موعد بازگشت تاجیکستان به آغوش دوست واقعی و قدیمی خود فرا رسیده است

فراموش کردن دوستان قدیمی و واقعی، به عمد یا غیرعمد، گویی فقط مختص زندگی روزمره و مردمان کوچه و بازار نیست، گاهی برخی از کشورها و مقامات آنها نیز بنا بر منافعی یا تلاش برخی از کشورهای ثالث تلاش می‌کنند حافظه تاریخی تعامل‌شان را با یک کشور همسایه را فراموش کنند و شمشیر را علیه آنها از رو ببندند. شاید داستان این روزهای روابط ایران و تاجیکستان و نوع رفتار مقامات دوشنبه با یک دوست قدیمی همچون ایران را بتوان به نوعی مصداق این موضوع دانست.

به گزارش ایسنا، ایران و تاجیکستان به عنوان دو کشور مسلمان و فارسی زبان دارای اشتراکات فرهنگی و زبانی گسترده‌ای هستند و همین اشتراکات باعث شد که بعد از استقلال تاجیکستان از اتحادیه شوروی، ایران اولین کشوری باشد که اقدام به تاسیس سفارتخانه خود در دوشنبه پایتخت این کشور جدیدالتاسیس کند، به صورت دیپلماتیک استقلال این کشور را به رسمیت بشناسد و در برهه‌های مهم و حساس اقدام به پشتیبانی دیپلماتیک از زادگاه سراینده شعر «بوی موی جولیان آید همی یاد یار مهریان آید همی» کرد. حمایت‌های ایران از تاجیکستان فقط معطوف به حمایت‌های دیپلماتیک نبود بلکه این پشتیبانی در عرصه‌های مختلف اقتصادی، فرهنگی و … نیز وجود داشت. تا اوایل دهه ۹۰ شمسی تعاملات گسترده‌ای بین مقامات ایران و تاجیکستان وجود داشت چنان که برخی از مقامات دو کشور، ایران و تاجیکستان را «یک روح در دو بدن» دانستند، اما این روابط از اواخر سال ۲۰۱۵ رو به تیرگی گذاشت و مقامات تاجیک به بهانه سفر «محی‌الدین کبیری» یکی از اعضای ارشد نهضت اسلامی تاجیکستان به تهران جهت شرکت در کنفرانس ، یادداشت اعتراضی را به ایران تسلیم کردند و وزارت خارجه تاجیکستان سفیر ایران در دوشنبه را احضار کرد که البته در همان زمان نیز مشخص شد که برخی از دشمنان روابط دو کشور ایران و تاجیکستان، در بزرگ کردن این سفر و حواشی آن و تاثیرگذاری بر نوع واکنش مقامات تاجیکستان به این موضوع تلاش و افرای انجام داده‌اند.

تاجیکستان از سال ۱۳۹۴ تاکنون در برهه‌های مختلف و به بهانه‌های واهی تاکنون با برخی از اقدامات از جمله بستن دفتر رایزن فرهنگی ایران، دفتر کمیته امداد در این کشور و … تلاش کرده حضور دیپلماتیک ایران در این کشور را به پایین‌ترین سطح برساند. مقامات این کشور که در حال حاضر از آن به عنوان فقیرترین کشور اتحادیه جماهیر شوروی یاد می‌شود، در مرداد ۱۳۹۶ نیز در بیانیه‌ای مدعی شدند که قتل‌های زنجیره‌ای دهه ۹۰ میلادی در تاجیکستان با حمایت مالی ایران صورت گرفته است. در همین چارچوب مستندی در کانال تلویزیونی تاجیکستان به نمایش در آمد و در آن مستند ادعا شد که قتل سیاستمداران، دانشمندان و روزنامه‌نگاران تاجیکی در سال ۱۹۹۰ میلادی با حمایت ایران صورت گرفته است.

در تازه‌ترین نمونه از اتهام‌زنی‌های مقامات تاجیکستان به ایران می‌توان به اطلاعیه اخیر وزارت کشور تاجیکستان اشاره کرد که در آن مدعی شده بود افرادی که به گردشگران خارجی در این کشور حمله کرده‌اند وابسته به حزب نهضت اسلامی هستند و در ایران آموزش دیده‌اند. مقامات تاجیکستانی در همین چارچوب مدعی شدند که «حسین عبدالصمداف» عضو فعال حزب نهضت اسلامی رهبری این عملیات را بر عهده داشته و او چهار بار به ایران سفر کرده و دوره‌های آموزش نظامی و عقیدتی دیده است.

ادعای مقامات تاجیکستان علیه ایران در حالی صورت می‌گرفت که گروه داعش در شبکه اعماق یکی از شبکه‌های اصلی این گروه تروریستی اعلام کرده بود که مسئولیت کشتن چهار توریست غربی را بر عهده می‌گیرد ولی دولت تاجیکستان ادعای این گروه را رد کرد و باز هم بر نظر قبلی خود مبنی بر اینکه حزب نهضت اسلامی تاجیکستان در این قضیه دخیل بوده است، تاکید کرد. در پی این موضوع داعش ویدئویی را منتشر کرد که در این ویدئو پنج مرد در حالی که زیر پرچم سیاه داعش نشسته‌اند، به زبان روسی وفاداریشان را به ابوبکر بغدادی اعلام می‌کنند. داعش اعلام کرد که این پنج مرد این حمله را انجام داده‌اند و در ادامه برخی از رسانه‌ها نیز اعلام کردند که چهره برخی از این افراد که در ویدئو هستند با عکس کسانی که توسط وزارت کشور تاجیکستان به عنوان عاملان این حمله منتشر شده است، یکی است.

در پی طرح ادعای دخالت ایران در این اقدام تروریستی، سخنگوی وزارت خارجه کشورمان در روز سه‌شنبه‌ای در بیانیه‌ای با انتقاد از مطالب خلاف واقع در بیانیه وزارت کشور تاجیکستان و ضمن محکوم کردن این حادثه تروریستی، اعلام کرد: جمهوری اسلامی ایران هرگونه ارتباط با این حادثه و وجود هرگونه پایگاه جهت آموزش اقدامات خلافکارانه در خاک خود را به شدت تکذیب می‌کند و آمادگی دارد جهت بررسی ابعاد این قضیه با مقامات ذیربط تاجیکستانی همکاری نماید.همچنین در روز چهارشنبه ، سفیر تاجیکستان در تهران توسط مدیرکل اورآسیای وزارت امور خارجه احضار و مراتب اعتراض شدید ایران نسبت به رفتار مقامات آن کشور در حادثه ترور دوچرخه سواران خارجی در تاجیکستان و وارد آوردن اتهامات کذب و بی‌اساس به جمهوری اسلامی ایران به وی ابلاغ شد.

در طی چند سال اخیر ،مقامات کشورمان در راستای نوع سیاست جمهوری اسلامی در تعامل با این کشور همسایه که همواره مبتنی بر احترام به تمامیت ارضی و حاکمیت ملی این کشور و ریاست جمهوری امام علی رحمان بوده است ، با برخی از رفت و آمدها و همچنین گفت‌وگوها، تلاش کرده‌اند که برخی از سوء تفاهم‌های احتمالی در روابط دو کشور را برطرف کنند و یا به حداقل برسانند چنان که در دو سال اخیر وزیر امور خارجه کشورمان دو بار به تاجیکستان سفر کرد و با مقامات این کشور دیدار کرد.

ظریف در آبان سال ۹۶ به دعوت مقامات تاجیکستان به دوشنبه رفت و در این سفر با تعدادی از مقامات این کشور همسایه رایزنی کرد. چنان که گفت‌وگوی او با امام علی رحمان رییس‌جمهور این کشور حدود دو ساعت به طول انجامید.

وزیر امور خارجه همچنین در اوایل فروردین ماه ۹۷ نیز برای شرکت در اجلاس وزیران امور خارجه کشورهای عضو اکو به تاجیکستان سفر کرد و در جریان این سفر نیز با رییس‌جمهور این کشور در مورد مسائل منطقه‌ای، بین‌المللی و دوجانبه رایزنی کرد و با اشاره به مشترکات فراوان دو کشور و گسترش این روابط تاکید کرد.

مقامات جمهوری اسلامی ایران در طی این سال‌ها بخصوص پس از حضور داعش در افغانستان به مقامات آسیای مرکزی از جمله تاجیکستان در مورد حضور داعش در این منطقه، به مقامات دوشنبه هشدار داده و اعلام کرده بودند که این احتمال وجود دارد که با توجه به مرز ۱۴۰۰ کیلومتری مشترک تاجیکستان و افغانستان و همچنین عضویت برخی از اتباع این کشوردر این گروه تروریستی فعال در افغانستان، عراق و سوریه، مقصد بعدی داعش برای انجام فعالیت‌های تروریستی تاجیکستان باشد که اتفاقات اخیر مهری است بر صحت این موضوع و هشدار.

در طول این سال‌ها دولت سکولار تاجیکستان تلاش کرده که با اتخاذ برخی از سیاست‌های سختگیرانه فعالیت گروه‌های اسلامی در این کشور را محدود کند و در این راستا حزب نهضت اسلامی تاجیکستان را که یکی از بزرگترین احزاب اسلامی این کشور بود منحل کرد ولی به نظر می‌رسد این محدودیت‌ها و سختگیری‌ها و تلاش برای ارائه قرائتی خاص و محدود از اسلام باعث شده که برخی از جریان‌های اسلامی در این کشور به سمت برخی از گروه‌های تروریستی چون داعش سوق پیدا کنند.

جمهوری اسلامی ایران برای مبارزه با این تهدید همواره آمادگی خود را برای تعامل و همکاری با دولت تاجیکستان اعلام کرده چنان که در مورد قضیه اخیر نیز ایران به مقامات تاجیکستان پیشنهاد همکاری جهت مشخص شدن ابعاد این قضیه را کرد و اکنون بهترین فرصت است که مقامات تاجیکستانی از جمله رییس‌جمهور این کشور ضمن اعتراف به قضاوت اشتباه خود در مورد ایران و کنار گذاشتن برخی از سوء تفاهم‌های احتمالی را که با شیطنت برخی از کشورهای ثالث نیز تشدید شده است، بار دیگر به آغوش دوست قدیمی و واقعی خود که دارای اشتراکات زیادی است، باز گردد.