تنفس خوراک برای جلوگیری از خام فروشی گازمایع

یک کارشناس پتروشیمی گفت: برای اجتناب از خام فروشی گازمایع ضروری است وزارت نفت باارائه تخفیف یا تنفس خوراک، از تولیدمستقیم پروپیلن ازپروپان(PDH) حمایت کند.

به گزارش مهر، گاز مایع یا همان LPG، ترکیبی از برش های پروپان و بوتان است که در منابع گازی و نفتی (NGL) وجود دارد. گاز مایع یکی از محصولات اصلی و ارزشمند پالایشگاه های نفت خام و گاز غنی محسوب می شود. این فرآورده هیدروکربوری ارزشمند دارای کاربردهای مختلفی است و از جمله به عنوان سوخت در مصارف خانگی، تجاری و صنعتی، حمل و نقل و همچنین به عنوان خوراک صنعت پتروشیمی در واحدهای کراکر با بخار مورد استفاده قرار می ­گیرد که می توان طی فرآیندهای مختلف این خوراک را به محصولاتی نظیر پروپیلن و بوتادین تبدیل کرد. در کشور ایران LPG به عنوان خوراک در صنعت پتروشیمی مصرف نمی شود و بخش عمده LPG کشور صادر می شود. در واقع در کشور LPG به عنوان محصول خام صادر می شود.
میزان تولید LPG

LPG در ایران در پالایشگاه های نفت خام، گازی و پتروشیمی ها تولید می شود. در سال ۱۳۹۶ پالایشگاه های نفتی با ظرفیت ۱.۹ میلیون تن، پتروشیمی های پارس و بندر امام خمینی با ظرفیت ۲ میلیون تن و پالایشگاه های گازی با ظرفیت ۱.۵ میلیون تن تولید کنندگان LPG در کشور بودند. به این ترتیب مجموع تولید LPG ایران در سال ۱۳۹۶ حدود ۵.۵ میلیون تن است. گفتنی است که فروش LPG به ۳ شکل پروپان، بوتان و مخلوط پروپان بوتان انجام می شود.

از صادرات چه خبر؟

صادرات LPG تنها به صورت پروپان و بوتان است که در سال ۱۳۹۶ میزان صادرات پروپان کشور حدود ۳.۳ میلیون تن به ارزش ۱.۴ میلیارد دلار بوده است. در این بین چین با سهم بیش از ۷۸ درصد عمده ترین مقصد صادراتی این فرآورده بوده است. همچنین میزان صادرات بوتان در سال گذشته حدود ۲ میلیون تن به ارزش ۸۸۸ میلیون دلار بوده است. که در مجموع میزان صادرات LPG کشور در سال ۱۳۹۶ را می توان به میزان ۵.۵ میلیون تن به ارزش ۲.۳ میلیارد دلار اعلام کرد.

پروپان خوراک با ارزش محصول پروپیلن

احمد حسینی، کارشناس صنعت پتروشیمی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه فرآیندهای مختلفی در دنیا جهت تولید پروپیلن وجود دارد که به طور کلی به ۲ فرآیند تولید مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می شود، گفت: در ایران تمام ۱ میلیون تن پروپیلن تولیدی کشور از فرایندهای غیر مستقیم است و غیر از پروپیلن محصولاتی نظیر اتیلن و بوتادین هم تولید می شود. یکی از دلایل کمبود پروپیلن در کشور به دلیل استفاده از فرایندهای غیر مستقیم در تولید پروپیلن است که ظرفیت کمتری نسبت به اتیلن دارد.گفتنی است از پروپیلن مشتقات مختلفی تولید می شود که در صنایع الکترونیک، خودروسازی، ساختمان‌سازی، بسته‌بندی استفاده می شود.

وی ادامه داد: با گسترش تکنولوژی های نوین در صنعت پتروشیمی دنیا، روش های مستقیم تولید پروپیلن به دلیل سهم و ظرفیت بالای تولید پروپیلن روز به روز در حال افزایش است. یکی از فرایندهای مستقیم تولید پروپلن در دنیا که کشورهای زیادی از آن بهره می برند فرایند PDH ( روش مستقیم پروپیلن از خوراک پروپان) است. فرایندی که به دلیل فراوانی خوراک پروپان در کشور ایران و سرمایه گذاری کمتر نسبت به فرآیندهای غیر مستقیم پروپیلن، یکی از بهترین فرآیندها تولید پروپیلن برای کشور ایران به شمار می رود.

به گفته این کارشناس پتروشیمی، در بسیاری از کشورهای دنیا نظیر چین، تایلند، قطر، کره جنوبی، عربستان، اندونزی، روسیه، بلژیک، لهستان، کانادا، امارات و مالزی از این فرایند برای تولید پروپیلن استفاده می کنند. نکته مهمی که وجود دارد این است که بسیاری از شرکت های دارای فرایند PDH خوراک پروپان را از طریق واردات تامین می کنند. تا سال ۲۰۱۷ میلادی میزان تولید پروپیلن کشور چین از فرایند PDH بیش از ۳.۵ میلیون تن بوده است که حجم زیادی از پروپان مصرفی خود به عنوان خوراک، به میزان ۲.۶ میلیون تن، از ایران تامین کرده است.

ایجاد جذابیت اقتصادی برای طرح های PDH کشور

حسینی تصریح کرد: با توجه به ظرفیت های واحدهای PDH در دنیا که حدود ۵۰۰ هزار تن در سال است و همچنین با در نظر گرفتن میزان ۳.۳ میلیون تنی صادرات پروپان در سال کشور، ظرفیت پروپان صادراتی جوابگوی ۶ واحد PDH در کشور است که می تواند به راحتی ظرفیت پروپیلن در کشور را از ۱ میلیون تن به ۴ میلیون تن برساند. اما یکی از دلایل مهم عدم توسعه فرآیندهای PDH در کشور، اقتصاد ضعیف این پروژه ها نسبت به فرآیندهای تولیدی محصولات پتروشیمی از مسیر خوراک گاز است.

وی اظهار داشت: جهت توسعه زنجیره های ارزش مهم و مورد نیاز کشور همچون پروپیلن و همچنین عدم خام فروشی LPG کشور که در زمان اعمال تحریم ها علیه کشور مشکلاتی در روند صادرات آن به وجود می آید، لازم است وزارت نفت مزیت هایی نظیر تخفیف یا تنفس خوراک پروپان جهت ایجاد شرایط اقتصادی مطلوب فرایندهایی نظیر PDH ارائه نماید.