جوانگرایی در نماز جمعه؟

یکی از ائمه جمعه از رهبری خواسته امامان جمعه نیز مشمول قانون منع به کارگیری بازنشستگان شوند که جوانان بانشاط بتوانند در این جایگاه‌ها قرار بگیرند. از نظر حقوقی امام جمعه شغل محسوب نمی‌شود. اما سابقه خداحافظی برخی ائمه جمعه از این منصب نشان می‌دهد جوان‌گرایی دور از انتظار نیست.

به گزارش فرارو، طبق قانون منع به کارگیری بازنشستگان که از ۲۴ آبان اجرایی شد، به‌کارگیری بازنشستگان افراد بازنشسته یا بازخرید شده دستگاه‌های اجرایی و همه دستگاه‌هایی که به نحوی از بودجه عمومی استفاده می‌کنند ممنوع است. البته این قانون کم حاشیه نداشت. شهردار سابق تهران، رئیس صدا و سیما، رئیس دفتر رئیس جمهور، رئیس فدراسیون فوتبال و … افرادی بودند که نامشان به عنوان رفتنی عنوان می‌شد با این حال خودشان می‌گفتند که بازنشسته نیستند.

انتقاد رهبری از تنظیم قانون منع به کارگیری بازنشستگان
هفته گذشته رهبری هم از تنظیم قانون منع به کارگیری بازنشستگان انتقاد کردند. ایشان در ابتدای جلسه درس خارج فقه خود گفتند: “این قانون بازنشستگان، یک قانون بسیار خوبی است. این از آن قوانینی است که ما به آن احتیاج داشتیم، جایش هم خالی بود. این قانون در واقع حلقه‌ی بسته‌ی مدیریتی را که گاهی اوقات در بعضی از جا‌ها سال‌های سال طول میکشد، این حلقه‌ی مدیریتی بسته را باز میکند، میشکند، راه را برای جوان‌ها می‌گشاید که بتوانند خودشان را برسانند به مراکز مدیریتی؛ بنابراین اصل قانون، قانون خوبی است منتها اطلاق قانون، اطلاق درستی نیست یعنی اینکه هر بازنشسته‌ای باید به کار گرفته نشود، این اطلاق درست نیست. چون بعضی از افراد هستند بله، مثلاً سی سال هم خدمت کرده‌اند، بازنشسته هم شده‌اند، فرض کنید که بیست ساله بوده، هجده ساله بوده استخدام شده، حالا هم یک مردی چهل و هشت ساله، پنجاه ساله است، وقت کارش است و تجربه‌ی خوبی هم پیدا کرده، جایگزین هم ندارد؛ این است دیگر؛ قانون این را هم شامل میشود، اما شمول قانون نسبت به این جور آدمهائی که کم و بیش پیدا میشوند، ممکن است زیاد هم نباشند، درست نیست. ”

جای اصل و استثنا عوض شده است

بعد از سخنان رهبری، مسیح مهاجری، در سرمقاله روزنامه جمهوری اسلامی از استثنائات زیاد قانون انتقاد کرد. او نوشت: “مصوبه اصلاح قانون منع بکارگیری بازنشستگان به قدری استثنا دارد که اصل و متن را به فرع تبدیل کرده و استثنائات را به جای اصل نشانده است. این، یعنی اصل قانون را قربانی استثنائات کردن. مردم را به حساب بیاورید، مردم این مسائل را خوب می‌فهمند. حالا که قرار است بار دیگر این قانون اصلاح شود، نمایندگان مجلس آن را بگونه‌ای تدوین کنند که نیازی به استثنا و مجوز گرفتن و تبصره و امثال این‌ها نداشته باشد و ضمناً برای رعایت حرمت عنوانی که برای این قانون در نظر گرفته اند، راه را برای حضور افراد حدود ۹۰ ساله در مناصب مهم هموار نفرمایند و کاری نکنند که فرزند بازنشسته شود، ولی پدر همچنان صاحب منصب باشد! ”

این قانون قوای سه گانه، معاون اول، نواب رئیس مجلس، اعضای شورای نگهبان، وزرا، نمایندگان مجلس و معاونین رئیس جمهور را مستثنی می‌کند. جانبازان ۵۰ درصد به بالا، آزادگان بالای سه سال اسارت و فرزندان شهدا و دارندگان اجازه خاصه از رهبری هم از مستثنی شدگان این قانون هستند.

اگر نگاهی به نام کسانی بیندازیم که از نهاد ریاست جمهوری کنار رفته اند منظور مسیح مهاجری روشن می‌شود. در بین بازنشستگان نام علی جنتی با ۶۹ سال سن دیده می‌شود. در حالی که پدر او آیت الله احمد جنتی دبیر شورای نگهبان با ۹۲ سال سن از مستثنی شدگان این قانون به شمار می‌رود. از دیگر کسانی که دولت را ترک کرده اند می‌توان به شهیندخت مولاوردی اشاره کرد که با ۵۳ سال سن به دولت را ترک کرد. دستیار سابق حسن روحانی در امور حقوق شهروندی پیشتر خود را بازخرید کرده بود. همچنین سیدرضا اکرمی از سمت مشاورت رئیس دفتر رئیس‌جمهور، علی جنتی از سمت مشاورت رئیس‌دفتر رئیس‌جمهور، بهمن حسین‌پور از سمت معاونت تشریفات دفتر رئیس‌جمهور، محسن محبی از سمت ریاست مرکز امور حقوقی بین‌المللی ریاست‌جمهوری، فریدون وردی‌نژاد از سمت مشاور رسانه‌ای رئیس دفتر رئیس‌جمهور و خلیل معظم‌زاده از سمت معاونت پشتیبانی و منابع انسانی نهاد ریاست جمهوری خداحافظی کرده اند.

جوان‌گرایی در نماز جمعه
در این میان حجت الاسلام رکنی، امام جمعه بندرلنگه از رهبری درخواست کرده است که ائمه جمعه هم مشمول قانون منع به کارگیری بازنشستگان شوند. حجت الاسلام رکنی گفته: “بنده حاضرم اولین کسی باشم که از همین تریبون نماز جمعه با مردم خداحافظی کنم. حتی اگر این قانون شامل همه هم نشود برخی باید داوطلب باشند تا جوانان با نشاط و پرتلاش در این جایگاه‌ها قرار بگیرند. امثال ما کارخودشان را کردند و الان هم بهتر از این نمی‌توانند کار کنند واین نیز طبیعی است و ما باید خودمان پیشقدم شویم. ”

امامان جمعه حقوق ندارند
البته منصب امام جمعه شغل نیست و آنطور که رایج است حقوقی هم به آن تعلق نمی‌گیرد. سید رضا تقوی، رئیس سابق شورای سیاستگذاری ائمه جمعه سال گذشته در ارتباط با حقوق ائمه جمعه توضیح داده بود: اعضای شورای سیاست گذاری از سوی رهبری انتخاب می‌شوند و عزل و انتخاب آن‌ها در شورا بررسی می‌شود. ائمه جمعه حقوق بگیر نیستند. این‌ها شهریه طلبگی دارند؛ شهریه‌ای که طلاب در حوزه می‌گرفتند قطع می‌شود به خاطر همین شهریه‌ای از سوی رهبری در حدود ۲۰۰ هزار تومان به این‌ها تعلق می‌گیرد. آیت الله علم الهدی، امام جمعه مشهد هم اخیرا گفته: بنده فیش حقوقی ندارم، استاد بازنشسته دانشگاه هستم که حدود ۲ تا ۳ میلیون تومان حقوق دریافت می‌کنم.

امامت جمعه شغل نیست
نعمت احمدی، استاد دانشگاه و حقوق‌دان نیز به این سوال که “آیا امام جمعه مشمول قانون منع به کارگیری بازنشستگان می‌شود؟ ” اینچنین پاسخ می‌دهد: قانون منع به کارگیری بازنشستگان قانونی برای منع اشتغال است. امامت جمعه شغل محسوب نمی‌شود و ردیف بودجه ندارد. در واقع جزء مشاغلی نیست که مشمول قانون منع به کارگیری بازنشستگان شود. در قانون برای ائمه جمعه ساختار تعریف شده دقیقی وجود ندارد و تا جایی که می‌دانم خود ائمه جمعه از بودجه عمومی استفاده نمی‌کنند. البته ممکن است اعانات یا کمک‌هایی از سوی مقام معظم رهبری دریافت کنند. اما شورای سیاستگذاری ائمه جمعه که ردیف اعتبار دارد. دفتر این شورا نگهبان و مسئول دارد. این مناصب است که شغل به حساب می‌آید.

اگر منصب امام جمعه مدت‌دار شود …
این استاد دانشگاه، اما خود معتقد به مدت‌دار شدن منصب امام جمعه است. او می‌گوید: هرچند امامت جمعه شغل نیست، اما امام جمعه در هر استان بیش‌تر از دیگران نقش و تاثیر دارد. اگر ما چنین وضعی را پیدا کنیم که ائمه جمعه مشمول این قانون شوند و یا فعالیت‌شان مدت‌دار شود تاثیرش را می‌توان در بین جامعه هدف نماز جمعه هم مشاهده کرد. ما در بعضی استان‌ها داریم که ائمه جمعه آن‌ها از حضرت امام (ره) حکم دارند. مثلا در کرمان که محل تولد من است آیت‌الله سیدیحیی جعفری از سال ۵۹ که ابلاغ حضرت امام را داشتند تا سال قبل امام جمعه بود. در این مدت ۱۰ دولت، ۹ مجلس و پنج خبرگان رهبری تغییر کرده است. وقتی مردم بینند امام جمعه شهرشان الان در دولت روحانی همان فردی است که در دولت احمدی نژاد بوده، اگر در استان خود نابسامانی‌هایی مشاهده کنند ممکن است بپرسند امام جمعه چرا جلوی این نابسامانی‌ها را نمی‌گیرد.

خداحافظی‌ها با نماز جمعه
اینکه قانون منع به کارگیری بازنشستگان باعث جوانگرایی در نماز جمعه نمی‌شود به معنای هرگونه نفی جوان‌گرایی در این جایگاه عبادی و سیاسی نیست. طی سال‌های گذشته برخی ائمه جمعه به علت بیماری یا مشکل جسمانی از نماز جمعه خداحافظی کرده اند. نمونه آن در تهران آیت الله احمد جنتی بود که خود را بعد از ۲۵ سال از امامت جمعه بازنشست کرد و حجت الاسلام سیدمحمدحسن ابوترابی فرد ۶۴ ساله جایگزین او شد. جنتی مهر ماه سال ٩٣ در برنامه تلویزیونی شناسنامه از درخواست خود از رهبری برای کناره‌گیری از نمازجمعه خبر داد و گفت: “کار اصلی من شورای نگهبان است. فعالیت‌های دیگر برای من فرعی بود. از مقام معظم رهبری خواستم برخی از فعالیت‌ها از دوش من برداشته شود که یکی از این فعالیت‌ها نماز جمعه، یکی شورای عالی انقلاب فرهنگی و دیگری مجمع تشخیص مصلحت بود. مقام معظم رهبری در خصوص فعالیت شورای عالی انقلاب فرهنگی مخالفتی نداشتند و گفتند نمی‌خواهید نروید ولیکن در خصوص نماز جمعه گفتند که باید نماز جمعه را داشته باشی. من گفتم برخی وقت‌ها نماز جمعه برای من سنگین است فرمودند: فاصله‌هایش را زیاد کن.”