ابداع نانوحسگر زیستی برای تشخیص زودهنگام سرطان پستان

محققان موفق به ساخت نمونه‌های آزمایشگاهی حسگری شده‌اند که می‌تواند با ارزیابی نمونه‌ خون افراد در تشخیص سرطان پستان به‌کار رود.

به گزارش بازتاب به نقل از ستاد توسعه فناوری نانو، تشخیص زود هنگام مبتلایان سرطان پستان کمک بسیار موثری به انتخاب روش درمانی مناسب و افزایش بقای بیماران خواهد کرد.

سرطان پستان سه‌گانه‌ منفی Triple Negative Breast Cancer (TNBC)، یک زیر گروه از سرطان پستان است که ۱۵ تا ۲۰ درصد موارد این بیماری را تشکیل می‌دهد. تومورهای TNBC بیشترین حالت تهاجم و میزان عود بیماری را دارند.

دکتر الهه بزرگ زاده، پژوهشگر دانشگاه علوم پزشکی گیلان از محققان این طرح گفت: با توجه به عدم پاسخ دهی این بیماران به درمان‌های هورمونی رایج، این نیاز وجود دارد تا شناسایی این بیماران هر چه سریع‌تر در مراحل ابتدایی صورت گیرد.

وی ادامه داد: با این کار علاوه بر جلوگیری از تحمیل هزینه‌های ناکارآمد هورمون‌تراپی در این بیماران، فرد مبتلا می‌تواند پس از تشخیص، هرچه زودتر وارد فاز درمانی مناسب شود. به‌ نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین گام‌ها برای تشخیص و درمان این گروه از بیماران، به‌کارگیری بیومارکری خاص جهت شناسایی زود هنگام این بیماری و روشی برای سنجیدن دقیق آن است.

این محقق خاطر نشان کرد: با توجه به اهمیت این موضوع، هدف این مطالعه طراحی نانوزیست حسگری الکتروشیمیایی است تا به وسیله آن مقدار بیو مارکر مختص این دسته از سرطان پستان در سرم خون مورد ارزیابی قرار گیرد.

وی افزود: از مهمترین گام‌های تشخیص انواع سرطان‌، استفاده از بیومارکرهای خاص مانند «miRNA» و سنجش آن جهت شناسایی بیماران است. استفاده از نانوزیست‌حسگرهای الکتروشیمیایی در تشخیص این بیومارکرها، روشی است که از لحاظ هزینه، حساسیت، اختصاصیت، تشخیص سریع و سهولت کار نسبت به سایر روش‌های تشخیصی برتری دارد.

به گفته‌ این محقق، در این پژوهش، جهت تشخیص سرطان سینه نوع «(TNBC)»، بیومارکر «miR-۱۹۹a-۵p»، به عنوان «miRNA» در گردش خون در نظر گرفته شده‌ است که گزینه‌ مناسبی برای تشخیص این نوع از سرطان است.

بزرگ زاده در خصوص نتایج به دست آمده عنوان کرد: داده‌های پژوهش نشان دادند که نانوزیست حسگر الکتروشیمیایی طراحی شده جهت سنجش این بیومارکر از حساسیت و دقت مطلوبی برخوردار است؛ لذا می‌تواند در اندازه‌گیری غلظت‌های پایین بیومارکر نمونه‌ سرم خون و کمک به شناسایی سرطان پستان در مراحل ابتدایی موثر باشد.

به گفته‌ وی در این پژوهش از میکروسکوپ الکترونی روبشی و طیف سنجی پراش انرژی پرتو ایکس و همچنین اسپکتروفتومتر مادون قرمز، اسپکتروفتومتر UV-Vis جهت تأیید نانو مواد سنتز شده استفاده شده‌ است.

همچنین برای تأیید عملکرد نانو زیست حسگر الکتروشیمیایی از روش بازیابی بیومارکر در نمونه‌های سرم خون انسانی و گاوی پس از تزریق مقدار مشخص استفاده شده‌است.

استفاده از این نانوحسگر زیستی روشی بی‌ضرر و غیر تهاجمی برای تشخیص سرطان بوده و از نظر حساسیت، هزینه، تشخیص سریع و سهولت کار نسبت به دیگر روش‌ها برتری دارد.

این تحقیقات حاصل تلاش‌های دکتر الهه بزرگ زاده پژوهشگر دانشگاه علوم پزشکی گیلان، دکتر عمار ابراهیمی و دکتر ایرج نیکوکار از اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی گیلان و مهرداد ذکایی دانش‌آموخته‌ کارشناسی ارشد زیست فناوری پزشکی این دانشگاه است.

نتایج این کار در مجله‌ Talanta با ضریب تأثیر ۴/۲۴ (جلد ۱۸۹، سال ۲۰۱۸، صفحات ۵۹۲ تا ۵۹۸) به چاپ رسیده‌است.