راهکارهایی برای تشخیص و درمان پرکاری و کم کاری تیروئید

رئیس پژوهشکده غدد درون ریز و متابولیسم ایران با اشاره به اینکه اختلال عملکرد تیرویید در زنان شایع‌تر از مردان است، گفت: تشخیص کم کاری و پرکاری تیروئید با انجام آزمایش‌های خون، در مواردی با سونوگرافی و اسکن تیروئید انجام می‌شود.

فریدون عزیزی در دوازدهمین کنگره بین المللی بیماری‌های غدد درون ریز و متابولیسم در ارتباط با اینکه بیماری کم کاری و پرکاری تیروئید در کشور ما چقدر شایع است؟ گفت: کم کاری تیروئید حدود 6 تا 2 درصد بالغین جامعه و پرکاری تیروئید حدود یک تا نیم درصد افراد را مبتلا می‌کند همچنین کم کاری تیروئید در افراد میانسال و سالخورده و پرکاری تیروئید در افراد جوان و میانسال شایع‌تر است.

وی اظهارداشت: علاوه بر این از هر 1000 تا3000 نوزادی که متولد می‌شوند یک‌نفر دچار کم‌کاری تیروئید است که خوشبختانه با اجباری شدن آزمایش خون پاشنه پا در سه روز اول زندگی تشخیص داده شده و درمان مستمر تا پایان عمر خواهد داشت. اختلال عملکرد تیروئید در زنان شایع‌تر از مردان است.

رئیس پژوهشکده غدد درون ریز و متابولیسم ایران در مورد دلایل ابتلا به این بیماری‌ها و علائم آن گفت: یکی از دلایل اصلی کم کاری تیروئید در جهان کمبود مصرف ید است که خوشبختانه از 30 سال قبل با تولید و توزیع نمک یددار برطرف شده است و توصیه می شود که والدین در سراسر کشور مراقبت و نظارت دائم داشته باشند که با مصرف نمک یددار توسط همه افراد خانواده از بروز اختلالات مربوط به کمبود ید و به ویژه کم کاری تیروئید جلوگیری شود.

رئیس دوازدهمین کنگره بین المللی غدد درون ریز و متابولیسم عنوان کرد: این اختلالات موجب کمبود رشد ذهنی و جسمی کودکان و نوجوانان شده ودر گذشته با کاهش ضریب هوشی و یادگیری و اختلالات ذهنی شدیدی همراه بوده که با مصرف نمک یددار مرتفع شده است.

وی افزود: در مواردی که کم کاری و پرکاری تیروئید رخ می دهد غیر از دو مورد فوق (کمبود ید و کم‌کاری مادرزادی تیروئید) اکثر عوامل مختلف ایمنی شناسی و ژنتیک دخالت دارند که پیشگیری از آنها تاکنون تعریف نشده است.

رئیس دوازدهمین کنگره بین المللی غدد درون ریز و متابولیسم ایران ادامه داد: تشخیص کم کاری و پرکاری تیروئید با انجام آزمایش‌های خون، در مواردی سونوگرافی و اسکن تیروئید انجام می شود. درمان کم‌کاری با مصرف قرص لووتیروکسین و پیگیری آن با انجام آزمایش‌های خون صورت می‌گیرد.

عزیزی بیان داشت: در درمان پرکاری تیروئید، پس از بررسی دقیق هر بیمار از یکی از سه روش درمانی استفاده می‌شود. یکی مصرف داروهای ضد تیروئید مانند متی‌مازول، دوم مصرف ید رادیواکتیو و سوم عمل جراحی که با صلاحدید فوق تخصص غدد درون ریز یا متخصصین داخلی یکی از سه درمان فوق برای هر بیمار انجام خواهد شد.

وی در مورد اینکه رشته غدد درون ریز و متابولیسم در ایران چه وضعیتی دارد و در مقایسه با جهان به لحاظ سطح علمی چه جایگاهی دارد؟ گفت: رشته غدد درون ریز و متابولیسم بالغین در ایران از سال 1364 با شروع آموزش دوره فوق تخصصی غدد در کشور توسعه چشمگیری پیدا کرده و در 33 سال گذشته تعداد صاحبان فوق تخصص این رشته از 16 نفر به متجاوز از 300 نفر رسیده‌اند.

عزیزی افزود: تا قبل از انقلاب اسلامی تنها 4 شهر کشور از حضور فوق تخصص غدد بهره‌مند بودند در حالی که در سال 1397 بیش از 40 شهر کشور از فوق تخصص غدد بهره‌مند هستند. تحقیقات در رشته غدد درون ریز و متابولیسم بالغین در دو دهه گذشته به سرعت افزایش یافته و تعداد مقالات منتشر شده سالیانه بین‌المللی این رشته از نیمی از کشورهای اروپایی و اکثر کشورهای آسیایی و تمامی کشورهای آفریقایی بیشتر است. در برخی صاحبان این حرفه برای سخنرانی در نشست‌های بین‌المللی و نیز برای نوشتن راهنماهای تشخیصی درمانی بیماری‌ها دعوت می‌شود.

رئیس دوازدهمین کنگره بین المللی غدد درون ریز و متابولیسم در پاسخ به اینکه آیا آخرین یافته‌های علمی این حوزه در جهان به شکل کاربردی در اختیار متخصصان برای ارائه خدمت به بیماران در دسترس هست؟ اظهار داشت: در کشور ما علاوه بر برگزاری همایش‌های سالیانه در مسائل غدد درون ریز، دیابت و چاقی، سمپوزویوم های هفته‌گانه و ماهیانه انجمن غدد درون ‌یز و پژوهشکده‌ها و مراکز تحقیقاتی، آخرین اطلاعات پزشکی را در اختیار متخصصین سایر رشته ها به ویژه داخلی، زنان و زایمان، پزشکی هسته‌ای، جراحی و … قرار می‌دهد. انتشار راهنماهای بالینی، به ویژه در زمینه تیروئید و بارداری، پرکاری و کم کاری و دیابت و … در سال‌های گذشته در ارتقاء دانش پزشکان و با نتیجه ارتقای کیفیت مراقبت از بیماران موثر بوده است.

وی در مورد اینکه در حوزه تولید علم وضعیت علوم پزشکی در مقایسه با سایر شاخه های علوم چه وضعیتی دارد؟ یادآور شد: رشته غدد درون ریز و متابولیسم رشته ای است که همراهی رشته های علوم پایه به ویژه بیوشیمی، ایمونولوژی و ژنتیک در تشخیص و درمان بیماری‌ها ضروری است و صاحبان این حرفه پزشکی می‌بایست با آخرین اطلاعات علوم پایه و بالینی پزشکی، اپیدمیولوژی و آمار مربوطه آشنایی داشته باشند.

عزیزی گفت: این امر سبب پویایی و نوآوری در رشته غدد درون ریز و متابولیسم می‌شود. شیوع بالای بیماری های تیروئید، چاقی و دیابت نیز سبب می‌شود که صاحبان فوق تخصصی این رشته مورد مشاوره توسط اکثر رشته‌های پزشکی قرار گیرند. در حیطه کارهای تحقیقاتی نیز یکی از رشته‌های پیشرو در سطح جهان و کشور عزیزمان ایران است.

رئیس دوازدهمین کنگره بین المللی غدد درون ریز و متابولیسم ایران در ارتباط با اینکه برگزاری کنگره‌هایی از این دست تا چه حدود با اهداف سند چشم‌انداز و سند تحول نظام سلامت انطباق دارد؟ خاطرنشان کرد: همایش های پزشکی به منظور افزایش اطلاعات و آگاهی و در موارد معدودی تغییر نگرش صاحبان حرفه پزشکی در مقوله های فیزیوپاتولوژی، پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری‌ها برگزار می‌شود که می‌تواند به بهبود عملکرد پزشکان و ارتقا سلامت جامعه بیانجامد.

وی گفت:علاوه بر آن این همایش، محل مناسبی برای تبادل اطلاعات، ارائه تحقیقات و نیز تجربیات پزشکان در تشخیص و درمان بیماران است. همچنین به مسائل و مشکلات مدیریت بیماری‌ها، برنامه‌های کشوری، راهنماهای بالینی و آئین نامه ها و مقررات در حیطه‌های مورد بحث اشاره می گردد. کلیه امور فوق سبب ایجاد انگیزه در جوانان و محققین برای رسیدن به اهداف چشم انداز و تحول در امور مرتبط به سلامت می‌شود.

دوازدهمین کنگره بین المللی غدد درون ریز و متابولیسم تا ۲۵ آبان با حضور اساتید و صاحبنظران برجسته داخلی و خارجی در مرکز همایش‌های بین المللی دانشگاه شهید بهشتی در حال برگزاری است.