نمی‌توانیم مانع آتش سوزی های سریالی در مدارس کشور شویم!
سوختن چهار دانش آموز دختر در یکی از مدارس غیر دولتی شهر زاهدان که هفته گذشته رخ داد، بار دیگر مشکل غیر استاندارد بودن بسیاری از مدارس کشور را نمایان کرد؛ مدارسی که بخش زیادی از عمر دانش آموزان کشور در آن‌ها می‌گذرد، اما متولیان آموزش و پرورش قادر به تضمین امنیت و سلامت آن‌ها نیستند. این مهم را می‌توان از سخنان رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور برداشت کرد که حقایق نگران کننده‌ای را در این باره مطرح می‌کند.
هفته گذشته و در جریان یک حادثه شوم و دردآور یکی از مدارس غیر دولتی شهر زاهدان دچار حریق شد و این اتفاق چهار دانش آموز دختر این مدرسه را به کام مرگ کشید؛ رخدادی تلخ که عامل اصلی بروز آن عدم تجهیز مدرسه به سیستم گرمایشی استاندارد و ضعف مسئولان مدرسه در نگهداری از بخاری نفتی مدرسه اعلام شد.
وقع آتش سوزی در مدرسه اسوه حسنه شهر زاهدان در نهایت سبب شد تا چهار دانش آموز این مدرسه با نام‌های مونا خسروپرست، صبا عربی، مریم نوکندی و یکتا میرشکار در آتش گرفتار شوند تلاش‌های تیم‌های امداد و نجات برای نجات آن‌ها از مرگ نیز موثر واقع نشود؛ آتشی که از بخاری نفتی غیر استاندارد مدرسه آغاز شد و این مدرسه غیر دولتی را به کام آتش کشاند.
این اولین و آخرین آتش سوزی هولناک در مدارس کشور نبود و سابق بر این هم مدارسی در شهرستان‌های شفت، لردگان، مرودشت و پیرانشهر با رخداد مشابهی رو به رو شده بودند؛ آتش سوزی‌هایی که عامل اصلی آن‌ها نیز بخاری نفتی غیر استاندارد کلاس‌های مدرسه اعلام شد.
هرچند انتظار این بود که پس از آخرین حادثه مشابه رخ داده یعنی آتش سوزی در مدرسه شین آباد شهرستان پیرانشهر در سال ۱۳۹۱ مجموعه‌ای از تدابیر و اقدامات پیش گیرانه در دستور کار قرار بگیرد و شرایط به گونه‌ای مدیریت شود که دیگر شاهد چنین رخداد‌های تلخی نباشیم، اما تکرار حادثه آتش سوزی در یکی از مراکز استانی کشور و فوت چهار دانش آموز، به خوبی نشان داد که تکرار چنین حوادثی حتی در مدارس غیر دولتی نیز دور از انتظار نیست.
به گزارش «تابناک»، جدا از حادثه آتش سوزی اخیر که به خوبی ضعف متولیان آموزش و پرورش را در ریشه کن کردن چنین حوادثی در مدارس کشور نشان می‌دهد، اخیراً رئیس سازمان نوسازی، تجهیز و توسعه مدارس نیز در این باره حقایقی را با رسانه‌ها در میان گذاشته است که احتمال وقوع حوادث مشابه در آینده را صد چندان می‌کند.
مهرالله رخشانی مهر، رئیس سازمان نوسازی، تجهیز و توسعه مدارس در همین باره به رسانه‌ها گفت: با وجود بخشنامه‌ها، دستورالعمل‌ها و تذکر برای مراقبت در استفاده از بخاری نفتی این‌بار شاهد وقوع حادثه در یک مدرسه غیردولتی بودیم. این مدارس برای دریافت مجوز باید تاییدیه نوسازی را دریافت کنند که به لحاظ استحکام مدرسه و سیستم گرمایشی و سرمایشی بررسی می‌شوند و گاه به صورت مشروط مجوز دریافت می‌کنند به عنوان مثال ۶ ماه به آن‌ها فرصت می‌دهیم تا اشکالات را برطرف و استاندارد‌ها را راعایت کنند و تاییدیه نهایی مبنی بر رعایت این موارد است.
وی در مورد عدم ورود سازمان متبوعش به مسئله تجهیزات گرمایشی مدارس غیر دولتی به صورت مستقیم افزود: جمع آوری بخاری نفتی مدارس دولتی از وظایف سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور است و اعتبارات در اختیار ما برای نوسازی سیستم گرمایشی مدارس دولتی است و نمی‌توانیم اعتبارات دولتی را در مدارس غیردولتی هزینه کنیم.
رخشانی مهر ادامه داد: هم‌اکنون در مناطقی از کشور که گازکشی نشده است بخاری نفتی استفاده می‌شود و در سیستان و بلوچستان و بخش‌هایی از خوزستان گازرسانی نداریم و مدارس به ناچار از بخاری نفتی استفاده می‌کنند.
رئیس سازمان نوسازی مدارس کشور وی در پاسخ به این پرسش که چرا به جای بخاری نفتی از بخاری تابشی که چند سال قبل وزارت آموزش‌وپرورش نسبت به جمع آوری بخاری نفتی و استفاده از بخاری‌های تابشی وعده داده بود، استفاده نمی‌شود؟ عنوان کرد: بخاری تابشی در برخی مدارس دولتی استفاده می‌شود، اما برای استفاده از این بخاری‌ها هم حرف‌هایی مطرح است که ممکن است بر روی پوست بچه‌ها اثرات منفی داشته باشد البته هزینه‌های آن هم بالا است.
رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور با بیان اینکه ۸۳ هزار کلاس درس مدارس دولتی با بخاری نفتی گرم می‌شوند، ادامه داد: بابت ایمنی این ۸۳ هزار مدرسه نگران هستیم و برای جمع آوری آن‌ها علاوه بر مشکل اعتبار، نبود گاز در برخی نقاط کشور نیز مطرح است. عمده‌ترین نقاطی که از بخاری نفتی استفاده می‌کنند مناطقی هستند که گاز ندارند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود در پاسخ به این پرسش که برای استاندارد سازی سیستم گرمایشی و بخاری‌های مدارس به چه میزان اعتبار نیاز دارید، گفت: اگر به ما یک هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار بدهند می‌توانیم این ماجرا را جمع و تمام سیستم‌های گرمایشی را استاندارد کنیم، اما توجه داشته باشید اگر تجهیزات نگهداری مناسب نشوند فرسوده شده و باید برای جایگزینی مجدد هم اقدام کنیم.
وی در بخش پایانی سخنان خود درباره آموزش عوامل مدرسه برای رعایت نکات لازم در استفاده از بخاری نفتی گفت: ما در حوزه نوسازی هستیم و فقط مدرسه را ساخته و تحویل می‌دهیم. بحث آموزش به ادارات کل استان‌ها مربوط است و نمی‌دانم که آیا آموزشی ارائه می‌شود یا خیر.
بر اساس گفته‌های رئیس سازمان نوسازی و تجهیز مدارس کشور و از آنجایی که تمامی آتش سوزی‌های وحشتناک سال‌های اخیر مدارس کشور از جمله حادثه اخیر به علت سیستم گرمایشی نا ایمن و بخاری نفتی رخ داده است، وجود ۸۳ هزار مدرسه مجهز به بخاری نفتی در کشور را باید یک زنگ هشدار جدی دانست که تکرار چنین رخداد‌هایی را در نقاط مختلف ایران اجتناب ناپذیر نشان می‌دهد. به ویژه به این خاطر که این ۸۳ هزار مدرسه تنها آمار مدارس دولتی کشور است و این در حالی است که تعداد زیادی مدارس غیر دولتی نیز با چنین مشکلی مواجه هستند.
رئیس سازمان نوسازی صریحاً به عدم مسئولیت این سازمان در تجهیز مدارس غیر دولتی به سیستم‌های گرمایشی استاندارد و نیز نظارت‌های نچندان سختگیرانه آموزش و پرورش بر این مدارس اشاره کرده است که به خوبی فضای نامناسب و غیر ایمن این مدارس به ویژه در مناطق محروم کشور را نشان می‌دهد.
روی زمین ماندن طرح تأمین انرژی گرمایشی مدارسی که به سیستم گاز شهری مجهز نیستند از طریق انرژی خورشیدی و طرح عذر و بهانه هایی، چون تأثیر منفی این انرژی برای پوست دانش آموزان آن هم در حالی که مطالعه و پژوهش دقیقی در این حوزه صورت نگرفته است، دلیل دیگری است که بر تکرار چنین حوادثی در آینده دامن می‌زند.
نبود گاز شهری در بسیاری از شهر و روستا‌های مناطق محروم کشور به ویژه استان‌هایی که در فصل زمستان با سرمای شدید رو به رو می‌شوند مثل استان سیستان و بلوچستان، چهار محال و بختیاری، خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد، کردستان و… از دیگر موضوعاتی است که در سخنان رئیس سازمان نوسازی مدارس کشور دیده می‌شود؛ شرایطی که سبب شده مسئولان آموزش و پرورش به ناچار در شمار زیادی از مدارس کشور از بخاری‌های نفتی استفاده کنند و احتمال آتش سوزی را بالا ببرند.
این همه نکات قابل تأمل اظهارات رخشانی مهر نیست و آنجا که وی به عدم ورود سازمان متبوعش به بحث آموزش نحوه صحیح استفاده از سیستم‌های گرمایشی نفتی و نیز مشکلات شدید اعتبار برای بهبود شرایط اشاره می‌کند، به خوبی احتمال بالای وقوع چنین حوادثی را در آینده نشان می‌دهد؛ حقیقتی که همچنین نشان می‌دهد در طول همه سال‌های گذشته اتفاق قابل تأملی برای پرهیز از تکرار این حوادث عملیاتی نشده است.
با چنین شرایطی که به آن اشاره شد، می‌توان مدعی شد که متولیان آموزش و پرورش کشور توان و اراده کافی برای رفع سایه این بلای خانمان سوز را از سر مدارس کشور ندارند و این معنایی جز انتظار برای تکرار چنین حوادثی را در آینده نزدیک نمی‌دهد.
