یک و تیر و چند نشان صندوق های روستایی در محرومیت زدایی

ایجاد صندوق های روستایی در قلعه گنج از جانب بنیاد علوی باعث توانمندسازی ساکنان محروم این مناطق شده است؛ الگوی حمایتی که می تواند برای توسعه و فقرزدایی در دیگر نواحی کشور اجرایی شود.

به گزارش بازتاب، توسعه نامتوازن و بی توجهی به اصل آمایش سرزمین شاید دلیل اصلی محرومیت های زنجیره ای در مناطق مختلف به ویژه شهرها و مناطق دور افتاده باشد. موضوعی که دیگر نمی‌توان با تزریق پول حلش کرد، بلکه باید برنامه های جامع توسعه ای در دستور کار قرار گیرد که منجر به توانمندسازی ساکنان این مناطق شود. نمونه موفق این طرح مربوط به شهرستان قلعه گنج کرمان است.

شهرستانی که از چند سال پیش بنیاد علوی آن را به عنوان شهرستان نمونه اقتصاد مقاومتی برگزیده و در یکی از اقداماتش در این خصوص، اقدام به تاسیس صندوق های روستایی کرده است که با مشارکت مردم آن منطقه تبدیل به منبعی برای تامین وام و چرخه سرمایه گذاری شده است.

صندوق هایی که از جانب خود مردم نیز مدیریت می شود و متشکل از گروه های 10 تا 15 نفره است که اعضای هر گروه، مبلغی بین ۱۰تا ۳۰ هزار تومان در ماه پس انداز می کنند و با مشارکت بنیاد علوی، 10 برابر موجودی و پس اندازشان را از صندوق بدون تضمین (بدون نیاز به وثیقه و ضمانت کارمند) وام دریافت می کنند.
شیوه حمایتی بنیاد علوی از این صندوق ها هم به این صورت است که هر چقدر مردم در این صندوق ها اندوخته گردآورند، به همان میزان بنیاد به این صندوق واریز می‌کند تا توانمندی های صندوق افزایش یابد. صندوق هایی که در نهایت با همراهی بنیاد علوی به اعضایشان تا ده برابر سرمایه وام اعطا می‌کنند تا این تسهیلات صرف امور مختلف اعضا شود.

بدیهی است که کارکرد این وام ها برای مردم بسیار است؛ از تامین جهیزیه تا خرید ادوات و تجهیزات کشاورزی؛ نکته جالب توجه اما مالکیت اعضا بر صندوق است که موجب شده پرداخت اقساط وام بسیار مرتب صورت پذیرد به گونه ای که هیچ صندوقی با قسط عقب افتاده مواجه نیست. وضعیتی غیرقابل باور که نتیجه مالکیت مردم بر این صندوق ها و تلاش ایشان برای حفظ سرمایه صندوق و توسعه آن است.

طرحی بسیار جالب توجه که براساس آمار 15636 خانوار روستایی تحت پوشش آن قرار گرفته اند. همچنین تعداد صندوق های آبادانی و پیشرفت روستا 144 مورد، تعداد اعضای صندوق های آبادانی و پیشرفت روستا 18632، تعداد گروه های آبادانی و پیشرفت روستا 1339، میزان پس انداز اهالی روستا 3711850000 تومان، میزان مساعدت بنیاد علوی در این طرح 3097737000 تومان، تعداد کل تسهیلات ارایه شده 8321 مورد، مبلغ تسهیلات ارایه شده 9909300000 تومان و میزان اقساط پرداختی براساس آمار ارایه شده 3865639000 تومان است.

یکبار دیگر به اعداد توجه کنید تا بیشتر به اهمتی اتفاق روی داده پی ببرید؛ اینکه مبلغی حدود 4 میلیارد تومان در نتیجه سپرده گذاری و پس انداز مردم در این صندوق های کوچک روستایی گردآمده و این مبلغ به پرداخت تسهیلاتی منجر شده که گرهگشای مردم منطقه واقع شده اند. مبلغی که گردآوری آن در منطقه ای محروم، بسیار جای تامل دارد و نشان می‌دهد تنها راه رفع محرومیت، پول پاشی و تزریق منابع مالی نیست، که گاه می‌شود با ارائه و دایر کردن الگویی برای گردآوری منابع مالی و به کار بستنش بسیار اسای تر به جنگ محرومیت رفت.

در بررسی این رویکرد حمایتی و توسعه ای بنیاد علوی چندین نکته به ذهن می رسد؛ نخست اینکه فقرزدایی و رفع محرومیت بدون مشارکت مردم میسر نیست. در این الگو فقرزدایی با هدف توانمندسازی انجام می شود. اینکه صندوق هایی روستایی ایجاد شود که مالک آنها خود مردم منطقه باشند و بدانند به موقع باید پول دریافتی را به صندوق برگردانند نمونه موفقی از اقدام حمایتی است که می تواند زمینه رفع محرومیت، افزایش اشتغال و آبادانی براساس الگوهای اقتصاد مقاومتی شود.

نکته دیگر اینکه مردمان مناطق محروم نمی توانند از پس بازپرداخت وام های بانکی برآیند. بنابراین هیچ گاه بانک ها نمی توانند زمینه ساز ارائه تسهیلات مطلوب به این مناطق شوند. اینگونه است که سازمان های توسعه ای و حمایتی همچون بنیاد علوی به کمک به مناطق می آید و توسعه متوازن را در میان مدت و بلندمدت در این مناطق نهادینه می کند. در واقع بنیاد علوی به فقیرترین افراد اعتبار و وام می دهد. افرادی که شاید تا به حال نتوانسته اند به بانک ها برای دریافت وام مراجعه کنند.
این الگوی توسعه ابعاد دیگری نیز می تواند داشته باشد؛ به این صورت که می تواند در دیگر مناطق محروم دیگر اجرا شود. باعث اتحاد و همدلی و مشارکت مردم این مناطق شود و آنها را از تزریق وام بلاعوض یا وامی که از عهده بازپرداخت آن برنمی آیند، بی نیاز کند.

به علاوه اینکه مردم این منطقه براساس نیاز درخواستی و ظرفیت استفاده خود وام دریافت می کنند؛ به عبارتی در چارچوب منظمی از دریافت و پرداخت پول قرار می گیرند که حقوق هیچ عضوی ضایع نمی شود. الگویی عادلانه که می تواند باعث بالا رفتن سطح رضایتمندی این مردم شود. البته در این راستا نقش بنیاد علوی بسیار پر رنگ است؛ چرا که وظیفه سازماندهی و جهت دهی و همچنین افزایش رقم دریافتی ها را بر عهده دارد.

اعتماد مردم به صندوق و بنیاد علوی نیز باعث می شود روند وام دهی از طریق صندوق برای سالها ادامه یابد. این الگو می تواند بی نیازی از دولت و کمک های دولتی در تامین مایحتاج اصلی را برای مناطق محروم را به همراه داشته باشد. رویه ای که می تواند از جانب سازمان های حمایتی و توسعه ای دولتی و غیر دولتی دیگر نیز اجرایی شود؛ چرا که بقا و تداوم عملکرد این نوع صندوق ها نیازمند کمک و یاری سازمان های حمایتی است.