ارتش مشترک اروپایی تهدیدی برای آینده ناتو است

«نادر انتصار» گفت: پیروزی ترامپ و انتقاد شدید و متناوب او از تانو در حال حاضر به مفهوم ایجاد یک ارتش اروپایی مشترک اهمیت تازه داده و بدون ترامپ، این ایده به احتمال زیاد مسکوت باقی می ماند.

نخستین زمزمه های ایجاد ارتش واحد اروپایی اندکی پس از جنگ جهانی دوم در میان کشورهای درگیر آغاز شد. شماری از کشورهای اروپایی بر این باور بوده و هستند که ایجاد ارتش واحد اروپایی می تواند به مثابه دیواره امنیتی محکمی برای آنها عمل کرده و می توانند بواسطه آن ثبات، آرامش و صلح را برای مردم خود به ارمغان بیاورند.

اکنون با گذشت بیش از نیم قرن از جنگ جهانی دوم بار دیگر داعیه تاسیس «ارتش اروپایی واقعی» در میان قدرتهای اروپایی از سر گرفته شده است.

هفته گذشته همزمان با گفتگوی «امانوئل ماکرون» رئیس جمهور فرانسه با «رادیو اروپا ۱» موج جدیدی از ایجاد ارتش واحد اروپایی در میان رهبران و مقامات اروپایی به راه افتاد. ماکرون با اشاره به این نکته که اروپا بواسطه هم مرزی با روسیه می تواند مورد تهدیدهای احتمالی این کشور قرار بگیرد، اظهار داشت که اروپا باید تا جایی توان دفاعی خود را بالا ببرد که بدون هرگونه وابستگی به آمریکا قادر به دفاع از خود باشد.

وی در توضیح و توجیه خود برای لزوم تاسیس و راه اندازی «ارتش واقعی اروپایی» با اشاره به موضع اخیر «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا درباره خروج از پیمان منع موشک های هسته ای دور برد گفت که هدف از چنین برنامه ای حفاظت اروپا در مقابل چین، روسیه و حتی آمریکا است.

در این راستا خبرنگار مهر گفتگویی با پروفسور «نادر انتصار» استاد و رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلابامای جنوبی آمریکا تنظیم نموده که در ادامه می آید. کتاب «سیاست کردها در خاورمیانه» از جمله آثار انتصار است که شهرت جهانی دارد.

*طرح تشکیل ارتش مشترک اروپایی اگر چه ایده جدیدی نیست ولی در روزهای اخیر با اظهار نظرهای ماکرون و آنگلا مرکل و واکنش ترامپ ابعاد جدیدی به خود گرفته است. دلایل جدی شدن پیشبرد این طرح از سوی کشورهایی چون فرانسه و آلمان چیست؟

این ایده ابتدا در اوایل دهه ۱۹۵۰ و پس از جنگ جهانی دوم مطرح شد. اما، به دلائل مختلف، هرگز تحقق نیافت، ولی هرگز فراموش نشد. باید گفت که پیروزی دونالد ترامپ و انتقاد شدید و متناوب او از ناتو در حال حاضر به مفهوم ایجاد یک ارتش اروپایی مشترک اهمیت تازه داده است. بدون ترامپ، این ایده به احتمال زیاد مسکوت باقی می ماند.

*امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه چند روز پیش در گفتگو با شبکه رادیویی «Europe ۱» خواستار تشکیل ارتش اروپایی واقعی برای مقابله با تهدیدات روسیه و همچنین عدم وابستگی به آمریکا شد. رئیس جمهوری فرانسه در این مصاحبه گفت: باید از خود در برابر روسیه، چین و حتی آمریکا دفاع کنیم. چرا فرانسه در حال حاضر از آمریکا در کنار چین و روسیه به عنوان تهدید نام می برد؟ این اظهارات از آنجا محل تامل است که فرانسه و امریکا عضو ناتو هستند و اینکه یک عضو دیگری را تهدید بداند مانع از همکاری در ناتو می شود. با توجه به این اظهارات آینده ناتو را چگونه ارزیابی می کنید؟

با وجود اظهارات ریاست جمهوری فرانسه و شمول آمریکا در رده تهدیدات بالقوه اروپا، اظهارات مکرون بیشتر واکنشی به ناامیدی او از رفتار دمدمی مزاج ترامپ نسبت به متحدان عمده اروپایی واشنگتن است تا اینکه دلیلی دیگر دشته باشد. در میان برخی از رهبران اروپایی، این تمایل رو به افزایش است که موضع دفاعی و سیاست خارجی بیشتر مستقل در برابر ایالات متحده ترسیم کنند اما من فکر نمی کنم که اروپای امروز در موقعیتی قرار داشته باشد که بتواند اصول واقعی مستقل از اوامر دیکتاتوروار واشنگتن را اتخاذ کند.

*ترامپ در مخالفت با این طرح و در واکنش به اظهارات ماکرون تشکیل این ارتش را توهین آمیز خواند. با توجه به واکنش ترامپ و اینکه وی مجدد خواستار دادن پول از سوی اروپایی ها به ناتو شد آیا این اختلافات می تواند آینده ناتو را با تهدید مواجه سازد؟

همانطور که برای رئیس جمهور ترامپ معمول است، او همیشه می خواهد کیک خود را داشته باشد و آن را نیز بخورد. بنابراین، واکنش ترامپ به اظهارات مکرون در راستای بدزبانی معمول او وقتی که چیزی را دوست ندارد و یا زمانی که به چالش کشیده می شود بود.

ترامپ و مشاوران سیاست خارجی او به خوبی از اهمیت ناتو برای واشنگتن و برای حفظ هژمونی جهانی خود آگاه هستند. جنگ کلمات متناوب ترامپ با برخی از رهبران اروپایی، آینده ناتو را تهدید نمی کند. با وجود ناامیدی آنها از رفتار ترامپ، اروپا به طرز ناخوشایندی در عملیات ترامپ مورد استفاده قرار می گیرد.

*«اورزلا فون در لاین» وزیر دفاع آلمان اخیرا اظهار داشته است که تاسیس ارتش اروپایی و فعالیت های آتی آن می تواند نه تنها در خصوص افزایش امنیت کشورهای اروپایی بلکه در حل بحران های بین المللی نیز تاثیر بسزایی برجای بگذارد. اگر قرار باشد ارتش مشترک اروپایی علاوه بر ماموریتهایی درون اروپا مبادرت به ماموریت در خارج از اروپا داشته باشد در این صورت آیا نوعی موازی کاری با ناتو نیست؟

من با ارزیابی وزیر دفاع آلمان در مورد نقش ارتش اروپا در ارتقاء امنیت کشورهای اروپایی موافقم. اما، همانطور که من در پاسخ به سوال اول ذکر کردم فکر نمی کنم اروپا دارای سیاستی باشد که به وسیله آن بتواند ایالات متحده امریکا را به چالش بکشد.

علاوه بر این، اروپا بیش از حد تقسیم شده است تا بتواند بلوک منسجمی را تشکیل دهد که برای ایجاد یک نیروی نظامی مستقل و متحد ضروری است. اما اگر اروپا به طرزی باورنکردنی قادر به ایجاد یک نیروی دفاع اروپایی مستقل باشد که از خواسته های واشنگتن بکاهد، سپس آینده ناتو در معرض خطر خواهد بود.