهروندان چه مشارکتی در تحقق پایداری اقتصادی داشتند و به ازای این مشارکت چه وظایفی بر عهده مدیریت بوده است؟.

گیتی اعتماد، یکی از کارشناسان حوزه معماری در ادامه این پنل عنوان داشت: شهر تهران در قیاس با یک شهر مطلوب شهر مناسبی نیست.

وی تصریح کرد: شهرهای مطلوب در دنیا دارای ویژگی هایی همچون هوای سالم به دور از آلودگی هوا و آلودگی صوتی و بدون ترافیک و دارای خدمات مناسب هستند و این در حالی است که ما شاهد مشکلات تهران همچون آلودگی صوت و هوا، ترافیک وحشتناک که ساعت ها وقت و انرژی را از بین می برد و عدم توزیع مناسب خدمات شهری و عدم دسترسی به فضای باز و سبز هستیم.

کارشناس حوزه معماری اظهار داشت: مردم در شهر دارای حقوقی هستند به نحوی که باید فضای مطلوب برای زندگی داشته باشند و از خدمات در دسترس و امنیت برخوردار باشند.

وی ادامه داد: همانگونه که مردم حق بر شهر دارند شهر نیز حقی بر مردم دارد و باید این حقوق حتما برآورده شود.

اعتماد تصریح کرد: آلودگی هوا عامل مهمش خود مردم هستند که با خودروهای تک سرنشین و دودزا به سفرهای تفننی می‌روند و با این استدلال می توان گفت که هوای پاک را خودمان از بین می‌بریم.

وی ادامه داد: آلودگی بصری را نیز خودمان با ساختن این ساختمان های بی قواره به وجود می آوریم و سوداگری و سودجویی را خود مردم شهر انجام می دهند.

گیتی اعتماد در ادامه سخنانش تاکید کرد: با این وجود هنوز امیدی برای حل این مشکلات وجود دارد و مهمترین راه حل آن ایجاد شفافیت برای ممانعت از وقوع تخلفات است.

این متخصص حوزه معماری تصریح کرد: بررسی ها نشان می دهد که میزان مغایرت ها در ساخت و سازها با طرح های جامع و تفصیلی هزاران مورد بوده است که عمده آنها در منطقه ۱ رخ داده است.

وی تاکید کرد: مهمترین راه حل فرهنگ سازی است و باید از مهد کودک ها آغاز شود تا با کمک تک تک ما و مسئولین بتوانیم تهران را به یک فضای مناسب برای زندگی برگردانیم.

حسین ایمانی جاجرمی، فعال حوزه علوم اجتماعی در ادامه این پنل به موضوع خوانش انقلاب اسلامی اشاره کرد و گفت: در دهه فجر در خصوص آمار و اطلاعات صحبت شده اما چیزی که کمتر مورد سوال قرار گرفته است اینکه ما چقدراخلاقی تر شدیم و چقدر مروت و جوانمردی در میان ایرانی ها افزایش یافته است.

وی با تاکید بر اینکه پاسخ به این سوالات کار راحتی نیست اظهار داشت: بررسی های علمی نشان می دهد که در بحث اعتماد ما در حد زیادی افت کرده ایم و باور به راستگویی خیلی کم شده است.

این فعال حوزه اجتماعی گفت: باید بررسی کنیم که معماری و شهرسازی چقدر در این وضعیت نقش داشته و قبل انقلاب چه بوده و بعد از انقلاب چه کرده ایم.

وی اظهار کرد: در شهر تهران در دوره قاجار وقتی ایرانی ها از غربی ها شکست خوردند به دنبال پیدا کردن خود رفتند و راه حل را در غربی شدن دیدند.

حسین ایمانی گفت: به لحاظ شهری هم آرمان ما شهری اروپایی بود که پاریسی را طراحی و شانزه لیزه ای داشته باشد. اما این ارمان در دوره پهلوی دوم تغییر کرد و به شهر آمریکایی شدن گام برداشتیم.

وی با بیان اینکه آن آرمان ها خیلی جاه طلبانه بود ادامه داد:در همین زمان انقلاب اسلامی رخ داد و این در حالی است که در ۴۰ سال گذشته مقامات شهری و رسمی برای آینده تهران تصمیم نگرفته اند.

ایمانی با بیان اینکه در این مدت عده‌ای منفعت طلب بوده اند که برای شهر تصمیم گرفته اند و آثار منفی آن را ما داریم احساس می کنیم و از مشکلات تهران گله می کنیم.

وی اظهار کرد: تکلیف قاجار و پهلوی اول مشخص بوده و برای همین هم بناها و فضاهایی را ساختند که هنوز دلنشین است.

ایمانی در ادامه گفت: در پهلوی دوم نوعی از هم گسیختگی در معماری احساس می شود چراکه سنت اروپایی در حال تبدیل به سنت آمریکایی بود که در آن عنصر قدرت در مقابل عنصر تاریخی اروپایی قرار داشت.

وی بیان کرد: ما امروز تهران را زخم زدیم ولی براش کاری نکردیم و فرصت برای تهران تاکنون از دست رفته است.

ایمانی افزود: یکی از مشکلات اساسی معماری و شهرسازی در این است که هیچ آرمانی را نداریم.

وی گفت: موضوع دیگری که در ایجاد یک شهر اهمیت دارد، ایجاد فضاهایی است که مردم بتوانند با هم ارتباط برقرار کنند. بررسی های علمی از مناطق بحران زده نشان می دهد که مناطقی از شهر که مردم آن با هم ارتباط دارند از تاب آوری بالاتری برخوردارند و این در حالی است که ما ۱۹ هکتار فضای سبزی که قرار بود عمومی و رایگان باشد تبدیل مگامال هایی کرده ایم که اگر پول نداشته باشید، جرات ورود به آنها را ندارید.

ایمانی با تاکید بر اینکه باید حق اعتراض در قانون دیده شود ادامه داد: فضاهای شهری خیلی می تواند به این مسئله کند.

وی گفت: ما باید از خودمان شروع کنیم. شهرداری یک ساختامان ضد مردمی دارد این در حالی است که شهرداری نزدیک ترین جا به مردم است.

سعید سادات نیا کارشناس دیگری که در این پنل سخن می گفت اظهار داشت: روابط بین شهر و شهروند حقی متقابل است. وی اظهار داشت: به نظر من اداره شهر نیاز به مالیات دارد که در گرو ارائه خدمات درست و دریافت عوارض درست است.

وی دلیل افزایش جمعیت تهران را خدمات جاذبی که در این شهر ارائه می شود، دانست.

این کارشناس حوزه معماری اظهار کرد: شهرداری ما توانسته است در این چهاردهه فاصله بین جنوب و شمال شهر را از بین ببرد و حتی چهره‌های خانه‌ها هم زیاد تفاوتی با هم ندارند ولی باید این سوال را پرسید که این کار کیفیت را هم به همراه داشته است؟.