۱۰علامت کمبود یُد در بدن

ید، ماده‌ی معدنی ضروری است که بیشتر در غذاهای دریایی وجود دارد. غده‌ی تیروئید شما از ید برای تولید هورمون‌های تیروئید استفاده می‌کند. هورمون‌های تیروئید به کنترل رشد و ترمیم سلول‌های آسیب دیده و حمایت از متابولیسم سالم کمک می‌کنند. متاسفانه، بیشتر از یک سوم افراد در سراسر دنیا، در معرض کمبود ید هستند.

کسانی که بیشترین ریسک در کمبود ید را دارند:

زنان باردار

. افرادی که در کشورهایی زندگی می‌کنند که ید بسیار کمی در خاک‌شان وجود دارد که شامل آسیای جنوبی، آسیای جنوب شرقی، نیوزلند و کشورهای اروپایی می‌شود.

افرادی که از نمک‌های یددار استفاده نمی‌کنند.

افرادی که تحت رژیم‌های گیاهخواری هستند.

از طرفی دیگر، کمبود ید در ایالات متحده‌ی آمریکا بسیار نادر است زیرا مقدار کافی ید در محصولات غذایی‌شان وجود دارد.

کمبود ید می‌تواند موجب علائم ناخوشایند و حتی شدیدی بشود که شامل تورم گردن، مشکلات مربوط به بارداری، افزایش وزن و مشکلات یادگیری می‌شود. علائم کمبود ید بسیار مشابه علائم کم کاری تیروئید هستند. از آنجایی که ید برای تولید هورمون‌های تیروئید به کار می‌رود، کمبود ید به این معنی است که بدن شما نمی‌تواند به مقدار کافی از این هورمون‌ها تولید کند و منجر به کم کاری تیروئید می‌شود.

۱. تورم در گردن

تورم در قسمت جلوی گردن، شایع‌ترین علامت کمبود ید است که به آن گواتر می‌گویند و زمانی روی می‌دد که غده‌ی تیروئید بسیار بزرگ می‌شود. غده‌ی تیروئید، یک غده‌ی کوچک و پروانه‌ای شکل در جلوی گردن است که با دریافت سیگنالی از هورمون محرک تیروئید (TSH)، هورمون‌های تیروئید تولید می‌کند. وقتی سطح TSH در خون بالا می‌‌رود، غده‌ی تیروئید از ید برای ساختن هورمون‌های تیروئید استفاده می‌کند. اما اگر بدن شما کمبود ید داشته باشد، نمی‌تواند به مقدار کافی از این هورمون تولید کند.

برای جبران این حالت، غده‌ی تیروئید سخت‌تر کار می‌کند تا بتواند هورمون‌های بیشتری بسازد که موجب رشد و تکثیر سلول‌ها شده و در نهایت منجر به گواتر می‌‌شود. خوشبختانه، بیشتر موارد با افزایش مصرف ید در غذا قابل درمان هستند. اما اگر گواتر تا سالها درمان نشده باقی بماند می‌تواند موجب آسیب همیشگی تیروئید شود.

۲. افزایش وزن بی دلیل

افزایش وزن بی دلیل یکی دیگر از علامت‌های کمبود ید است. دلیلش هم این است که بدن، ید کافی برای تولید هورمون‌های تیروئید ندارد. هورمون‌های تیروئید به کنترل سرعت متابولیسم کمک می‌کنند که جزئی از پروسه‌ی تبدیل غذا به انرژی و گرما در بدن است. وقتی سطح هورمون‌های تیروئید بسیار پایین باشد، بدن در زمان استراحت کالری کمتری می‌سوزاند. متاسفانه این حالت یعنی اینکه بیشتر کالری که از طریق غذا دریافت می‌کنید به عنوان چربی در بدن ذخیره می‌شوند.

افزودن ید به رژیم غذایی می‌تواند تاثیر متابولیسم کُند را برعکس کند، چون به بدن‌تان کمک می‌کند هورمون‌های تیروئید بیشتری تولید کند.

۳. ضعف و خستگی

ضعف و خستگی نیز از علامت‌های معمول کمبود ید هستند. برخی مطالعات دریافته‌اند تقریبا ۸۰ درصد از آنهایی که سطح هورمون تیروئیدشان پایین است، و علت آن نیز کمبود ید است، احساس خستگی، بیحالی و ضعف می‌کنند.

این علائم به این خاطر روی می‌دهند که هورمون تیروئید به تولید انرژی در بدن کمک می‌کند، و اگر سطح هورمون تیروئید در بدن کم باشد، بدن نمی‌تواند انرژی لازم را تولید کند. در نتیجه احساس بیحالی و ضعف خواهید داشت. مطالعه‌ای روی ۲۴۵۶ نفر نشان داد خستگی و ضعف، رایج‌ترین علائم در میان آنهایی است که سطح هورمون تیروئیدشان پایین است.

۴. ریزش مو

هورمون‌های تیروئید به کنترل رشد فولیکول‌های مو کمک می‌کنند. وقتی سطح هورمون تیروئیدتان پایین می‌آید، فولیکول‌های موهای‌تان روییدن را متوقف می‌کنند و به مرور زمان دچار ریزش مو خواهید شد. به همین دلیل، افرادی که کمبود ید دارند معمولا دچار ریزش مو نیز می‌شوند. مطالعه‌ای روی ۷۰۰ نفر دریافت ۳۰ درصد از آنهایی که هورمون تیروئیدشان کم است، به ریزش مو مبتلا می‌شوند.

۵. خشکی پوست

خشکی و پوسته پوسته شدن پوست مشکلی است که بسیاری از افرادی که کمبود ید دارند دچارش می‌شوند. برخی مطالعاتنشان داده‌اند بیش از ۷۷ درصد از افرادی که سطح هورمون تیروئیدشان پایین است، به خشکی پوست دچار هستند.

هورمون‌های تیروئید که حاوی ید هستند، به تولید سلول‌های پوست کمک می‌کنند. وقتی سطح هورمون‌های تیروئید پایین می‌آید، این تولید سلولی کمتر روی می‌دهد و در نتیجه منجر به خشکی و پوسته شدن پوست می‌شود. ضمنا، هورمون‌های تیروئید به تنظیم تعریق بدن هم کمک می‌کنند. آنهایی که هورمون تیروئید کمی دارند، نسبت به آنهایی که سطح هورمون تیروئیدشان نرمال است، کمتر عرق می‌کنند. با توجه به اینکه عرق به حفظ رطوبت و پوست و هیدارته ماندن آن کمک می‌کند، کمبود تعریق می‌تواند دلیل دیگری برای خشکی پوست باشد که از علامت‌های شایع کمبود ید است.

۶. احساس سردی

احساس سردی یکی از علامت‌های متداول است. برخی مطالعات نشان داده‌اند که بیش از ۸۰ درصد از افرادی که سطح هورمون تیروئیدشان کم است، نسبت به دماهای سرد، حساسیت بیشتری نشان می‌دهند. از آنجایی که ید برای تولید هورمون‌های تیروئید لازم است، کمبود ید می‌تواند موجب افت سطح این هورمون‌ها شود. و با توجه به اینکه هورمون‌های تیروئید، به کنترل سرعت متابولیسم کمک می‌کنند، پایین بودن سطح این هورمون‌ها می‌تواند متابولیسم را کُند کند، و متابولیسم آهسته‌تر، گرمای کمتری تولید می‌کند که باعث احساس سرما در بدن می‌شود.

همچنین، هورمون‌های تیروئید موجب افزایش فعالیت چربی‌های قهوه‌ای در بدن می‌شوند. چربی قهوه‌ای نوعی چربی است که خاص تولید گرما در بدن است. یعنی پایین بودن سطح هورمون تیروئید که می‌تواند ناشی از کمبود ید باشد، می‌تواند مانع عملکرد درست چربی‌ قهوه‌ای شود.

۷. تغییرات در ضربان قلب

سرعت ضربان قلب شما، معیاری است که تعداد ضربان قلب در دقیقه را اعلام می‌کند. این مقدار می‌تواند تحت تاثیر سطح ید بدن‌تان باشد. کمبود ید می‌تواند موجب کمتر شدن ضربان قلب نسبت به حالت نرمال شود و زیاد بودن ید در بدن هم می‌تواند موجب افزایش ضربان قلب نسبت به حالت نرمال شود. کمبود ید شدید هم می‌تواند منجر به ضربان قلب غیرعادی شده و احساس ضعف و بیحالی و سرگیجه در فرد ایجاد کند و شاید هم باعث غش کردن شود.

۸. مشکل در یادگیری و به خاطر سپردن

کمبود ید می‌تواند توانایی شما را برای یادگیری و به خاطر سپردن مختل کند. مطالعه‌ای که شامل بیش از ۱۰۰۰ بزرگسال می‌شد دریافت آنهایی که سطح هورمون تیروئیدشان بالاتر است، عملکرد بهتری در یادگیری و حفظ کردن دارند. هورمون‌های تیروئید به مغزتان کمک می‌کنند رشد کند. به همین علت کمبود ید می‌تواند از رشد مغز بکاهد.

مطالعات نشان داده‌اند هیپوکامپوس که بخشی از مغز است که حافظه‌ی بلند مدت را کنترل می‌کند، در افرادی که هورمون تیروئید کمتری دارند، کوچک‌تر است.

۹. مشکلات دوران بارداری

زنان باردار در معرض کمبود ید هستند. زیرا باید ید کافی مصرف کنند تا هم نیاز خودشان به ید تامین شود و هم نیاز جنینی که در شکم دارند. افزایش مقدار ید مورد نیاز در دوران شیردهی ادامه پیدا می‌کند چون نوزاد، ید مورد نیاز خود را از طرق شیر مادر دریافت می‌کند. عدم مصرف ید کافی در دوران بارداری و شیردهی می‌تواند عوارض جانبی برای مادر و نوزاد داشته باشد. مادرها با علائمی چون تیروئید کم کار، مثلا گواتر، ضعف، خستگی و احساس سرما روبرو می‌شوند. کمبود ید برای نوزادان نیز موجب جلوگیری از رشد جسمی و مغزی می‌شود. ضمنا کمبود ید شدید می‌تواند احتمال سقط جنین را افزایش بدهد.

۱۰. پریودهای نامنظم یا سنگین

پریودهای نامنظم و سنگین ممکن است نتیجه‌ی کمبود ید باشند. دلیل این عارضه نیز مانند سایر علائم کمبود ید، پایین بودن سطح هورمون‌های تیروئید در بدن است. در مطالعه‌ای ۶۸ درصد از زنانی که سطح هورمون تیروئیدشان پایین بود، با چرخه‌های نامنظم قاعدگی روبرو بودند در حالیکه زنانی که مشکلی از نظر هورمون‌های تیروئید نداشتند، فقط ۱۲ درصدشان پریودهای نامنظم داشتند. همچنین پژوهش‌ها نشان می‌دهد پایین بودن هورمون تیروئید موجب خونریزی‌های بیشتر و سنگین‌تر در دوره‌های ماهیانه می‌شود، زیرا کمبود هورمون تیروئید موجب اختلال در سیگنال‌های هورمونی مرتبط با عادت ماهیانه می‌شود.

منابع ید

منابع بسیار کمی از ید در رژیم‌ غذایی وجود دارد و این یکی از دلایل کمبود ید در تمام دنیاست. میزان مورد نیاز توصیه شده به ید در بدن روزانه ۱۵۰ میکروگرم است. این مقدار می‌تواند نیاز ۹۷ تا ۹۸ درصد از افراد سالم را تامین کند. اما زنان باردار یا شیر ده به ید بیشتری نیاز دارند. زنان باردار به ۲۲۰ میکروگرم ید در روز و زنان شیر ده به ۲۹۰ میکروگرم ید در روز نیاز دارند.

غذاهای زیر، منابع خوبی از ید هستند:

ماست خالص، یک فنجان: ۵۰ درصد از نیاز روزانه

نمک ید دار،یک چهارم قاشق چایخوری (۱.۵ گرم): ۴۷ درصد از نیاز روزانه

میگو، ۸۵ گرم: ۲۳ درصد از نیاز روزانه

تخم مرغ، یک عدد بزرگ: ۱۶ درصد از نیاز روزانه

ماهی تن، کنسرو شده (۸۵ گرم): ۱۱ درصد از نیاز روزانه

آلو خشک، ۵ عدد: ۹ درصد از نیاز روزانه

مقادیر کمتری از این ماده‌ی معدنی در غذاهای زیادی وجود دارد مانند ماهی، گوشت گوساله، صدف، مرغ، لوبیای لیما و لوبیا چیتی، شیر و سایر لبنیات. بهترین راه دریافت ید کافی، افزدن نمک ید دار به غذاهاست. نصف یک قاشق چایخوری ( ۳ گرم) در طول روز، برای پیشگیری از کمبود ید کافیست.