ساده ترین راههای کنترل چربی خون

چربی خون یکی از بیماری هایی است که در دنیای امروز و به دلیل زندگی شهر نشینی و مصرف مواد غذایی صنعتی گریبان بسیاری از افراد را گرفته است و باید برای کنترل آن تلاش شود.

دنیای صنعتی و پر از آلودگی امروز بیماری های جدیدی را برای انسانها به ارمغان آورده که در گذشته وجود نداشتند. یکی از این بیماری ها چربی خون می باشد که نه تنها افراد مسن بلکه بسیاری از جوانان و نوجوانان را درگیر کرده است.

افزایش چربی های خون یکی از مشکلات شایع ناشی از زندگی شهرنشینی است که نه تنها سالمندان بلکه کودکان ونوجوانان هم این بیماری را تجربه می کنند. متاسفانه باید اذعان داشت گاهی این بیماری هیچ علامت خاصی در فرد ندارد ولی می تواند عوارض بلند مدت قلبی و عروقی را برای وی به همراه داشته باشد لذا پیشگیری و کنترل این بیماری در مراحل اولیه می تواند از عوارض جبران ناپذیر آن جلوگیری کند.

نکته قابل توجه این است که پیشگیری و درمان این بیماری در مراحل اولیه بسیار ساده و آسان تر از درمان بیماری در مراحل پیشرفته تر است .

چربی خون چیست؟

چربی خون عبارتست از بالا رفتن مقدارکلسترول و یا تری گلیسرید از مقدار طبیعی آنها در خون که باعث بیماری چربی خون می شود. میزان این مواد در خون در اثر مصرف مواد غذایی بیش از میزان مورد نیاز یا هنگام بروز اختلال در سوخت و ساز چربی، افزایش می یابد.چربی خون و قندخون بالا و همچنین غلظت بالای خون باعث گزگز، مورمور شدن و خواب رفتگی پا می شود و به هنگام خواب، کف پا بسیار داغ می شود و فرد را بیدار می کند.

افزایش چربی خون و خطر ابتلا به بیماری ها

افزایش چربی خون با تجمع در دیواره رگ ها، تنگی آنها را به دنبال دارد و به همین دلیل باعث افزایش خطر ابتلا به سکته مغزی، درد قفسه سینه و گرفتگی عروق می شود. درمان به موقع و مناسب افزایش چربی خون، نه تنها قادر است از تنگی عروق قلبی جلوگیری کند، بلکه می تواند از پیشرفت آن نیز جلوگیری کرده و حتی باعث بهبود آن شود.

به طور کلی، عموم افراد جامعه باید از سن ۲۰سالگی نسبت به آزمایش چربی خون خود اقدام کنند. چنانچه سطح چربی خون شما طبیعی است، هر پنج سال یک بار (از سن ۲۰ سالگی به بعد) و در صورت بالا بودن چربی خون، باید هر دو تا شش ماه، یک بار چربی خون خود را آزمایش کنید. به منظور حذف اثر چربی موجود در غذا، ضروری است آزمایش چربی خون پس از ۱۲ تا ۱۴ ساعت ناشتا بودن انجام شود. این کار دقت آزمایش را افزایش می دهد.

علائم افزایش چربی خون

عمده علائم افزایش چربی خون ناشی از دو عامل است؛ یکی سنگین و غلیظ شدن خون که باعث کندی حرکت آن در عروق می شود ولذا باعث اختلال خون رسانی و کمبود نسبی اکسیژن در بافتها خواهد شد و دیگری افزایش حرارت بدن در اثر افزایش صفرا است.

احساس سنگینی، خستگی یا کوفتگی در بدن، خواب آلودگی ، سوزش و احساس افزایش حرارت نقاط مختلف بدن به خصوص کف پا که معمولاً در شب تشدید می شود، دردهای نسبتاً مقاوم به درمان در ناحیه ساق و کف پا(و گاهی هم در سایر نواحی بدن)، سردردهایی که معمولاً به صورت سنگینی سر خودنمایی می کند، خشکی و یا تلخی دهان، سرگیجه و گاهی وزوزگوش، سردرد، سرگیجه، سنگینی، خواب آلودگی، طپش قلب و علایمی از این قبیل که پس از مصرف غذاهای چرب؛ و تسکین این علایم با مصرف موادی مثل آبغوره، آبلیمو یا سرکه ، افزایش تعریق بدن و ورم و پف کردن صورت همگی از علائم افزایش چربی خون در بدن هستند.البته تمام کسانی که دچار افزایش چربی خون می شوند همه علایم فوق را ندارند ، بلکه اغلب افراد تنها بعضی از علایم را دارند.

درمان چربی خون

به طور کلی می توان گفت که تغییر سبک زندگی در پیشگیری، بهبود و درمان چربی خون بسیار موثر است و در واقع انتخاب سبک صحیح زندگی که شامل ورزش کردن بصورت منظم ، تغذیه سالم و سرشار از سبزیجات و میوه ها ،مصرف گوشت های سفید و ترک سیگار در صورتی که مصرف می کنید ، در درمان این بیماری بسیار موثر است .

اما فعالیت بدنی ونظم در درمان افزایش چربی خون تاثیر چشمگیری دارد. در بسیاری از موارد شاهد بودیم که اکثر افراد بعد از این که شغل همراه تحرّک خود را کنار گذاشته اند، دچار افزایش چربی های خون شده اند؛ چون همان غذای قبلی را دریافت می کنند ولی به اندازه قبل انرژی مصرف نمی کنند.

-انجام دادن ورزش منظم

ورزش منظم کمک به بهبود سطوح کلسترول خون می کند . با صلاحدید پزشک خود روزانه ۳۰ تا ۶۰ دقیقه فعالیت بدنی در روز داشته باشید . روزانه پیاده روی تند داشته باشید . دوچرخه سواری کنید . شنا کنید . برای اینکه بتوانید انگیزه خود را حفظ کنید توصیه آنست که به یک گروه ورزشی بپیوندید و از ورزش کردن خود لذت ببرید.

مطالعات نشان داده که اگر ورزش و فعالیت بدنی انتخابی برای بیمار جذاب و تحریک کننده باشد فرد آن را بصورت منظم تری انجام می دهد.تنها محدودیت ما این است که در صورت امکان باید برای انتخاب فعالیت ورزشی یکی از انواع هوازی مانند دویدن نرم ،دوچرخه سواری ، شنا و … باشد.باید به این نکته توجه داشت که آن دسته از فعالیت های ورزشی که از نیازی متابولیکی پایین برخوردار هستند مانند گلف نمی توانند درکاهش چربی خون موثر باشند.

-کاهش وزن

دقت کنید که افراد لاغر هم دچار افزایش چربی خون می شوند و نباید از اندازه گیری چربی خون غافل شوند. اما در افراد چاق کاهش ۵/۲ تا ۵ کیلوگرم اضافه وزن می تواند کمک به کاهش سطح کلسترول خون کند.

-غذاهای سالم و دوستدار قلب بخورید

چیزی که شما می خورید اثر مستقیم بر سطح کلسترول خون شما دارد . در حقیقت در برخی افراد یک رژیم غذایی غنی از فیبر و دیگر غذاهای کاهنده کلسترول به همان میزان داروهای کاهش دهنده کلسترول کمک به کاهش کلسترول می کنند.

-چربی های سالم تر را انتخاب کنید

مصرف چربی های اشباع و چربی های ترانس ، کلسترول تام و LDL را افزایش می دهد . کمتر از ۱۰ درصد از کالری روزانه خود را از چربی های اشباع استفاده کنید . چربی غیر اشباع تک زنجیره ای که در روغن زیتون ، بادام زمینی و روغن کانولا یافت می شود بهترین انتخاب چربی است . گردو و بادام از دیگر منابع سالم چربی هستند.

-چربی های ترانس را حذف کنید

چربی های ترانس که در مارگارین، شیرینی ها و کیک های قنادی یافت می شوند اثر منفی بر سطوح کلسترول خون دارند که نه تنها باعث افزایش LDL میشوند بلکه میزان HDL یا چربی خون مفید را نیز کاهش می دهند .در حال حاضر بعضی از غذاها برای تبلیغ بیشتر دارای برچسب “بدون اسید چرب ترانس” هستند . باید گفت که به خیلی از این برچسب ها اعتماد نکنید . چنانچه یک ماده غذایی حاوی کمتر از ۰.۵ گرم چربی ترانس در هر میزان وعده مخصوص یک نفر باشد، می تواند با عنوان “بدون چربی ترانس ” برچسب گذاری شود . این مقدار چربی خیلی به نظر نمی رسد ولیکن چنانچه مقدار زیادی از غذای با این مقدار ناچیز چربی ترانسبخورید ، این میزان به سرعت زیاد خواهد شد . به خاطر داشته باشید که لیست ترکیبات غذایی روی بسته بندی ها را بخوانید. در صورتی که غذایی حاوی چربی هیدروژنه باشد در واقع حاوی چربی ترانس است و باید به دنبال یک غذای جایگزین باشید .

-کلسترول غذایی را محدود کنید

کمتر از ۳۰۰ میلی گرم در روز کلسترول مصرف کنید ، این مقدار در صورتی که دچار بیماری قلبی هستید باید کمتر از ۲۰۰ میلی گرم باشد . بیشترین منابع کلسترول شامل گوشتهای پرچرب ، زرده تخم مرغ و لبنیات پرچرب می باشد. از گوشت لخم و بدون چربی، جایگزین های تخم مرغ و لبنیات کم چرب استفاده کنید .

-از غلات کامل استفاده کنید

مواد مغذی متعددی که در غلات کامل وجود دارند به سلامت قلب کمک می کنند. از نان های سبوس دار، پاستای سبوس دار، آردهای سبوس دار، و برنج قهوه ای استفاده کنید . جودوسر و سبوس جو از دیگر انتخاب های خوب و مناسب هستند .

-از میوه ها و سبزیجات بیشتر استفاده نمایید

میوه ها و سبزیجات حاوی فیبر هستند که کمک به کاهش کلسترول می کنند. از میوه های فصل به عنوان میان وعده استفاده کنید. علاوه بر این بیشتر از غذاهای حاوی سبزیجات استفاده کنید.

-از ماهی نیز بطور منظم استفاده کنید

بسیاری از انواع ماهی ها نسبت به گوشت قرمز و ماکیان از درصد کمتری چربی اشباع و کلسترول برخوردارند. سالمون ، خال مخالی و شاه ماهی از جمله ماهی های غنی از امگا۳ هستند که برای قلب بسیار مفید است.

-ترک سیگار را جدی بگیرید

چنانچه سیگاری هستید ، سیگار را ترک کنید . ترک سیگار کمک به افزایش سطح HDL می کند . مزایای ترک سیگار تنها به این مورد ختم نمی شود . تنها ۲۰ دقیقه بعد از ترک ، فشار خون شما کاهش می یابد . بعد از ۲۴ ساعت ریسک حمله قلبی کاهش می یابد . بعد از یک سال ریسک بیماری قلبی به نصف زمانی می رسد که سیگاری بودید . بعد از ۱۵ سال ریسک بیماری قلبی در شما با فردی که هیچگاه سیگاری نبوده است برابری می کند .

-مواد غذایی مکمل

ثابت شده است برخی محصولات طبیعی قادر به کاهش کلسترول خون هستند و برخی دیگر تنها کمک کننده هستند. کنگر،جو، بتا-سیتوسترول (در برخی از مکمل های خوراکی یافت میشود) سیر، سبوس جو (در جو دوسر و جو کامل موجود است) سیتواستانول (در برخی مکمل های خوراکی یافت می شود) و پسیلیوم که در غلاف و پوست دانه ها موجود است محصولات و مکمل هایی هستند که با صلاحدید پزشک برای کاهش چربی خون می توان از آن استفاده کرد.