«ازن» با بهار تهران چه کرد؟

معاون فنی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران گفت: گاز ازن از ترکیب ۳ اتم اکسیژن ایجاد می‌شود و یک اکسید قوی کننده است. ازن موجود در سطح زمین برای سلامتی انسان، جانوران و گیاهان مضر است و از آن به‌عنوان آلاینده یاد می‌شود.

به گزارش ایسنا، فرشید باباخانی در این باره گفت: گاز ازن به‌طور مستقیم در هوا منتشر نمی‌شود بلکه توسط واکنش‌های شیمیایی بین اکسیدهای نیتروژن و ترکیبات آلی فرار در حضور نور خورشید ایجاد می‌شود بنابراین وجود گازهای آلاینده اولیه همچنین آفتابی بودن هوا، شرایط را برای انجام واکنش‌های تولید گاز ازن سوق می‌دهد.

به گفته این کارشناس ارشد شرکت کنترل کیفیت هوای تهران تنفس ازن می‌تواند انواع مشکلات سلامتی ازجمله درد قفسه سینه، سرفه، سوزش گلو و گرفتگی ریه، عفونت ریه، کاهش عملکرد ریه، التهاب جدار ریه‌ها را موجب شود. این آلاینده در تشدید بیماری‌های برونشیت، آمفیزم (نوعی بیماری ریوی که منجر به از بین رفتن خاصیت ارتجاعی ریه و از بین رفتن دیواره آلوئول‌های ریه می‌شود) و آسم مؤثر است.

وی افزود: قرار گرفتن در معرض ازن به‌طور مکرر و طولانی مدت ممکن است باعث ایجاد زخم دایم در بافت ریه و ابتلا به سرطان ریه شود. در مواجهه با ازن، کودکان در معرض بیشترین خطر هستند زیرا ریه‌های آنان هنوز در حال رشد و تکامل و معمولاً فعالیت آنها در خارج از منزل، در زمانی که سطح ازن بالا است زیاد است.

مقایسه وضعیت شاخص کیفیت هوا طی سه‌ماهه نخست سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته نشان می‌دهد طی این بازه زمانی تعداد روزهای فراتر از حد مجاز در سال ۱۳۹۷ بیشتر از سال گذشته بود و ۱۰ روز از روزهای ناسالم برای گروه‌های حساس این سال به لحاظ آلاینده ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون (عموماً به دلیل وقوع پدیده گرد و غبار) و چهار روز نیز به لحاظ آلاینده ازن (افزایش تشعشع نور خورشید و بازه میدان دید ناشی از کاهش ذرات معلق) رخ‌ داده است. این در حالیست که در تمامی روزهای آلوده فصل بهار سال گذشته (۹ روز) آلاینده ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون، فراتر از حد مجاز بود و وضعیت آلاینده ازن در شرایط مطلوب قرار داشت.

به گفته باباخانی، روزهای آلوده به لحاظ آلاینده ازن طی سال جاری همگی در خردادماه و طی روزهای ۹، ۱۵، ۱۹ و ۲۶ ماه رخ داد و میانگین شاخص کیفیت هوا در شهر تهران طی این روزها به ترتیب ۱۱۵، ۱۰۵، ۱۲۲ و ۱۱۷ گزارش شد درحالی‌که در این بازه زمانی وضعیت شاخص آلاینده PM۲.۵ و سایر آلاینده‌ها در وضعیت مطلوب قرار داشت.

طی روز ۱۹ خرداد با افزایش تشعشع نور خورشید، واکنش‌های شیمیایی تولید آلاینده ازن بیشتر رخ داد و بیشترین میزان غلظت در حدود ساعات ۱۳ تا ۱۶ با کاهش تابش نور خورشید غلظت این آلاینده کاهش چشمگیری را نشان داد.

معاون فنی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در ادامه درباره وضعیت ازن در بهار دو سال اخیر گفت: وضعیت شاخص دو آلاینده ازن و ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در روزهای مختلف فصل بهار سالهای ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ هرچه به روزهای گرم نزدیک می‌شویم هم‌زمان با شدت گرفتن تابش نور خورشید بر میزان شاخص آلاینده ازن افزوده‌ شده است. این افزایش شاخص در بهار سال جاری بیشتر بود، به‌طوری‌که طی چهار روز در خردادماه، شاخص این آلاینده از حد مجاز فراتر رفت و در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس قرار گرفت.

وی ادامه داد: آلاینده ازن بیشتر محصول احتراق است و طی روزهایی که بارش مناسب باران و یا بادهای مناسب داشته باشیم، از هوای شهر تخلیه‌ و یا از میزان آن کاسته می‌شود. در فصل بهار به همین علت معمولاً بهترین شرایط از نظر این آلاینده رخ می‌دهد و نوسانات میزان شاخص آن طی بازه مورد بررسی نیز به علت تغییرات فراوان در شرایط جوی طی فصل بهار است.

باباخانی در پایان گفت: در نیمه دوم فصل بهار سال ۱۳۹۷، طی بیشتر روزها کیفیت هوا به لحاظ آلاینده PM۲.۵ نسبت به مدت مشابه سال قبل کمتر بود. به همین علت بازه میدان دید در شهر افزایش پیدا کرد که این امر منجر به‌شدت گرفتن میزان تابش نور خورشید می‌شود و از آنجا که میزان غلظت آلاینده ازن با شدت نور خورشید متناسب است شاخص آلاینده ازن در بیشتر روزهای نیمه دوم بهار سال جاری، نسبت به مدت مشابه سال قبل بیشتر بود.