وضعیت اسفبار سلامت دهان و دندان ایرانی ها

شواهد و قرائن حاکی از این است که وضعیت سلامت دهان و دندان ایرانی ها، به رغم خدماتی که در حوزه دندانپزشکی ارائه می شود، اسفبار است و اغلب مردم با درد دندان، شب را صبح می کنند.

اظهارات روز گذشته سرپرست وزارت بهداشت در شورای آموزش دندانپزشکی، حکایت از این واقعیت دارد که وضعیت سلامت دهان و دندان ایرانی ها، مطلوب نبوده و می بایست، سیاست های حوزه بهداشت دهان و دندان، تغییر کند.

برای اثبات این ادعا، بهتر است به روایت سعید نمکی اشاره کنیم که گفته است؛ وقتی دو سال پیش در یکی از روستاهای استان کردستان حضور پیدا کرده، در دهان هیچ مرد و زن بالای ۳۰ سال، دندان طبیعی و سالم نبوده و غم انگیزتر اینکه دانشکده دندانپزشکی سنندج، حتی یک بار هم در آن روستا حضور پیدا نکرده بود.

حال، سئوال این است که چرا شاخص DMF (تعداد دندان های پوسیده، کشیده و پرشده) در کشور بهبود نیافته است. سرپرست وزارت بهداشت، علت این مهم را متوجه مدیریت در حوزه دندانپزشکی کشور دانسته و مدعی شده که دانشکده های دندانپزشکی به عنوان مدیر نظام بهداشتی در جامعه حضور نداشته اند.

نمکی افزود: نادیده گرفتن بهداشت دهان و دندان یکی از مشکلات کشور است، چون به آموزش های جامعه نگر و تربیت نیروهای رده میانی با رویکرد بهداشتی، توجه نکرده ایم. در حالی که باید نیروهای رده میانی با رویکرد بهداشتی برای دهان و دندان تربیت کنیم که آموزش های همگانی در بخش بهداشت دهان و دندان تقویت شود. هر قدر بر روی تربیت نیروهای بهداشتی برای بهداشت دهان و دندان، آموزش همگانی و سیستم ارجاع در نظام شبکه، هزینه کنیم، کار درستی انجام داده ایم.

باقر شهنی زاده رئیس هیات مدیره انجمن دندانپزشکان عمومی ایران، با عنوان این مطلب که سلامت مردم با آیین نامه تامین و تضمین نمی شود، گفت: آنچه مسلم است، ۸۰ میلیون ایرانی با توجه به شاخص های خرابی دندان، نیازمند کار دندانپزشکی هستند و نگاه ما باید به سمت مردم باشد.

وی با اشاره به اینکه ارز مورد نیاز دندانپزشکی در مقابل کل ارز واردات رقمی نیست، افزود: اگر برای حوزه دندانپزشکی ارز مناسبی اختصاص داده نشود، به مردم آسیب وارد می‌شود و فشار به دندانپزشکی و شرکت های تجاری دندانپزشکی هم وارد خواهد شد. فراموش نکنیم کالای دندانپزشکی مورد نیاز ۸۰ میلیون نفر است.

شهنی زاده با انتقاد از تشویق سیاست‌ تجارت چمدانی در حوزه دندانپزشکی، گفت: برخی شرکت‌ ها نمایندگی انحصاری واردات برخی کمپانی‌های خارجی را دارند که اداره کل تجهیزات برای مبارزه با مشکلات اقتصادی اعلام کرد هر فردی می‌تواند با ارز آزاد این نوع تجهیزات و کالاهای دیگر را هم وارد کند. در حالی که این مسئله تنها منجر به بروز دلالی، ورود کالاهای بی کیفیت و حتی غیر سلامت به کشور خواهد شد. چرا که فرد وارد کننده چه بسا به علت عدم آشنایی با اصول پیچیده تجارت، با کیفیت محصولات آشنایی نداشته و به نظام سلامت لطمه می زند.

رئیس هیات مدیره انجمن دندانپزشکان عمومی ایران، بر امر آموزش و پیشگیری در حوزه سلامت دهان و دندان، تاکید کرد و افزود: بسیاری از کشورها از طریق آموزش موفق شده‌اند آمار پوسیدگی‌های دندانی را در کشورهای خود کاهش دهند. به طور مثال از اگر شاخص DMF (شاخص دندان‌های پوسیده، پر شده یا کشیده) ۱۷ بوده طی ۲۰ سال موفق شده‌اند آن را به یک برسانند.

این در حالی است که به گفته شهنی زاده، از سال ۱۳۶۰ تاکنون پوسیدگی‌های دندانی در ایران افزایش یافته و از عدد ۱.۸ به حدود ۶ در شاخص DMF رسیده است.

وی با بیان اینکه هر ایرانی به طور متوسط ۲ تا ۳ دندان پوسیده دارد و تا ۵۰ سالگی ۷ دندان خود را از دست داده است، اظهارداشت: چرا به رغم صرف بودجه در حوزه سلامت، آمار پوسیدگی‌ دندان های ایرانی افزایش یافته است.

شهنی زاده به نقش بیمه ها در ارائه خدمات دندانپزشکی اشاره کرد و گفت: نقش بیمه ها باید واضح و روشن باشد، اینکه به علت هزینه بالای دندانپزشکی، خدمات را پوشش ندهند، پذیرفتنی نیست. این وضعیت باعث شده افراد زیر خط فقر نتوانند برای سلامت دهان و دندان خود هزینه کنند.

وی با انتقاد از اینکه دندانپزشکان در اغلب دانشکده های دندانپزشکی بسیج علمی نشده اند، افزود: ایران به لحاظ آموزش دندانپزشکی، نه تنها در منطقه برتر است، که نسبت به برخی کشورهای اروپایی نیز جلوتر هستیم، اما نمی توانیم از این ظرفیت استفاده کنیم.

سید جلال پورهاشمی متخصص دندانپزشکی کودکان، با عنوان این مطلب که همواره شعار سلامت و پیشگیری سر داده ایم اما در عمل چندان موفق نبوده ایم، معتقد است؛ این وضعیت در دندانپزشکی، بیشتر نمود دارد.

وی، علت بروز چنین وضعیت را ناشی از نبود یک مدیریت واحد در وزارت بهداشت دانست و افزود: هزاران ایرانی شب ها تا صبح با درد دندان می خوابند و ما از آنها غافل هستیم.

پورهاشمی، بر وجود عزم ملی برای پیشگیری از خرابی دندان ها تاکید کرد و گفت: در کشور، موضوعی به نام سلامت دهان وجود دارد که هر روز تاخیر در حل آن، مشکل را سنگین تر می کند.

وی با اشاره به وجود ۳۰۰ میلیون دندان پوسیده در دهان ایرانی ها، افزود: اگر همه دندانپزشکان دو شیفت هم کار کنند، ۱۰ سال طول می کشد که این وضعیت را بهبود ببخشیم.

پورهاشمی با عنوان این مطلب که ۸۰ تا ۹۰ درصد هزینه های دندانپزشکی را خود مردم پرداخت می کنند، گفت: توان مردم برای پرداخت این هزینه ها روز به روز ضعیف تر می شود، از همین رو، بی دندانی در کشور بیداد می کند. چاره ای هم ندارند چون پولی برای درمان ندارند.

محمدجواد اقبال عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در گفتگو با مهر، نسبت به افزایش پوسیدگی‌های دندانی در ایران به دلیل سرانه بالای مصرف شکر، هشدار داد و گفت: وقتی پوسیدگی درمان نشود آسیب به ریشه رسیده و باید درمان اندو انجام گیرد که در ارتباط با آمار آسیب به ریشه دندان استنادات دقیقی وجود ندارد اما تحقیقات نشان داده که پوسیدگی دندانی در کشور بسیار زیاد است.

وی با بیان اینکه میزان موفقیت و عملکرد دندانپزشکان ایران معادل کشورهای اروپایی و پیشرفته است، خاطرنشان کرد: پوسیدگی دندانی از جمله بیماری‌های عفونی بوده که بعد از سرماخوردگی دومین بیماری شایع به ویژه در کشورهای در حال توسعه به شمار می‌رود.