سیاهچاله ترامپیسم

آمریکای دوره ترامپ خصمانه ترین سیاست ها و مواضع را در قبال ایران در پیش گرفته و در این شرایط تصور پشت میز مذاکره نشستن با نمایندگان واشنگتن با اما و اگرهای انکارناپذیری روبرو است.

به گزارش ایرنا، آغاز دور تازه ای از گفت وگوهای دیپلماتیک با دولت آمریکا از جمله سناریوهایی بود که پس از اعلان (هیجدهم اردیبهشت ماه) «دونالد ترامپ» توسط برخی برای خروج از برجام مطرح شد.
از دید برخی ناظران هدف غایی رییس جمهوری آمریکا از این اقدام اصولا فروپاشی توافق هسته ای و پایه ریزی چارچوب تازه ای از توافق با شرایط دلخواه وی بود تا ضمن تاراج میراث سلف دموکرات خود، بدیلی چشمگیر را در برابر رقبای سیاسی به نمایش بگذارد و تبلیغاتی دهان پرکن را به راه اندازد.
با این حال و همچنان که اشاره شد در داخل کشور برخی روی گزینه مذاکره با آمریکا انگشت نهاده و آن را تصمیمی بهینه برای جلوگیری از هزینه ها و تهدیدات تشدید خصومت ورزی دولت ترامپ و بازداشتن وی از وضع تحریم های گوناگون نفتی، مالی، ترابری و … دانسته اند؛ گزینه ای که سخنگوی دولت در تازه ترین گفت وگوی رسانه ای خود آن را نشانه آزادی سیاسی و بیان دیدگاه ها دانست اما تصریح کرد در حال حاضر زمینه ای برای آن وجود ندارد.
«محمدباقر نوبخت» در نشست خبری روز سه شنبه بیست و نهم خرداد ماه اظهار داشت: در خصوص امنیت ملی با کسی می توان مذاکره کرد که بپذیرد امنیت ایران را باید حفظ کند. با این حال وی نفس مذاکره را برای تامین منافع ملی ابزاری موثر خواند و گفت در حال حاضر نیز دیپلماسی جمهوری اسلامی برای رایزنی با کشورهای اروپا فعال شده است.
مسوولان ارشد اجرایی کشور و به ویژه رییس جمهوری پس از پیمان شکنی آمریکا، در مورد مذاکره با این کشور بر این واقعیت تاکید دارند که چگونه می توان با دولت ناقض تعهدات کنونی در آینده به توافقی دست یافت.
بر اساس این واقعیت، نقض فاحش سندی جهانی و چند جانبه که مورد تایید شورای امنیت سازمان ملل و جامعه بین المللی قرار گرفته و عبور از حقوق و هنجارهای موجود و نیز خواست طرف های توافق هسته ای با غلتک یکجانبه گرایی، حداقل اعتماد لازم برای گفت وگو با آمریکایی ها را از میان برده و اساسا امکانی برای کاربرد ابزارهای دیپلماتیک در اختلافات تهران و واشنگتن وجود ندارد.
کمتر از دو هفته پس از اعلام خروج آمریکا از برجام، وزیر امور خارجه این کشور ضمن تهدید به وضع شدیدترین تحریم های تاریخ علیه تهران و هشدار به شرکای تجاری و اقتصادی ایران، فهرستی از خواسته های واشنگتن را برای ایجاد توافق جدید اعلام کرد.
فهرست بلندبالای «مایک پمپئو» شامل مطالباتی برای تسلیم همه جانبه ایران و عقب نشینی از اهداف و سیاست های منطقه ای و نیز خاتمه فعالیت های دفاعی نشان داد دولت ترامپ قصد و برنامه ای عملی برای گفت وگویی منطقی با ایران را ندارد.
از دید برخی تحلیلگران، ترامپ کوشید با جدیت و حذف مخالفان خروج از برجام در کابینه خود، این پروژه را به انجام برساند تا علاوه بر تامین خواست متحدان منطقه ای و تحقق شعاری انتخاباتی توپ جدالی ماجراجویانه و معامله گرانه را به زمین ایران بیاندازد.
در وضعیت کنونی ترکیب کابینه ترامپ را می توان نمودی از آرایش تهاجمی رییس جمهوری آمریکا در برابر تهران دانست. ترامپ در فاصله کمتر از یک سال و نیم پس از ورود به کاخ سفید و تغییر دو مشاور امنیت ملی، «جان بولتون» یکی از تندروترین دیپلمات های آمریکایی را برای این پست کلیدی برگزید؛ چهره ای که به واسطه روابط نزدیک با گروهک تروریستی منافقین (مجاهدین خلق) شدیدترین مواضع خصمانه را علیه جمهوری اسلامی ابراز داشته است.
تندرویی ها و مواضع خصمانه چهره هایی نظیر بولتون و پمپئو به گونه ای است که در مقایسه با آنان رویکردهای «جیمز متیس» وزیر دفاع و تنها مخالف اصلی خروج از برجام در کابینه بسیار منطقی تر به نظر می رسد. نکته قابل تامل اینکه متیس در دوره «باراک اوباما» به دلیل پافشاری بر ایده ایجاد درگیری نظامی با ایران از مناصب نظامی خود کنار گذاشته شد.
آنچه مشخص است این که ترامپ با تشدید فشارها علیه ایران و اعلان برنامه زمانبندی آغاز تحریم ها، گام اصلی تقابل با تهران را برداشته و اینک به انتظار نتیجه بازی با نخستین کارت سوداگرانه برای امتیازگیری است و این در حالی است که هنوز عیار تحریم های آمریکا برای زمینگیر کردن ایران، چاره جویی و اقدامات متقابل جمهوری اسلامی و در نهایت واکنش و نوع بازی اروپایی ها و نیز چین و روسیه در این میان مشخص نیست.
در این شرایط، آغاز مذاکره با مقامات واشنگتن بدون تجدیدنظر در رویکردهای ترامپ می تواند به معنا قدم برداشتن در مسیر مورد انتظار و پیش بینی رییس جمهوری آمریکا بوده و مطالبات سوداگرانه تازه ای را برای واداشتن تهران به عقب نشینی گام به گام در برابر واشنگتن مطرح سازد؛ وضعیتی که به معنای موفقیت کارت اول ترامپ بوده و احتمال ثمربخشی کارت های دیگر بازی وی را افزایش خواهد داد.