شکایت ایران از شرکت هواپیماسازی ATR
با انعقاد قرارداد خرید ۲۰ فروند هواپیما به ارزش بیش از ۴۰۰ میلیون دلار از هواپیماساز فرانسوی- ایتالیایی ایتیآر، گمان می‌رفت در شرایطی که تفاهم‌نامه‌ها با دو غول هواپیماساز فرانسوی ایرباس و آمریکایی بویینگ به در بسته خورد، تا حدودی ناوگان هوایی ایران را نو کند؛ اما با پاپس‌‌کشیدن این شرکت فرانسوی- ایتالیایی و اعلام فروش هشت فروند باقی‌مانده‌ای که ثبت سفارش از سوی ایران شده بود، ایران خود را محق می‌داند که از این شرکت شکایت کند.
به گزارش بازتاب به نقل از شرق، هرچند شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) طرف قرارداد با شرکت ایتیآر است؛ اما محمدرضا رضایی‌کوچی، رئیس کمیسیون عمران مجلس، در گفت‌وگو با یک رسانه، از شکایت ایران از شرکت فرانسوی- ایتالیایی ایتیآر خبر داد. براساس گفته‌های کارشناسان، اگر در مفاد قرارداد، بی‌تعهدی را محلی برای شکایت و مرجعی نیز برای رسیدگی به آن در نظر گرفته باشند، این امکان برای ایران وجود دارد که طرح شکایت کند. با‌این‌حال همین کارشناسان هشدار می‌دهند که ایران باید دقت کافی در این زمینه داشته باشد؛ زیرا برای خدمات پس از فروش هواپیماهای خریداری‌شده از ایتیآر در‌هر‌حال به این شرکت نیاز داریم و باید اقدام به این عمل را سبک‌سنگین کنیم.
شکایت از ایتیآر
رئیس کمیسیون عمران مجلس در واکنش به اقدام شرکت فرانسوی- ایتالیایی ایتیآر مبنی بر تحویل‌ندادن هواپیما به ایران به دلیل اجرای تحریم‌ها، گفت: براساس قرارداد قرار بود که شرکت ایتیآر 20 فروند هواپیمای سبک و متوسط را به ایران تحویل دهد. حال طبق گفته مسئولان این شرکت در مدت یک سال اخیر حدود 12 فروند هواپیما به ایران داده شد.
رضایی‌کوچی ادامه داد: حال با اجرای تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه ایران، شرکت ایتیآر اعلام کرده نمی‌تواند به تعهدات خود به صورت کامل عمل کند که این یعنی هشت فروند از هواپیماهای یادشده به ایران تحویل داده نمی‌شود.
او با انتقاد از رویکرد شرکت ایتیآر در تحویل‌ندادن هواپیما و اجرا‌نکردن تعهداتش، تصریح کرد: شرکت در هر شرایطی ملزم به اجرای قراردادش است و نمی‌توانند به خاطر برخی مسائل، از اجرای تعهدات‌شان کنار بکشند؛ زیرا شرکت ایتیآر با توجه به اقدامات آمریکا باید پیش‌بینی این مسئله را می‌کرد.
رضایی‌کوچی ادامه داد: به طور حتم شرکت فرانسوی- ایتالیایی ایتیآر نباید زیر فشار سیاسی آمریکایی‌ها تسلیم شود. حال رویکرد کنونی آنها نشان می‌دهد که آنها هیچ اراده‌ای از خود برای تحقق تعهدات‌شان ندارند. این نماینده مردم در مجلس دهم گفت: از طرف دیگر ما باید قرارداد خود را به گونه‌ای با ایتیآر منعقد می‌کردیم که شرکت یادشده نتواند از عمل به تعهداتش فرار کند.
او با اعلام اینکه ایران قطعا از شرکت ایتیآر به مجامع بین‌المللی شکایت خواهد کرد، افزود: این شرکت یا باید به تعهدات باقی‌مانده خود عمل کرده یا اینکه باید به کشور خسارت پرداخت کند.
رئیس کمیسیون عمران مجلس از حضور عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی، در نشست آتی این کمیسیون خبر داد و گفت: رویکرد و اقدامات جدید شرکت ایتیآر با حضور مسئولان مربوطه بررسی خواهد شد.
از شکایت بی‌اطلاعم
غلامرضا سلامی، مشاور وزیر راه و شهرسازی با اظهار بی‌اطلاعی از شکایت ایران از ایتیآر می‌گوید: شاید آقار رضایی‌کوچی بیش از من در جریان شکایت از این شرکت هواپیمایی باشد.
سلامی در ادامه می‌افزاید: ایران پیش‌تر از آمریکا در دادگاه لاهه شکایت کرد که هواپیمایی نیز بخشی از آن است؛ اما از‌آنجایی‌که آقای رضایی‌کوچی به‌تازگی با خانم شرف‌بافی، مدیرعامل ایران‌ایر، ملاقاتی داشته، شاید موضوع شکایت از ایتیآر آنجا طرح شده باشد.
با‌این‌حال مشاور وزیر راه و شهرسازی می‌گوید ایتیآر در تلاش بود که مجوز تحویل باقی هواپیماهای سفارش ایران را از آمریکا بگیرد و حتی آخرین هواپیمایی که تحویل ایران داده بودند، همین یک ماه گذشته بود؛ بنابراین فکر نمی‌کنم شکایت از این شرکت هواپیمایی آن هم با این سرعت چندان جایز باشد؛ زیرا تاکنون به تعهدات خود عمل کرده است.
ایران به خدمات پس از فروش ایتیآر دقت کند
آرمان بیات، پژوهشگر صنعت هوانوردی، در‌این‌باره می‌گوید: اگر در مفاد قرارداد ایران و ایتیآر عدم تعهد مشخص شده باشد و آنها نیز پذیرفته باشند، شرکت هواپیمایی ایران‌ایر و نه دولت، امکان شکایت دارد. ناگفته نماند که در قرارداد باید مرجع رسیدگی به شکایت دو طرف نیز مشخص شده باشد.
بیات در ادامه می‌افزاید: ایران‌ایر به‌عنوان یک شرکت هواپیمایی تجاری که عضو یاتا و ایکائو است و شرکت هواپیمایی کشوری نیز ناظر به عملکرد اوست، می‌تواند از هر دو مسیر حقوقی هوایی (ایکائو) و مراجع حقوقی بین‌المللی اقدام کند، البته این دو بسته به آن است که در قرارداد مشخص شده باشد که این قرارداد تابع کدام مرجع حقوقی است.
پژوهشگر صنعت هوانوردی در ادامه در پاسخ به این پرسش که آیا امکان شکایت از ایرباس و بویینگ نیز وجود دارد، می‌گوید: مذاکرات ایران با ایرباس و بویینگ هرگز به قرارداد منتهی نشد و حتی هواپیماهای خریداری‌شده از هواپیمایی، ساخته شده بودند و ثبت سفارش برای ایران نبودند؛ اما خرید 20 فروند هواپیمای ایتیآر قرارداد قطعی شده بود.
به گفته بیات، اگر ایران در این زمینه اقدام جدی کند، فرصت‌های زیادی برای کشور به دست می‌آید؛ زیرا بخشی از منافع کشور از این راه تأمین می‌شود؛ اما ایران باید به طور جدی دقت کند که مسئله خدمات پس از فروش این شرکت هواپیمایی از شکایت متأثر نشود.
