رویارویی در کاخ سفید بر سر سوئیفت

تلاش کشورهای اروپایی و ساختار سیاستگذاری خارجی آمریکا برای جلوگیری از قطع همکاری سوئیفت با ایران نشان می دهد که فشارهای داخلی و خارجی غلبه رویکرد بولتونی در کاخ سفید را به عقب رانده است.

با خروج آمریکای ترامپ از توافق هسته ای برجام با وجود تایید دوازده باره آژانس بین المللی انرژی اتمی مبنی پایبندی ایران به برجام و قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد در تایید آن، تحولات برجامی به شکل دیگری رقم خورد.
اکنون طرف های غربی و از جمله آمریکا طبق توافق150صفحه ای که بایستی تعهدات برجامی خود را به واسطه برداشتن تحریم های ثانویه انجام می دادند، با وجود ترامپ و تیم امنیتی ضد ایرانی آن همچون ‘جان بولتون’ در شورای امنیت ملی و ‘مایک پمپئو’ در وزارت خارجه کار دشواری را پیش روی خود می بینند.
اما اخبار چند روز گذشته مبنی بر احتمال استثنا شدن برخی کشورها در خرید نفت از ایران و نیز ادامه دسترسی ایران به سوئیفت(سامانه جهانی مبادلات مالی) موجب شد تا این پرسش مطرح شود که آیا دولت ترامپ از سیاست تحریم یکجانبه در قبال ایران عقب نشینی کرده یا سازمان تصمیم گیری در سیاست خارجی این کشور دچار تغییراتی شده است؟
تارنمای «واشنگتن فری بیکن» روز دوشنبه نوشت: برخی مقام های دولت ترامپ تلاش می کنند تا دسترسی ایران به بازارهای مالی بین المللی را حفظ کنند.این تارنمای آمریکایی افزود: مقام های ارشد وزارت خزانه داری دولت آمریکا از جمله مقام هایی که امیدوار به حفظ توافق هسته ای هستند تلاش می کنند تا ایران به سیستم بانکی سوئیفت متصل بماند.
به گفته منابع آگاه، مقام های سوئیفت هفته گذشته در واشنگتن دیدارهایی با مقام های دولت آمریکا انجام دادند تا اطمینان حاصل کنند که ایران همچنان به سیستم بانکی بین المللی دسترسی خواهد داشت.
سوئیفت یک سامانه پولی بین المللی است که تراکنش های مالی فرامرزی از طریق آن انجام می شود.
روزنامه فایننشال تایمز نیز در این زمینه گزارش داد که وزرای دارایی کشورهای اروپایی درحال تلاش برای فشار بر دولت ترامپ هستند تا از قطع دسترسی ایران به سیستم بانکی سوئیفت جلوگیری کنند.
پس از آغاز مرحله نخست تحریم های ضدایرانی دولت ترامپ در مردادماه، کشورهای اروپایی و به ویژه ‘فدریکا موگرینی’ مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تلاش های بسیاری را برای حفظ برجام انجام دادند که از جمله آنها اجرای قانون موسوم به ‘مسدودساز’ برای عبور ازتحریم های دولت ترامپ بود.
قوانین مسدوساز کنونی، درواقع همان قوانین مسدودساز اتحادیه اروپا در سال 1996میلادی است که اروپا در مقابل تحریم های آمریکایی علیه کوبا تصویب کرده بود.
برگزاری هفتاد و سومین اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد فرصت مناسبی بود تا وزرای امورخارجه گروه 1+4 بدون حضور آمریکا در نیویورک برای پیگیری تعهدات برجام گردهم آیند.
به گزارش ایرنا، نشست وزرای امورخارجه گروه 1+4 در نیویورک شامل فرانسه، انگلیس، آلمان ، چین و روسیه و تاکید دوباره اعضای برجام به ویژه اروپایی ها برای ایجاد ساز و کار ویژه نشان داد که جهان قادر است با وجود خروج آمریکا، با حفظ این توافق انزوای بین المللی واشنگتن را رقم بزند. در این نشست، گروه 1+4بر تعهدات برجامی خود ازجمله ایجاد ‘ساز و کاری ویژه’ در تسهیل پرداخت‌های مربوط به صادرات (شامل نفت) و واردات ایران برای مقابله با تحریم های دولت ترامپ تاکید کردند.
روند و وضعیت کنونی روابط و مناسبات بین المللی نشان می دهد اساسا دولت ترامپ در میانه منازعات مختلفی قرار گرفته که آغازکننده آن خود بوده است و اکنون برخی مقام های آمریکایی و نظام تصمیم گیری سیاست خارجی صحبت از عقب نشینی از تحریم ها و نه به صراحت بلکه به طور عملیاتی می کنند.البته به نطر می رسد که هنوز غلبه رویکرد بولتونی سیاست خارجی بر کاخ سفید حاکم باشد اما آنچه رخ داده فشار درونی سامانه های سیاستگذاری بر ساختار نهادها و افراد تصمیم ساز برای عقب نشینی از سیاست های کاخ سفید است.
رویکرد راهبردی کاخ سفید در قبال ایران اکنون در مقابل رویکرد راهبردی بدنه کارشناسی قرار گرفته است، اکنون آینده سیاست خارجی آمریکا و الگوهای رفتاری آن اگر چه در ابهام نیست اما ایهام و دوگانگی در آن موج می زند. آینده نشان خواهد داد سیاست خارجی دولت ترامپ به کدام سو حرکت خواهد کرد اما هرچه باشد، نحولات منطقه ای و بین المللی و ساختارهای سیاسی در داخل آمریکا به فعالیت خود برای محدودسازی رویکرد ترامپ- بولتون ادامه خواهند داد.