نوع نشستن «پوتین» مقابل ولایتی نشانه چه بود؟
سخنگوی وزارت امور خارجه دولت اصلاحات و از دیپلمات‌های باسابقه کشور به تحلیل سفر مهم ولایتی به روسیه و اهمیت روابط استراتژیک ایران با این کشور پرداخت.
پس از کش‌وقوس‌های فراوان اروپایی‌ها بر سر چگونگی ادامه روابط خود با جمهوری اسلامی ایران در برجام پس از آمریکا، «علی‌اکبر ولایتی» مشاور بین‌الملل مقام معظم رهبری (چهارشنبه ۲۰ تیرماه) به‌عنوان فرستاده ویژه ایشان و رئیس‌جمهور کشورمان به روسیه سفر و طی دیداری با “ولادیمیر پوتین” پیام‌های رهبر معظم انقلاب و حجت‌الاسلام روحانی را در اقامت‌گاه رئیس‌جمهوری روسیه در منطقه “نووآگاریووا” در شمال غربی مسکو به وی تسلیم کرد.
در این دیدار، طرفین ضمن تأکید بر توسعه همه‌جانبه روابط فی‌مابین در حوزه‌های دفاعی، نفتی، هسته‌ای، صنعتی، کشاورزی، توسعه تجارت و … درباره آخرین تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی به گفتگو و تبادل نظر پرداختند.
ولایتی پس از دیدار با پوتین در گفتگو با خبر ۱۴ شبکه یک صداوسیما به تشریح جزئیات دیدارش با رئیس جمهور روسیه پرداخت و در این رابطه گفت: در این ملاقات پیام مقام معظم رهبری و رئیس جمهوری تسلیم پوتین شد. این ملاقات حدود ۲ ساعت طول کشید که بسیار سازنده، روشن و صمیمانه بود و درباره همه موضوعات مورد علاقه دو کشور صحبت شد. درباره روابط دوجانبه، آقای پوتین از پیشرفت روابط ابراز رضایت کرد.
با این حال پس از انجام این سفر تحلیل‌های متفاوتی پیرامون اهمیت این دیدار‌ها و همچنین گسترش روابط دوجانبه تهران ــ مسکو در رسانه‌ها و محافل خبری منتشر شده است.
«حمیدرضا آصفی» دیپلمات باسابقه و سخنگوی وزارت امور خارجه دولت اصلاحات در گفتگویی پیرامون اهمیت این سفر می‌گوید: سفر آقای ولایتی به روسیه دارای اهمیت بسیار زیادی است و در یک برهه و مقطع حساسی صورت می‌گیرد. این سفر پیرامون روابط دوجانبه در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی و امنیتی است، چون منافع و نگرانی‌های ما با این کشور مشترک است و هر دو مورد تهدید تروریسم هستیم و امنیت این منطقه وابسته به همه کشورها است لذا نگرانی‌های مشترکی داریم.
وی در ادامه با اشاره به نمایندگی توأمان دکتر ولایتی از سوی مقام معظم رهبری و رئیس‌جمهور اظهار داشت: ارائه دو پیام از سوی رهبر معظم انقلاب و رئیس‌جمهور اهمیت این سفر را دوچندان می‌کند. این دو پیام نشان می‌دهد ایران مصمم به گسترش روابط با روسیه و بعد از آن چین است.
ایران مصمم است روابط خوبی که این سال‌ها با این دو کشور شکل گرفته گسترش دهد و تعمیق ببخشد.
سخنگوی اسبق وزارت امور خارجه افزود: علاوه بر موضوعات دو جانبه، موضوعات منطقه‌ای از موضوعات مهمی است که در این سفر مورد توجه قرار گرفته، همچنین موضوع غرب آسیا، سوریه و دخالت کشور‌های فرامنطقه‌ای مثل آمریکا و سایرین از دیگر موضوعات مهم در این سفر است که طرفین علاقه دارند روی آن تمرکز کنند.
وی در ادامه با اشاره به اصول و عرف‌های دیدار‌های رسمی و دیپلماتیک گفت: نحوه ملاقات آقای پوتین با آقای ولایتی دارای معانی بسیاری است.
آصفی ادامه داد: آقای پوتین دکتر ولایتی را روبه‌روی خود قرار دادند و این گفتگو را به‌عنوان یک مذاکره جدی تلقی و از حالت تشریفاتی خارج کردند. نوع چیدمان نشستن نشان‌دهنده فضایی است که در روابط وجود دارد. روبه‌روی هم نشستن مخصوص ملاقات دو همتا در مذاکرات است و این نحوه قرارگیری گویای این مطلب است که آقای پوتین جایگاه دکتر ولایتی را در مرتبه خود قرار داده و برای این دیدار اهمیت قائل شده است؛ لذا این سفر در این مقطع پیامی روشن برای کشور‌های منطقه‌ای، فرامنطقه‌ای، دوستان و دشمنان جمهوری اسلامی ایران دارد.
وی با اشاره به موضوع برجام افزود: موضوع دیگری که در این سفر مورد توجه جدی قرار می‌گیرد، موضوع برجام است. روس‌ها و چینی‌ها در موضوع برجام نگاه مثبتی داشتند و مواضع آن‌ها در حمایت از ایران برای احقاق حقوق حقه خود بسیار قوی بوده است.
سخنگوی وزارت خارجه دولت اصلاحات با بیان اینکه “اگر بخواهیم برجام حفظ شود که در شرایط فعلی بهتر است که جمهوری اسلامی ایران تلاش کند که برجام حفظ شود و بهانه‌ای به دست دشمنان نیفتد”، گفت: روسیه و چین باید کنار کشور‌های اروپایی قرار گیرند تا هم‌افزایی پیدا کنند و باعث تقویت این دسته از کشورها شوند.
“بی‌شک موضوع بداخلاقی آمریکا باید مورد بررسی قرار گیرد و سایر طرف‌های باقی‌مانده در برجام باید تلاش کنند که حقوق ایران تأمین و تضمین شود. روشن است با توجه به مذاکراتی که میان روس‌ها و چینی‌ها و اروپایی‌ها شکل گرفته، ایران باید تلاش کند تک تک کشورها را ملزم و پایبند به تعهدات خود در برجام کرده و سعی خود را معطوف به این مسئله کند که این کشورها به‌صورت جمعی در این موضوع تشریک مساعی داشته باشند.
وی به حامیان رابطه بی‌قیدوشرط با غرب و منتقدین گسترش روابط ایران با روسیه و چین این‌گونه پاسخ داد: جمهوری اسلامی ایران سیاست موازنه مثبت و ایجاد تعادل در روابط خارجی خود را دنبال می‌کند، روابط ما با آمریکا روشن است، رژیم صهیونیستی هم یک استثنا است. ما با همه کشورها خواهان یک روابط برابر توأم با احترام هستیم. روسیه همسایه ماست و در همین چارچوب قرار می‌گیرد. کشور‌هایی مثل فرانسه و آلمان هم می‌توانند در همین زمره قرار گیرند.
آصفی بر همین اساس تأکید کرد: اساس سیاست خارجی ما نه شرقی و نه غربی است که معنایش زیر سلطه نرفتن و سلطه‌ناپذیری ایران از سوی غرب و شرق است، در عین حال یکی از اصول سیاست خارجی ما برقراری روابط حسنه با همه کشورها اعم از غرب و شرق است. در اساس جمهوری اسلامی ایران آنچه نفی می‌شود سلطه‌پذیری است نه داشتن رابطه گسترده با کشورها.
آصفی در ادامه گفت: تلاش ایران در راستای ایجاد یک رابطه مستحکم با همه کشورهاست حالا اگر یک کشور غربی یا اروپایی نگران آمریکاست و یا ملاحظه‌ای در روابط دوجانبه خود با ایران دارد این موضوع دیگر به جمهوری اسلامی ایران مربوط نیست.
سخنگوی اسبق وزارت امور خارجه ادامه داد: همان‌طور که جمهوری اسلامی تمایل به گسترش روابط با روسیه دارد به گسترش روابط با آلمان و فرانسه هم علاقمند است. حال اگر اشکالی در روابط دوجانبه ایران و برخی کشور‌های اروپایی به‌وجود می‌آید این دیگر به ایران برنمی‌گردد بلکه این موضوع متوجه آن کشور‌های غربی و اروپایی است که فراتر از منافع ملی خود نگران آمریکا هستند و از او ترس دارند.
“ایران نمی‌تواند منتظر بماند که یک کشور اروپایی تصمیم بگیرد که با ملاحظات خود چگونه با جمهوری اسلامی ایران رابطه داشته باشد، با این حال به‌نظر بنده نمی‌توان این را هم نگاه به شرق نامید بلکه نامش ایجاد تعادل در روابط خارجی ایران است. نگاه ایران ایجاد رابطه با تمام کشورهاست”.
آصفی در همین رابطه و در راستای برشمردن مزایای گسترش روابط با مسکو اظهار داشت: روسیه در موضوعات منطقه‌ای کنار ماست. روسیه در موضوعات کلیدی منطقه مواضع نزدیک به جمهوری اسلامی ایران دارد. روسیه در خصوص توانمندی دفاعی ایران نیز مواضع نزدیک به ما دارد. پس روشن است که باید روابط با چنین کشوری گسترش پیدا کند.
وی در پایان گفت: علاوه بر این در موضوعات اقتصادی هم چین و هم روسیه تحفظ و ملاحظاتی را که اروپایی‌ها دارند، ندارند و روشن است که جمهوری اسلامی باید از این مزایا استفاده کند.
