کسب و کارهای سنتی در مواجهه با ریسک‌های سایبری
به لیست بلند ریسک‌ها و خطرات کسب وکار و فضای تجاری در جهان، ریسک فناوری، حملات سایبری و نفوذ از طریق فناوری‌های مختلف الکترونیکی، بانکی، بیمه‌یی و پرداخت‌های مالی و پولی نیز افزوده شده و چند سالی است که این نوع ریسک به‌شدت در حال رشد است و در نتیجه شرکت‌های بیمه‌یی و بانکی و مالی نیز یکی از چالش‌های اساسی خود را مقابله با این ریسک‌ها اعلام کرده‌اند و برای آن سرمایه‌گذاری‌های عظیمی جهت ایمن‌سازی فضای مبادلات مالی اختصاص داده‌اند.
به گزارش بازتاب به نقل از تعادل، از آنجا که ریسک‌های مالی و بانکی و بیمه و نظام پرداخت به‌شدت در سال‌های اخیر رشد کرده و از رتبه‌های بالای ۲۰ در لیست ریسک‌ها و خطرات به رتبه ۶ و حتی یک ارتقا یافته، در نتیجه بانک‌ها بلافاصله وارد عمل شده و از طریق مشارکت مشتریان خود، خواستار به کارگیری دستگاه‌های ایمن‌ساز مبادلات بانکی، دستگاه‌های یک بار رمز، توکن‌های رمزساز، انواع رمزها و کدها و روش‌های مختلف برای مقابله با ریسک هستند و حتی از مشتریان خود خواسته‌اند که به صفحه‌های مجازی و کاذب که هکرها به نام بانک‌ها در مقابل آنها قرار می‌دهند، مشکوک شوند و به راحتی اقدام به ارسال مبلغ نکنند.
این نوع ریسک‌ها البته در کشورهای پیشرفته که خدمات الکترونیک بیشتر گسترش یافته بیش از کشورهای توسعه‌نیافته، خطرساز شده است اما در کشورهایی مانند خاورمیانه و ایران نیز این نوع ریسک‌ها به اولویت‌های اول مقابله با ریسک‌ها تبدیل شده است.
رتبه بالای ریسک سایبری در منطقه منا
در حال حاضر در منطقه منا شامل خاورمیانه، غرب آسیا و شمال آفریقا که کشور ایران در آن واقع شده، ریسک سیاسی و ریسک سایبری بسیار متداول شده است و هر دو دشمن کسب و کار و توسعه اقتصادی از جمله بانکداری الکترونیک و بیمه هستند.
به گزارش «تعادل» ریسک سیاسی هزینه انجام کسب و کار و سرمایه‌گذاری بلندمدت را افزایش می‌دهد و تصمیمات تجاری را نمی‌توان در این شرایط عدم اطمینان شدید اتخاذ کرد. ریسک بیمه افزایش یافته و مبادلات مالی و بانکی و ساختارهای مالی را تهدید می‌کند. این ریسک قبلا در رده بیست و یکم قرار داشته، اما با روندی صعودی در سال ۲۰۱۶ به رده نهم رسیده و با توجه به تحرکات اخیر در منطقه خاورمیانه به نظر می‌رسد که احتمال بروز آن بیشتر شود.
از سوی دیگر، خطر بسیار بزرگ دیگری که کسب و کارها، به ویژه کسب و کارهای اینترنتی و مبتنی بر فناوری را که امروز در کشور ما و در کل جهان در حال توسعه روزافزون هستند را تهدید می‌کند، ریسک حملات سایبری است که چندی پیش هم یک نمونه از حملات سایبری خسارات زیادی را به سازمان‌های مختلف در سراسر جهان وارد کرد.
ریسک حملات سایبری هم که قبلا در رده بیست و پنج قرار داشته، با شتابی زیاد در سال ۲۰۱۶ خود را به رده پنج رسانده که این نشان از فراگیر و متداول بودن آن است. البته با توجه به عدم توسعه‌یافتگی برخی کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا، این ریسک در رده هشتم ریسک‌های این منطقه قرار دارد، اما در منطقه توسعه یافته امریکای شمالی، نخستین ریسک محسوب می‌شود.
نوسان بی‌سابقه در اوضاع جهان و آثار آن بر ریسک‌های قدیمی
یافته‌های یک پیمایش نشان می‌دهد که پیشرفت‌های اقتصادی، جمعیتی، ژئوپلیتیک و تکنولوژی، واقعیت‌های جدیدی را برای شرکت‌ها در جهان رقم زده است. این پیمایش دوسالانه که توسط شرکت ایاوان و با عنوان پیمایش مدیریت ریسک جهان در سال ۲۰۱۷ انتشار یافته است، تصریح می‌کند که روندهای اقتصادی، جمعیتی، ژئوپلیتیک و تکنولوژی جهان، ریسک‌های سنتی در کسب و کارهای جهانی را دچار تحول کرده و وضعیتی ضروری و پیچیده‌یی را برای چالش‌های همیشگی سیستم‌های مالی و بانکی و بیمه‌یی رقم زده است.
در این پیمایش که در سه ماهه چهارم یا سه ماهه آخر سال ۲۰۱۶ صورت گرفته است، ۱۸۴۳ پاسخ‌دهنده از میان شرکت‌های دولتی و خصوصی سراسر جهان شرکت کردند. بررسی نتایج این پیمایش نشان می‌دهد، آسیب به وجهه و برند شرکت‌ها، بزرگ‌ترین دغدغه کسب و کارهاست که با گسترش رسانه‌های اجتماعی اوج گرفته است. ریسک سیاسی و نااطمینانی نیز یکی از ۱۰ریسک برتر شناخته شده که بر اثر اوضاع نابسامان در بخش‌های مختلف جهان رخ داده است. پیش‌تر این ریسک، رتبه ۱۵ را داشته است.
جرایم سایبری به عنوان نخستین ریسک در کسب و کارهای منطقه امریکای شمالی رتبه‌بندی شده است. همچنین بر اساس نظرات مدیران ریسک جهان، این ریسک از رتبه ۹ به رتبه ۵ ارتقا یافته است. برآوردها و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد، فناوری و نوآوری‌ها نیز تا سال ۲۰۲۱ به فهرست ۱۱ ریسک برتر تبدیل خواهد شد و با گسترش هواپیماها و خودروهای بدون سرنشین و روبات‌های پیشرفته، آثار فناوری بر کسب و کارها آشکار خواهد شد.
آمادگی برای ریسک نیز نسبت به زمان آغاز نخستین پیمایش دوسالانه یعنی سال ۲۰۱۷، پایین‌ترین سطح را به خود اختصاص داده است. از دیگر یافته‌های این پیمایش، رشد معتدل اقتصاد جهانی است که سبب رکود اقتصادی و کاهش جبران شده و به رتبه دوم ارتقا یافته است. رقابت فزاینده در سال جاری میلادی در رتبه سوم فهرست ریسک برتر توسط مدیران ریسک جهان انتخاب شده است. آسیب به اموال و ناکارآمدی زنجیره توزیع از رتبه پیشین خود افت کرده و به ترتیب به رتبه ۱۳ و ۱۹ تنزل یافته‌اند.
توقف کسب وکار، به عنوان یکی از ۱۰ ریسک برتر در منطقه منا (خاورمیانه و شمال آفریقا) شناخته نشده است؛ در حالی که این منطقه بیشترین ریسک توقف در کسب و کار را داراست.
