ماجرای سفر رایگان خارجی با ارز دولتی چیست؟

ارائه ارز مسافرتی به سفرهای خارجی باعث شده که برخی از آژانس‌های گردشگری و حتی سودجویان درصدد سوء استفاده از این امکان برآیند.

به گزارش برنا؛ 310 میلیون دلار رقمی است که میزان کل ارز پرداخت شده در سه ماه گذشته را نشان می‌دهد. در حدود سه ماه گذشته که سیاست جدید ارزی دولت برای ساماندهی بازار ارز اجرایی شده مسافران نیز برای دریافت ارز شامل شرایط جدیدی شدند. به طوری که برای مسافران حداکثر مبلغ ۱۰۰۰ دلار در نظر گرفته شد که برای کشورهای هم مرز و مشترک المنافع به ۵۰۰ دلار می‌رسد.

اخیراً بحث‌های زیادی در رابطه با حذف ارز مسافرتی به متقاضیان مطرح شد و با اینکه بارها شایعات زیادی در رابطه با احتمال حذف آن وجود داشت اما در نهایت مورد تایید قرار نگرفت. این در حالی است که به تازگی حتی بخشنامه صادره یکی از بانک‌ها به شعب رسانه‌ای شد که در آن عنوان شده بود، باید از روز شنبه همزمان با ۳۰ تیرماه پرداخت ارز مسافرتی متوقف شود اما در نهایت این موضوع ظاهرا لغو شده و روال همچنان ادامه خواهد داشت.

با توجه به اینکه دلار اختصاص یافته به مسافران حدود ۴۳۰۰ تومان بوده و با قیمت بازار آزاد که تا بیش از ۸۰۰۰ تومان معامله می‌شود اختلاف قابل توجه‌ای وجود دارد، همین امر موجب ایجاد فعالیت‌های دلالی و فروش ارز دریافتی بابت سفر در بازار شده است. نکته قابل تامل این است که در ازای دریافت ارز مسافرتی زمینه سودجویی علاوه بر دلال ها برای مردم و حتی آژانس های هواپیمایی فراهم شده است.

برخی آژانس های مسافرتی با افزایش قیمت دلار مسافران را تشویق به سفر مجانی کرده و در قبال آن، ارز دریافتی آنها را دریافت می کنند. همچنین برخی افراد که زمینه را برای سوء استفاده فراهم دیده اند، با دریافت ارز مسافرتی خود اقدام به خرید بلیط یک طرفه کرده و پس از دریافت ارز مسافرتی در فرودگاه به بهانه جا ماندن از پرواز، ارز خود را به بازار برده و با نرخ ازاد می فروشند.

سناریوی دیگری هم وجود دارد و آن اینکه مسافران ارز 1000 یورویی دریافت کرده و خود اقدام به رزرو بلیط هواپیما به صورت آنلاین و رزرو هتل در کشور مقصد به مدت کوتاه کرده و مابقی ارز خود را وارد کشور می کنند و در نهایت به نرخ آزاد در بازار به فروش می رسانند.

این موضوع در تماس تلفنی با برخی نمایندگان مطرح شد. نمایندگان تاکید کردند علاوه بر مشکلات اقتصادی این موضوع در دستورکار کمیسیون اقتصادی مجلس هم قرار گیرد.

طبق گزارش ها معمولاً آژانس های هواپیمایی سراغ کسانی می‌روند که به صورت معمول نمی‌توانند مسافر خارج از کشور باشند. حتی پول حواله ارز در بانک هم توسط آژانس‌ها تأمین می‌شود. یک نفر از آژانس هم به همراه مسافران از گیت پلیس رد می‌شود تا بعد از مهر خوردن پاسپورت و دریافت ارز از شعبه بانک ملی فرودگاه امام خمینی (ره) ارزها را از مسافران بگیرد.

برای مثال، اگر قیمت یک تور به ترکیه دو میلیون تومان بشود با قیمت آزاد یورو که ۹۰۰۰ تومان است از هر مسافر نزدیک به یک میلیون و نیم به آژانس سود می‌رسد.

« هومر برقانی»، نماینده نهاد گردشگری تایلند (TAT) در ایران در این باره در گفتگو با ایسنا گفت: آژانس‌های دسته سه و چهار که دنبال دلالی توریست هستند وارد این کار می‌شوند و معمولاً آژانس‌های مادر و مولد، اعتبار خودشان را قربانی این مابه‌التفاوت نمی‌کنند.

او درباره خبر سفر رایگان به تایلند با حواله ارز مسافرتی هم تأکید می‌کند که این سفرها تنها به مقصد تایلند نیست بلکه کسانی مسافران را رایگان به مالزی، هند و چین هم می‌برند. او قیمت یک تور با هتل دو ستاره را برای سفر به تایلند تا ۲ و نیم میلیون تومان اعلام می‌کند و درباره سود و رانتی که آژانس‌دارهای دلال از رهگذر این سفر به دست می‌آورند هم می‌گوید: «ارز مسافرتی که براساس قانون به مسافران سفر به تایلند تعلق می‌گیرد ۱۰۰۰ یورو است. تفاوت ارز دولتی با بازار آزاد بین ۴ تا ۵ میلیون تومان است.» مثلاً تور بانکوک و پاتایا ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان برای مسافر هزینه دارد و مابقی به جیب آژانس می رود.

همچنین «حرمت‌الله رفیعی»، رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران، در گفت‌وگو با ایران، آژانس‌های معتبر و زیر نظر دفاتر خدماتی را از این اقدام مبرا می‌داند و تأکید می‌کند همان کسانی که بلیت تقلبی به مسافران می‌فروشند، احتمالاً وارد این کار شده‌اند.

در این راستا، «طیبه سیاوشی»، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، در گفتگو با خبرگزاری خانه ملت با تاکید بر لزوم حذف ارز مسافرتی، اختصاص آن را به گردشگران در شرایط فعلی غیرمنطقی دانست و گفت: ارز دولتی تنها باید به بیماران، دانشجویان و افرادی که شرایط اضطراری و خاص دارند اختصاص یابد.

نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه برخی از اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس به دنبال حذف ارز مسافرتی هستند، افزود: هیچ توجیه و ضرورتی برای اختصاص ارز دولتی به گردشگران وجود ندارد زیرا از وضعیت مالی مناسبی برخوردار هستند البته مشخص نیست که دولت بر چه اساسی حذف ارز دولتی را در دستور کار قرار نداده است.

از این رو اگر قرار باشد تامین ارز مسافران در بازار ثانویه انجام شود هزینه آنها در مقایسه با ارز ارزان‌تری که این روزها دریافت می‌کند بالا خواهد رفت. در این شرایط باید منتظر ماند که آیا ارز مورد نیاز مردم از طریق بازار ثانویه تامین و یا به طور کلی حذف خواهد شد.