“راست و دروغ” و “سیاه و سفید” مهاجرت ایرانیان به خارج
چندی است اخباری از سوی کاربران ایرانی در فضای مجازی درباره موج جدیدی از مهاجرت غیرقانونی ایرانیان به طرق غیرمعمول و عجیب به گوش می‌رسد که به نظر بیش از آنکه واقعیت خارجی داشته باشد برای سیاه نشان دادن فضای داخلی کشور است.
در سال‌های اخیر با توجه به وضعیت سیاسی، اقتصادی، امنیتی و اجتماعی کشور به ویژه تحت تاثیر تحریم‌های شدید آمریکا و برخی سیاست‌های اقتصادی و سیاسی داخلی، شاهد تغییر میزان مهاجرت ایرانیان به کشورهای مختلف اروپایی، آمریکا، استرالیا و غیره بوده‌ایم به نحوی که آمارهای غیررسمی حکایت از چند برابر شدن میزان مهاجرت از کشور دارد. این موج بعد از آنکه قیمت دلار به طور افسار گسیخته‌ای در پی خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌های گذشته افزایش یافت، ابعاد و سرعت وسیع‌تری پیدا کرده است.
با توجه به گرانی دلار بسیاری کشورهای همسایه و اطراف از سوی ایرانی‌ها برای مهاجرت به دلایل مختلف سرمایه‌گذاری، خرید خانه یا اقامت موقت و دائم انتخاب شدند و برخی هم از این کشورها به قصد مهاجرت به کشورهای اروپایی و آمریکا به راه افتادند که با گذشت مدت زمانی تبعات این مهاجرت و اقدامات و حوادثی که با خود به همراه می‌آورد در کشورهای دور و نزدیک نشان داده شده است و دستگاه دیپلماسی کشور در همین رابطه با کشورهای ارمنستان، صربستان، ترکیه، آذربایجان و غیره دست و پنجه نرم می‌کند. تا شرایط در یک کشور به کنترل در می‌آید ماجرایی دیگر از کشوری دیگر مطرح می‌شود و اکنون با سخت شدن قوانین مهاجرتی در کشورهای همسایه، بسیاری از ایرانیان به قصد کشورهای اروپایی به راه افتاده‌اند.
در سال‌های اخیر با تشدید موج مهاجرت از سوریه، عراق و یمن به سمت اروپا، کشورهای اروپایی و آمریکا و دیگر کشورها از جلمه استرالیا و کانادا قوانین مهاجرتی خود را سخت کردند یا مرزهای خود را عملا به روی مهاجران مسدود کردند از این رو ایرانیان برای دریافت ویزای این کشورها با دشواری زیادی رو به رو بودند. از این رو و هم‌چنین به دلیل گرانی دلار در یکی دو سال اخیر، ایرانیانی که به دنبال مهاجرت به کشورهای اروپایی و آمریکا بودند به کشورهای همسایه تشویق شدند تا از طریق مرزهای آنها بتوانند خود را به کشورهای اروپایی برسانند.
مهاجرت قانونی و غیرقانونی یکی از مهم‌ترین تبعات تحریم‌های سخت و غیرانسانی آمریکاست که نه تنها برای ایران بلکه برای کشورهای دیگر مشکل آفرین است.
امروز دیگر برای همگان مسجل است که دود تفرقه‌افکنی و آتش افروزی در منطقه و خاورمیانه نه تنها به چشم دولت‌ها و حکومت‌های این کشورها می‌رود بلکه کشورهای اروپایی و آمریکا و دیگر کشورهای توسعه یافته را نیز در بر می‌گیرد. شاید امروز جنگ در سوریه تمام شده باشد اما بازگشت مهاجران از اروپا و کشورهای اطراف به همان سرعتی که مهاجرت کردند اتفاق نخواهد افتاد و بعضا شاید هیچ وقت به کشورهایشان بازنگردند.
در سال‌های قبل، ایرانیان برای رسیدن به شرایط اجتماعی، تحصیلی، اقتصادی و فرهنگی بهتر و آزادانه اقدام به مهاجرت و بعضا به طور قانونی می‌کردند اما چند سالی است که تحت تاثیر شرایط منطقه و تنگ تر شدن حلقه تحریم‌ها، تمایل به مهاجرت گسترش یافته و دلایل اقتصادی جای مسایل سیاسی و اجتماعی را به عنوان دلیل مهاجرت گرفته است چرا که ارزش پول و سرمایه به شدت افت کرده است.
هر روز که می‌گذرد، داستان و ماجرایی را درباره مهاجران غیرقانونی ایرانی به این سو و آن سوی دنیا می‌شنویم و اخیرا موضوع مهاجرت غیرقانونی ایرانی‌ها به کشورهای اروپایی از جمله فرانسه و انگلیس مطرح شده است که به خاطر تشدید مقررات داخلی مهاجرتی در این کشورها، مهاجران ایرانی مسیرهای سخت و خطرناکی را برای این کار انتخاب می‌کنند.
در این میان برخی اخبار از سوی مجامع رسمی تایید می‌شوند و برخی بدون هیچ منبع و مستند متقنی در فضای مجازی و سایت‌های خبری دست به دست می‌شود که بعضا بدون پاسخ باقی می‌مانند و متاسفانه در برخی مواقع معیاری برای سنجش و ارزیابی عملکرد دولت در قبال مردم برداشت می‌شود.
اخباری از این دست که: “پناهجویان ‘ایرانی’ در سواحل جنوب شرق بریتانیا پیدا شدند” یا “بحران عبور مهاجران از کانال مانش بالا گرفت” یا این‌که “بیش از300 کودک ایرانی به تنهایی به انگلیس رسیده و اعلام پناهندگی کرده اند.”
برخی اخبار به ویژه آنچه درباره کودکان ایرانی و فرستادنشان به کشورهای اروپایی توسط قاچاقچیان در فضای مجازی مطرح شد ابهامات و پرسش‌های زیادی را در بر داشت. متاسفانه در این بین مسئولان در پاسخ به این اخبار و ابهامات یا خواب هستند یا این اخبار را نادیده گرفته و با اهمیت نمی‌دانند یا در نهایت به چند پاسخ رسمی و کلی و تایید و تکذیب مساله را ختم می‌کنند. در حالی که فضای تبلیغاتی شدیدی علیه ایران و اقداماتش در منطقه و جهان وجود دارد و آمریکا و برخی کشورهای دیگر سعی در انزوای بیشتر ایران هستند نباید اجازه داد ابهامات و سوالات مجازی و غیر متقن برای مردم نهادینه و کهنه شود، چرا که پاک کردن این ابهامات از ذهن مردم بسیار سخت و زمان‌بر خواهد بود و این روند در بی‌اعتماد ساختن مردم نسبت به حکومت و دولت نقش مهمی خواهد داشت.
متاسفانه برخی تحلیل‌گران خارجی و کاربران فضای مجازی سعی دارند از روند رو به گسترش مهاجرت ایرانیان که به روش‌های مختلف انجام می‌شود و خارج از اختیار دولت‌های مبدا و مقصد است پیراهن عثمانی از آنچه بی‌کفایتی دولت و مسئولان در حفظ مردم و نخبگان و سرمایه‌گذاران می خوانند، بسازند و از این زاویه مسیری برای فشار آوردن به کشور ایجاد کنند و بگویند که تحریم‌ها و تصمیمات کشور موجب شده تا مردم به هر دری بزنند تا خود را از آن نجات دهند.
چندی پیش یکی از کاربران فضای مجازی در توییتر به انتشار این مطلب که “بیش از300 کودک ایرانی به تنهایی به انگلیس رسیده و اعلام پناهندگی کرده‌اند” سعی بر زیر سوال بردن ساختارهای خانوادگی و اجتماعی ایرانیان و به هم ریخته نشان دادن فضای داخلی ایران داشت. این در حالی است که اگر چنین اخباری صحت داشته باشد در جامعه‌ای مثل انگلستان مثل یک بمب خبری خواهد بود. در چند ماه گذشته، سه خانواده ایرانی در دریای مانش توسط پلیس دریایی پیدا شدند و اخیرا هم اعلام شد که تعدادی از مهاجران از طریق کانال مانش خود را به انگلستان رسانده‌اند که در بین آنها اتباع ایرانی هم وجود دارد و این اخبار به دفعات مختلف در شبکه‌ها و رسانه‌های انگلیسی منتشر شده است.
به نظر می‌آید برخی کاربران ایرانی مقیم کشورهای خارجی، مطالبی را با اهداف سیاسی و برای ناامن نشان دادن ایران و فرار مردم از کشور مطرح می‌کنند که جای تاسف دارد. برخی از آنها سعی دارند اوضاع را نابسامان نشان داده و ثابت کنند که ایران جای زندگی نیست و ایرانی‌ها می‌خواهند به هر قیمتی حتی به قیمت کشته شدن یا از دست دادن فرزندانشان از آن فرار کنند.
هر چند مسئولان از طرق مختلف پیگیر سرنوشت ایرانیان در سراسر دنیا هستند ولو آنکه به میل خود کشور را به طور غیرقانونی ترک کرده باشند، اما نیاز است در شرایط کنونی که هر کس می‌تواند اخباری را ولو دروغ به ترند جهانی تبدیل کند باید کمی هوشیارانه‌تر اقدام کرد و در فضای رسانه‌ای و مجازی فعالانه حضور یافت تا انتشار اخباری از این دست و ابهام‌آفرینی برای مردم به راحتی اتفاق نیفتد.
