ترویج همسر آزاری در صدا و سیما

تصویر زندگی زن و مردی در صدا و سیما و پس از آن پخش کلیپ آنها در فضای مجازی، جنجال هایی به دنبال داشت، زنی که در طول 20 سال زندگیش، به کرات کتک خورده و پس از آن 27 بار برای طلاق به دادگاه رفته اما هر بار پشیمان می شود و باز هم به کانون خانواده ای در سایه کتک باز می گردد.

برنامه فرمول یک شبکه یک صدا و سیما هر از گاهی افرادی را به این برنامه دعوت می کند که پس از آن صحبت های زیادی در پس آن است، این بار دست روی زندگی گذاشته اند که مرد در تعریف ماجرای زندگی خود با وقاحت اعلام می کند که هر بار برای طلاق به دادگاه می رفتیم زنم را کتک می زدم. البته در طول زندگی هم همیشه او را کتک می زنم.

این مرد که حدود 40 سال دارد، در این برنامه تلویزیونی می گوید پس از 27 بار درخواست طلاق، بار بیست و هشتم طلاق گرفتیم. 20 سال است که با هم زندگی می کنیم در سال بیستم، 27 بار درخواست طلاق داده ایم. «دادسرای خانواده باید اسم ما را در کتاب رکوردهای گینس بنویسد.»

چقدر سخت است که مردی با این سن و سال که در عصر مدرن زندگی می کند، با این صراحت به کتک زدن زنش اقرار می کند. حتی می گوید: هر بار که تصمیم به طلاق می گرفتیم سریع پشیمان می شدیم، زنم هر بار پس از کتک خوردن که به پزشکی قانونی می رفت و درخواست طلاق می داد، با یک زنگ زدن من دوباره به خانه برمی گشت.

اما این زن چرا باید کرامت انسانی خودش را به خاطر تحکیم خانواده اش پایمال کند. یعنی چه چیزی زن را به زندگی پایبند کرده که حاضر بوده هر بار کتک بخورد اما دوباره به زندگیش برگردد. شاید به خاطر دو فرزند دخترش بوده است، شاید هم علاقه زیادی به همسر یا زندگی اش داشته است. اما نمی توان در این زمینه پیش داوری کرد. چون این زن هیچ صحبت خاصی نکرد وو درباره زندگی اش اظهار نظری نداشت.

در این برنامه هنگامی که این جمله از سوی همسر زن تکرار می شد که «هر سری متاسفانه کتک می زدم»، حس بدی وجود انسان را فرا می گیرد. اما او با افتخار می گوید: من کتک می زدم.

مرد دوباره در این برنامه می گوید: زمانی که به دادسرا می رفتیم چون پروسه قضایی آن زمان بر بود، سریع پشیمان می شدیم دلمان برای هم تنگ می شد، دوباره به زندگی برمی گشتیم. بعد بقیه ماجرای برگشت به خانه را این گونه توضیح می دهد که با یک تماس تلفنی که کجایی و می خواهم ببینمت، به همین سادگی؛ همسرم به خانه برمی گشت. البته همیشه بعد از قهر و کتک زدن، همسرم به خانه پدرش می رفت.

این بانو که هنوز سایه کتک زدن مرد را بر زندگیش احساس می کند در این برنامه نیز سکوت اختیار کرد و فقط به صحبت های همسرش گوش می داد و عکس العمل چندانی ندارد، اما در بخش کوتاهی از این برنامه گفت: خیلی وقت ها خانواده ام متوجه نمی شدند که ما می خواهیم طلاق بگیریم. حتی نمی دانستند که من به دادگاه مراجعه کرده ام.

مرد نیز گفت: شاید بیش از 10 بار از درخواست طلاق ما را خانواده همسرم از ماجرا باخبر نمی شدند. سالگرد پدر زنم بود که به خواستگاری رفتم، برادر بزرگ همسرم به عنوان بزرگ آنها بود، البته گاهی مقابل برادر زنم می ایستادم. اما اکنون رابطه خوبی داریم.

معصومه ابتکار معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری در کانال تلگرامی خود بخشی از این برنامه تلویزیونی را به تصویر کشانده و در زیر آن نوشته است: زندگی مشترک زیر سایه کتک؟ این مصاحبه چه معنایی دارد؟

وی چند سوال دیگر از این کلیپ داشته است، در شرایط تلاش برای تقویت و تحکیم بنیاد خانواده، این مصاحبه چه معنایی دارد؟ زنی که بعد از ٢٧ بار درخواست طلاق به خاطر کتک خوردن از همسر، توانست به زندگی مشترک ادامه دهد. تصویر این چنینی زندگی مشترک را برای تشویق جوانان به ویژه دختران به ازدواج، ارائه می دهید؟ یا طرح این الگوها برای عادی جلوه دادن خشونت علیه زنان است؟

این سوال در ذهن همه ماست که هدف صدا و سیما ترویج همسرآزاری است یا اینکه می خواهد زنان و مردان را به ساختن و سوختن تشویق کند، یعنی با وجود همه مشکلاتی که در زندگی هست زنان باید با شرایط بسازند و خودشان را با زندگی وفق دهند، حتی اگر هر روز کتک بخورند.

زندگی کردن به چه قیمتی؟ اینکه هر روز کتک بخوری، اینکه جلوی دو فرزند دختر این صحنه ها را مشاهده می کنند، هر روز تن به شکست در زندگی بدهی اما بمانی؟ بمانی چون جایی نداری؟ یا اینکه می خواهی نشان دهی که زندگی همین است و باید بسوزی و بسازی.

ناگفته نماند که خشونت علیه زنان در سال های اخیر از خشونت های فیزیکی تا کلامی رشد چشمگیری داشته است، اما بسیاری از زنان تن به این خشونت ها می دهند. تاب آوری زیادی دارند و تحمل می کنند که نمونه آن این زن است که هر بار کتک می خورد و دم نمی زند، شاید بچه هایش را که می بیند سکوت می کند. اما به چه قیمتی؟ اما برخی دیگر از زنان هم هستند که نمی توانند این مشقت ها و تحقیرها را تحمل کنند.

شهناز سجادی، مشاور حقوق شهروندی معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری درباره پخش این برنامه تلویزیونی می گوید: بحث کتک خوردن زن و ایراد ضرب و جرح نسبت به زن از دیرباز به نوعی در فرهنگ ما یک امر زشت و ناپسندی نبوده است.

وی معتقد است: در این نیم قرن یا طی 20 تا 30 سال اخیر رویکرد کشور ما نسبت به ایراد ضرب و جرح علیه زنان هم مانند خیلی کشورهای که به حقوق زنان اهمیت می دهند، منفی شده و این پدیده رو زشت می دانند و هیچ حقی برای شوهر که زن را مورد ضرب و شتم قرار دهد قائل نیست.

سجادی ادامه می دهد: در قوانین ما اگر مردی زن را مورد کتک و ضرب و شتم قرار دهد، نه تنها برای زن حق طلاق قائل می شود، دیه هم به او تعلق می گیرد، مرد باید دیه را بپردازد و اگر مورد قصاص باشد باید قصاص شود اما اینها کافی نیست؛ چون موارد قصاص نادر است و خیلی کم اعمال می شود چون قصاص اعضا نمی تواند همان طور مقابله به مثل شود بنابراین فقط پرداخت خسارت می ماند. اما مطابق قوانین فعلی مجازات، حبس برای آنها وجود ندارد.

وی با اشاره به اینکه حق طلاق زن محدود به شرایط است، می گوید: یکی از این شرایط سوء رفتار مرد است که باعث عسر و حرج هم می شود، البته اکنون جامعه اعمال سوء رفتار و خشونت کلامی و فیزیکی علیه زن را روا نمی داند و به هر حال محاکم نسبت به آن واکنش نشان می دهند.

مشاور معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری تاکید می کند که آنچه که قرار بود بیشتر از این حقوق زن را رعایت کند و مانع از ایراد ضرب و شتم و هرگونه خشونت کلامی و فیزیکی زن شود، در لایحه تامین امنیت زنان در برابر خشونت آمده است و اکنون قوه قضاییه از آن ناامید شده است و اعلام کرده که این لایحه جرم انگاری و اشکالات زیاد دارد. در این لایحه انواع خشونت پیش بینی شده است.

به گزارش ایرنا، لایحه تامین امنیت زنان در برابر خشونت در دولت یازدهم (معاونت امور زنان و خانواده) تدوین شد که بنا به ماهیت قضایی آن، از سوی شورای نگهبان، برای بررسی و تدوین نهایی به قوه قضاییه ارجاع شده است.

این لایحه در پنج فصل و 92 ماده به منظور جلوگیری از بی عدالتی در روابط خانوادگی و ضرورت رفع ظلم و تعدی نسبت به زنان در عرصه خانواده و همچنین پیش بینی راهکارها و ضمانت های قانونی و جلوگیری از افراط و تفریط در این زمینه از طرف مرکز امور زنان و خانواده دولت یازدهم تدوین شده بود. اکنون این لایحه دارای 52 ماده است.

در این لایحه، اهدافی شامل تقویت و تحکیم نظام خانواده، تامین حقوق زنان به منظور حفظ کرامت و امنیت آنان، پیشگیری از خشونت علیه زنان، حمایت از زنان قربانی یا در معرض خشونت و تامین و افزایش سطح آگاهی جامعه در خصوص خشونت علیه زنان و راه های مقابله با آن آمده است.

همچنین حمایت های مندرج در این قانون شامل زنان بالاتر از 18 سال (شمسی) تمام و زنان متاهل کمتر از 18 سال (شمسی) می­ شود. اگر چه در این قانون خشونت را جرم دانسته و آمده است که هیچکس حق ندارد در روابط خانوادگی، اماکن خصوصی، عمومی یا دولتی به قصد آسیب علیه زنان مرتکب آن شود، در صورت ارتکاب، مطابق احکام این قانون مجازات می شود.

لایحه تامین امنیت زنان علیه خشونت 11 ماه است که در اختیار رئیس قوه قضاییه قرار دارد. اخیرا نیز به موضوع مجازات های آن اشمکالاتیگرفته شده است که غلامحسین محسنی اژه ای سخنگوی قوه قضائیه اعلام کرده است که این لایحه نیاز به اصلاحات فراوان دارد و یا باید اصلاح شود یا لایحه ای دیگر تهیه شود.

وی معتقد است، در لایحه هرگونه خشونت، ضرب و جرح و تعرض به حیثیت زن را جرم انگاری کرده اند و مجازات حبس را علاوه بر دیه پیش بینی کرده اند، نسبت به آن مخالفت می شود و الان می گویند مشکل عمده آن، جرم انگاری و مجازات حبس زیاد آن است.

سجادی ادامه می دهد: قانون فعلی ما می گوید اگر کسی مورد ضرب و شتم قرار گیرد، باید ضارب فقط دیه بدهد؛ مانند این آقا در این کلیپ که ما این شعار را زیاد می شنویم. چنین فرهنگی باید جرم انگاری شود. برای ساختن یک فرهنگ مجبوریم این موضوع را جا بیندازیم و برای اینکه مردم به یک رفتار بهنجار مقید شوند باید موضوع را جرم انگاری کنیم تا فرهنگ سازی شود.

وی تصریح می کند: وقتی این شوهر 27 بار زن را کتک زده است، باید فقط دیه پرداخت کند، آن هم در صورتی که زن بتواند اموال همسرش را شناسایی کند، ولی جرم انگاری و حبس ندارد، اگرچه مقابله با این رفتار نابهنجار در این لایحه که به عنوان یکی از مطالبات زنان است، آمده است.

سجادی می گوید: این لایحه در دولت نهم تهیه شده است، اکنون مخالفان زیادی دارد، اما معتقدیم تا وقتی جرم انگاری نشود ما شاهد این رفتارها هستیم چون مشکلات روحی و روانی در بسیاری از افراد در جامعه وجود دارد، به عنوان نمونه مصرف برخی موادمخدر باعث توهم می شود و این مسائل باعث آسیب های فیزیکی به زنان و کودکان می شود.

وی اضافه می کند: اگر چه اکنون به دلیل افزایش هزینه های زندگی حتی دیه هم جوابگو نیست و باید فرد از جیب خودش هزینه کند. اما چون یکی از جرایمی که در کشور ما زیاد است ضرب و جرح است و طبق آمار پزشکی قانونی تعداد زنانی که در یکسال برای معاینات و گرفتن طول درمان ضرب و شتم مراجعه می کنند، بالاست؛ وقتی آمار بالاست و جرایم مکرر ضرب و جرح است، پس باید جرم انگاری شود.

براساس اعلام سازمان پزشکی قانونی، در 9 ماهه سال 1397 در کشور، 458 هزار و 440 نفر به منظور انجام معاینات آسیب های ناشی از نزاع به پزشکی قانونی مراجعه کردند که از این شمار 312 هزار و 49 نفر مرد و 146 هزار و 391 نفر زن بودند.

همچنین طبق اعلام احمد شجاعی، رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور، میزان همسرآزاری در سال 96 نسبت به 95 با رشد 5،8 درصدی روبه رو بوده است این در حالی است که 90 درصد مدعیان همسرآزاری را زنان و 10 درصد باقیمانده را مردان تشکیل می دهند.

سجادی البته معتقد است که ضرب و شتم فقط برای زنان نیست و بسیاری از مردان و حتی نخبگان هم مورد ضرب و جرح قرار می گیرند، بنابراین جرم زیاد؛ جرم انگاری لازم دارد و باید فرهنگ سازی شود. معتقدیم جرم انگاری از وقوع جرم، پیشگیری می کند چون پیشگیری از جرائم لازم است.

وی ادامه می دهد: اخیرا ایرادهای زیادی به لایحه تامین امنیت زنان در برابر خشونت در قوه قضائیه گرفته شده است و صحبت روی این موضوع است که جرم انگاری زیاد و مجازات حبس پیش بینی شده است و نباید مرد را زندانی کنیم، اما ما معتقدیم یک شوهر نابهنجار باید زندانی شود چون رفتار او موجب آسیب به زن و فرزندش و گسستن خانواده می شود باید این افراد را مجازات کرد قرار نیست یک مرد شریف و مدیر خانواده را مجازات و زندانی کنیم.

مشاور حقوق شهروندی معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری می گوید: مشکل ما در صدا و سیما نیست در فرهنگ جامعه است. مشکل آنهایی هستند که در مقابل این همه ظلم، مقاومت می کنند چون معتقدیم مظلوم هم همان قدر بد است که ظالم بد است و باید در مقابل ظلم ایستادگی و مقابله کرد.

وی ادامه می دهد: زنان ما به لحاظ داشتن عاطفه به فرزند و زندگی، کرامت خودشان را فراموش می کنند و حاضرند هرگونه ظلمی را در زندگی بپذیرند تا بقای خانواده را داشته و در کنار خانواده خود باشند اگر چه اکثریت آقایان زنان را تهدید می کنند که اگر زندگیت را رها کنی فرزندانم را از تو می گیرم. یا بسیاری از زنان مهریه را بابت حضانت می بخشند.

سجادی خاطرنشان می کند: شاید این زن هم مانند هزاران زنی باشد که تمام تلاش خود را کرده است که برای تحکیم خانواده، کرامت خودش را قربانی خود و فرزندانش کرده است. عامل دیگری ندارد اگر آمارگیری هم شود و از زنانی که این مشکلات را دارند پرسیده شود که چرا زودتر برای طلاق نیامده اند، اولین موضوع فرزندانشان است اگر فرزند نداشته باشند اسارت و رنج را نمی پذیرند و زودتر جدا می شوند.

وی ادامه می دهد: صدا و سیما با هر انگیزه ای این برنامه را اجرا کرده است باید از خودشان پرسید؛ ولی اگر با این کلیپ ها زنان را تشویق به تاب آوری و تحمل رنج و شعار بسوز و بساز می کنند، نتیجه معکوس گرفته اند چون در فضای مجازی پخش شده و معتقدیم فضای مجازی فرهنگ را می سازد.

سجادی می گوید: صدا و سیما اگر انگیزه داشته که این زن چون 27 بار کتک خورده و در خانواده اش مانده است، را الگو قرار دهد. این برنامه نتیجه معکوس داشته و زنان را آموزش داده که کرامت خودشان را بیشتر از دست بدهند و با مشکلات و کتک کاری ها بسوزند و بسازند.