آیا آمریکا هند را از ایران جدا می‌کند؟
هشدار‌های معاون رئیس‌جمهور هند، که دیپلمات برجسته‌ای هم بوده، در حالی مطرح شد که یک روز قبل، نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل، به هندی‌ها گفته بود که باید تا چهارم نوامبر به طرز چشمگیری واردات نفت از ایران را کاهش دهند.
مقامات و رسانه‌های هندی به شدت از درخواست نفتی آمریکا انتقاد کردند.
به گزارش فرارو، هفته گذشته یک مقام بلندپایه وزارت خارجه آمریکا به مشتریان نفت ایران هشدار داد که خرید نفت از ایران را به صفر برسانند. در غیر این صورت، با تحریم‌های آمریکا مواجه خواهند شد. هند که دومین مشتری بزرگ نفت ایران پس از چین است، خود را مخاطب این اظهارات دانست. اما آیا آمریکا می‌تواند هند را به متوقف کردن نفت از ایران مجبور کند؟
روابط ایران و هند، صرفا به تجارت نفت محدود نمی‌شود. به لحاظ ژئوپولیتیک، هند ایران را یک کشور مهم می‌داند که منافع قابل‌توجهی برای‌اش دارد. منافعی که با سیاست خصمانه ترامپ در قبال ایران، ممکن است بیش از هر زمان دیگری در معرض خطر باشد.
در پی مطرح شدن درخواست نفتی آمریکا، برخی از هندی‌ها درباره به خطر افتادن روابط استراتژیک ایران و هند ابراز نگرانی کردند.
حمید انصاری، معاون سابق رئیس‌جمهور هند و سفیر اسبق این کشور در ایران، در واکنش به اقدام نفتی آمریکا علیه ایران، ضمن تاکید بر اهمیت ایران برای هند، خواستار حفظ روابط این دو کشور شد.
برخی تحلیلگران، ایران را فقط از منظر تامین نفت برای هند مهم می‌دانند. اما انصاری با این دیدگاه مخالف است. به گفته وی، ایران اتصال زمینی بین اوراسیا و هند را تامین می‌کند و فقط یک تامین‌کننده انرژی نیست.
به گزارش روزنامه د هندو، انصاری گفته دولت هند در پاسخ به درخواست نفتی آمریکا، باید “کلیت” روابطش را با ایران در نظر بگیرد.
وی افزود: ” روابط‌مان با ایران به دقت و متفکرانه توسط همه دولت‌های سابق پایه‌ریزی شد، زیرا ایران برای ما فقط تامین‌کننده انرژی از منطقه خلیج فارس نیست. ما باید از یک منظر متفاوت به ایران نگاه کنیم. ایران برای ما، یک قدرت زمینی در آن طرف پاکستان است که برای‌مان یک مسیر جایگزین به افغانستان فراهم می‌کند”.
انصاری به دولت هند یادآوری کرد که ایران فی‌نفسه یک موجودیت ژئوپولیتیک به شمار می‌رود.
هند که برای توسعه تجارتش با کشور‌های خاورمیانه برنامه‌های متعددی در نظر گرفته است، به یک مسیر زمینی نیاز دارد. اما روابط نامساعدش با پاکستان، باعث شده دسترسی زمینی هند به کشور‌هایی مانند افغانستان و عراق قطع شود. هند برای دور زدن پاکستان به ایران نیاز دارد.
به گفته انصاری ایران مرز‌های طولانی با تعدادی از کشورها دارد، که هند به دلیل مانع پاکستان، نمی‌تواند به آن‌ها دسترسی زمینی داشته باشد. یکی از این کشورها افغانستان است. انصاری خاطرنشان کرد ایران یک مسیر جایگزین به افغانستان فراهم می‌کند که برای دهلی‌نو یک ضرورت استراتژیک است و در نتیجه، هند باید این رابطه را با دقت خاصی دنبال کند. هشدار‌های معاون رئیس‌جمهور هند، که دیپلمات برجسته‌ای هم بوده، در حالی مطرح شد که یک روز قبل، نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل، به هندی‌ها گفته بود که باید تا چهارم نوامبر به طرز چشمگیری واردات نفت از ایران را کاهش دهند.
با این حال، انصاری اعلام کرده ایران و هند روابط بسیاری دارند که هند نباید آن‌ها را نادیده بگیرد. زیرا اهمیت ایران برای هند کمتر نشده است.
به عنوان نمونه، هند برای تسریع دسترسی تجاری به افغانستان سرمایه‌گذاری‌های بزرگی در بندر چابهار ایران انجام داد. در صورت همراهی هند با آمریکا در تحریم نفتی ایران، ممکن است سرمایه‌گذاری هند در این بندر استراتژیک به خطر بیافتد. این همان نکته‌ای است که انصاری به دولت هند پیشنهاد کرده که در نظر بگیرد.
با توجه به تاکید هند بر نقش ایران در اتصال زمینی بین هند و اوراسیا، همراه شدن دهلی نو با تحریم‌های واشینگتن علیه تهران، دشوار به نظر می‌رسد. زیرا اجرای این تحریم‌ها، اتصال زمینی هند را به خطر می‌اندازد.
لبته مخالفت برخی از سیاستمداران هند با درخواست نفتی آمریکا فقط به دلیل منافع مشترک تهران و دهلی‌نو نیست. بلکه به دلیل نقض حاکمیت هند هم بوده است.
اسدالدین اویسی، نماینده پارلمان هند، در واکنش به دستور نفتی آمریکا به هند، به شدت از این اقدام انتقاد کرد و گفت: ” آمریکا چگونه می‌تواند در حاکمیت هند مداخله کند؟ ”
اویسی با اشاره به دونالد ترامپ در یک سخنرانی افزود: ” او چه کسی است که به هند دستور دهد؟ شما چه کسی هستی که بگویی از اینجا یا از آنجا نفت بگیر؟ آیا رئیس‌جمهور آمریکا با دخالت در حاکمیت هند، خواهد گفت: چه چیزی را از کجا بخریم؟ ”
به گزارش تایمز آو ایندیا، اویسی با بیان اینکه اروپا، روسیه و چین، مخالف آمریکا شده‌اند گفت: هند هم باید سیاست خود را تقویت کند.
گفتنی است که در دوره تحریم‌های ریاست‌جمهوری باراک اوباما، هند در کنار چین و ژاپن از اجرای کامل تحریم‌های نفتی ایران معاف شدند. دولت آمریکا از این کشورها، خواسته بود که هر شش ماه واردات نفت از ایران را به مقدار ۲۰ درصد کاهش دهند. هند تراکنش‌های مالی ایران را از دلار به یورو تغییر داد و حتی وقتی که بانک هالک‌بنک ترکیه از انجام پرداخت‌های ایران امتناع کرد، سازوکار پرداخت روپیه-ریال پایه‌ریزی شد. اکنون برخی از تحلیلگران معتقدند که اگر هند واردات نفت از ایران را ادامه دهد، می‌تواند سازوکار روپیه-ریال را احیا کند.
