سناریوی آمریکا برای حذف نفت ایران تا چه زمانی پاسخگو است؟
دومینوی آمریکا برای حذف کامل نفت ایران از بازارهای جهانی موفق نبود و مهره‌ها در ابتدای راه از حرکت ایستادند. زیرا از یک سو مشتریان بزرگ نفتی ایران از جمله چین در مقابل تصمیم آمریکا مقاومت کردند و از سوی دیگر کارشناسان بر این باورند که به دلیل افزایش تقاضا در بازارهای جهانی عرضه کنونی حتی با در نظر گرفتن عرضه ذخایر استراتژیک آمریکا نیاز بازار را پاسخ نمی‌دهد.
بعد از خروج آمریکا از برجام ترامپ سناریوی حذف نفت ایران از بازارهای جهانی را نوشت واز کشورهای مختلف خواست که تا آبان‌ماه میزان واردات نفت خود از ایران را به صفر برسانند که البته چندان هم موفق نبود و بسیاری از کشورها از جمله ژاپن، کره و حتی چند کشور اروپایی به این تصمیم عکس‌العمل نشان داده و با آن مخالفت کردند. با این حال آمریکا از مواضع خود کوتاه نیامد و اعلام کرد برای جبران عرضه در بازارهای جهانی نفت ۱۱ میلیون از ذخیار استراتژیک خود را به بازار عرضه خواهد کرد. اقدامی که سید مهدی حسینی، کارشناس ارشد حوزه انرژی آن را در وهله اول تاثیرگذار می‌داند اما بر این باور است که این اقدام در طولانی مدت پاسخگو نخواهد بود و حتی اگر صادرات نفت ایران کاهش پیدا کند اما با گذشت زمان جایگاه خود را پیدا خواهد کرد.
حسینی گفت: همه اظهارنظرهایی که در مورد وضعیت صادرات نفت ایران تا آبان‌ماه ارائه می‌شود حدس و گمان است. ایده‌آل آمریکا طبق سناریویی که چیده این است که صادرات نفت ایران در آبان‌ماه به صفر برسد. آمریکا برای رسیدن به این هدف باید شوکی به بازار وارد کند. در این راستا از یکسو سعی کرده فضای سیاسی را برای رسیدن به این هدف فراهم کند و از سوی دیگر از ذخائر استراتژیک و بازرگانی خود استفاده کرده است و این شوک روانی را ایجاد کرده که نفت ایران قابل جایگزینی است. آمریکا دقیقا کاری را کرد که در زمان حمله به عراق انجام داد و توانست قیمت نفت را ثابت نگه دارد.
سناریوی آمریکا برای حذف نفت ایران بادوام نیست
این کارشناس ارشد حوزه انرژی با تاکید بر این‌که آمریکا سعی کرد مشتریان نفت ایران را مردد کند، اظهار کرد: با سیاستی که آمریکا در پیش گرفته قیمت‌ها در کوتاه مدت بالا نخواهد رفت، اما این سناریو قابل دوام نیست و عکس‌العمل بعدی بازار این خواهد بود در صورت کاهش صادرات نفت ایران قیمت‌ها افزایش خواهد یافت.
حسینی با بیان این‌که بازار از نظر تامین نفت اشباع نیست، گفت: مصرف انرژی در جهان در سال ۲۰۱۷ نسبت به سال ۲۰۱۲، ۴۰ درصد بیشتر بوده و علت این موضوع رشد اقتصادی بوده است. میزان رشد اقتصادی سال گذشته ۲.۲ درصد بوده در حالی که این میزان در سال پیش از آن ۱.۶ درصد بوده است، در واقع رشد اقتصادی حدود چهار درصد عنوان شده است. تقاضا برای نفت در بازارهای جهانی بالا است به این دلیل بازار جهانی با حذف نفت ایران مخالف است و در برابر آن مقاومت می‌کند.
بررسی رفتار مشتریان بزرگ نفت ایران
این کارشناس ارشد حوزه انرژی در ادامه با اشاره به خریداران بزرگ نفت توضیح داد: چین، هند، ژاپن، کره جنوبی و اروپا خریداران بزرگ نفت ایران هستند. در این میان اروپا به دلایل سیاسی نمی‌خواهد از برجام خارج شود. از سوی دیگر به نفت ایران هم احتیاج دارد. اتحادیه اروپا در مساله‌ی برجام از سوی آمریکا تحقیر شده است.
وی اظهار کرد: اروپا برای ادامه‌ی خرید نفت از ایران فرمول‌هایی دارد که به نظر من کاملا منطقی است. در حال حاضر بخش خصوصی در اتحادیه اروپا نگران جرائم آمریکا است، اما دولت اتحادیه اروپا اعلام کرده از شرکت‌های خصوصی در این حوزه حمایت خواهد کرد. همچنین اتحادیه اروپا می‌تواند بانک‌هایی را به طور خاص برای معامله با ایران در نظر بگیرد. از سوی دیگر شرکت‌های اروپایی که سرمایه‌ای در آمریکا ندارند می‌توانند با ایران تعاملات نفتی داشته باشند.
وی در مورد چین نیز توضیح داد: نمی‌توان گفت که چین به راحتی تسلیم آمریکا می‌شود. البته روابط اقتصادی چین و آمریکا گسترده است و چند برابر روابط اقتصادی ایران با چین است که این موضوع نقطه ضعف محسوب می‌شود، اما این به این معنی نیست که چین ضعف اقتصادی دارد. اگر آمریکا چین را تحریم کند چین می‌تواند مقابله به مثل کند. به طور کلی من به بازار چین خوش‌بین هستم، ممکن است خرید نفت از ایران را کاهش دهند، اما این کاهش چشم‌گیر نخواهد بود.
این کارشناس ارشد حوزه انرژی با اشاره به تلاش‌های هند برای ادامه‌ی خرید نفت از ایران، اظهار کرد: هند قدرت چین را ندارد. من با این موضوع که در قبال صادرات نفت روپیه تحویل بگیریم مخالف هستم، اما در شرایط فعلی این می‌تواند انگیزه زیادی برای هند ایجاد کند.
وی با تاکید بر این‌که ژاپن به شدت به انرژی وابسته است، تصریح کرد: ۱۰۰ درصد انرژی که در ژاپن مصرف می‌شود وارداتی است و مساله‌ی تامین انرژی برای ژاپن یک موضوع امنیتی محسوب می‌شود و آنها سعی می‌کنند امنیت ملی را در بخش انرژی حفظ کنند. به نظر من ژاپن برای مذاکره با آمریکا جایگاه قدرتمند دارد. آنها می‌توانند در شرایط فعلی کاری را انجام دهند که در زمان توسعه میدان آزادگان انجام داده‌اند.
سناریوی آمریکا تا چه زمانی پاسخگو است؟
وی در ادامه به این سوال که آمریکا تا چه زمانی می‌تواند بازار را با ذخائر استراتژیک خود اشباع کند، گفت: آمریکایی‌ها در فصل گرما می‌توانند ذخائر خود را بالا ببرند، زمانی هم که از ذخائر خود استفاده می‌کنند حداقلی را در نظر می‌گیرند که کف امنیتی آنها است. با توجه به این‌که آبان‌ماه شروع فصل زمستان است آنها حداقل تا فصل بهار نمی‌توانند ذخیره‌سازی کنند، بنابراین به طور کلی ممکن است صادرات نفت ایران افت اولیه داشته باشد، اما به تدریج جای خود را پیدا خواهد کرد.
