جای مراکز “تاب‌آوری” خالی است/ارتباط تاب‌آوری با وضعیت مالی افراد
یک روانشناس با بیان اینکه جای مراکزی تحت عنوان “تاب آوری” در ایران خالی است، گفت: مراکزی که متشکل از متخصصین در این زمینه باشند می‌توانند به ایجاد تاب آوری در جامعه کمک کنند، البته این مراکز باید در مناطق متفاوت و به شیوه‌های مختلف دایر شوند، زیرا “تاب آوری در جنوب شهر بسیار متفاوت تر از تاب آوری در شمال شهر است” و مبانی اقتصادی و وضعیت مالی افراد نقش قابل توجهی در تاب آوری آنها دارد.
حسن عشایری در گفت‌وگو با ایسنا، درباره فاکتورها و مؤلفه‌های روانشناسانه در تاب آوری شهری و لزوم آموزش آن در جامعه گفت: هنوز به مدنیت و شهروندی در زمینه تاب آوری نرسیده‌ایم.
وی با بیان اینکه قدمت تاب آوری در افراد به زمان زندگی بشر در جنگل بازمی گردد و با گذشت زمان، انسان یاد گرفته است که باید در برابر بحران در زمانی فرار و زمانی مبارزه کند، افزود: بحران‌ها محرکی عصبی برای روان افراد هستند که انسان در گذر زمان با شناخت بحران ها راه حلی برای رویارویی پیدا کرده و به ترس، استرس و اضطراب خود غلبه می کند؛ در واقع بحران‌ها همواره باید تحلیل شوند تا افراد راه‌های مقابله کارآمدتری برای آنها پیدا و با افزایش توانایی خود، بر بحران ها غلبه کنند و غرامت پرداختی خود را کاهش دهند.
تاب آوری یک پیامد نیست که بعد از هر بحران ظاهر شود
به عقیده وی، تاب آوری یک پیامد نیست که بعد از هر بحران ظاهر شود؛ بلکه فرآیندی است که از تجربه های گذشته افراد تاثیر مستقیم می پذیرد و با بینش ، شناخت و آموزش نیز ارتباط مستقیم دارد.
ایجاد تاب‌آوری با آموزش یادگیری
این روانشناس گفت: باید یاد بگیریم که بحران‌ها را به فرصت تبدیل کنیم؛ در غیر این صورت از آنها آسیب می‌بینیم همچنین در رویارویی با هرحادثه ای باید قبل از گریز، ابتدا خردورزانه فکر کنیم که عقلانی ترین راه رویارویی با آن چیست؟ و این رویارویی امری است که با آموزش و یادگیری می‌توانیم به آن دست یابیم.
وی ادامه داد: در بحث تاب آوری می توانیم از کشورهایی که به روش مقابله دست پیدا کردند ، تجربه کسب کنیم، البته این یادگیری نباید به منزله کپی برداری باشد بلکه باید با فرهنگ ما عجین شود، یعنی جهانی فکر کنیم و منطقه ای عمل کنیم.
عشایری با اشاره به زلزله‌های ژاپن بیان کرد: انفجار اطلاعات در دنیای امروز به حدی رسیده است که می توانیم با کمی جست و جو، برخورد ژاپنی ها را در مواقع زلزله ببینیم و با برخورد خودمان مقایسه کنیم که چگونه بعد از وقوع بحران از فردگرایی و رقابت با هم دوری می کنند ، اما در ایران افراد بعد از وقوع هر حادثه‌ای صرفا به این مسئله فکر می‌کنند که چگونه زودتر از بقیه، امکانات دریافت کنند و همین امر باعث ایجاد اضطراب ، نابسامانی و بهم ریختگی می‌شود.
آموزش‌های خانوادگی، آموزش و پرورش و رسانه از عوامل موثر در افزایش تاب آوری
این روانشناس آموزش‌های خانواده، آموزش و پرورش و رسانه را عواملی موثر در افزایش تاب آوری دانست و اضافه کرد: آموزش کمک‌های اولیه نیز یکی از ملزومات رویارویی با حوادث است که در تاب آوری نیز اهمیت بسیاری دارد، زیرا فردی که از نظر فیزیکی دچار مصدومیت باشد، تاب آوری‌اش کاهش پیدا می کند.
به گفته عشایری، باید با پیش بینی راهکارهای مقابله با حادثه ، ضایعه را به حد اقل برسانیم ، در حالی که ممکن است در مواقع بحران نه تنها راهکارها را پیش بینی نکنیم بلکه با عملکردهای نابه جا و واکنش‌های عجولانه فاجعه را به حداکثر برسانیم.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه گسل های بسیاری در کشور ما وجود دارد، لوله های گاز یکی از تهدید هایی است که در صورت زلزله می تواند منجر به انفجار شود . همچنین سیل هم یکی از مسائلی است که با وجود پوشش های بسیار زیاد رسانه ، دست کم گرفته شده است و سالانه باعث ایجاد حادثه و بحران های زیادی می شود.
برای غیر منتظره‌ها آماده باشیم
عشایری با بیان اینکه در زندگی جمعی همواره باید برای غیر منتظره‌ها آماده باشیم، گفت: باید آموزش‌های شهروندی، همبستگی و همدلی در مدارسمان ارائه شود ، چرا که “خود مداری” در ایران به امری فراگیر تبدیل شده است و اینکه هنوز به مدنیت و شهروندی نرسیده‌ایم ، باعث کاهش تاب آوری در زمان بحران‌ها می شود.
عشایری در پایان با بیان اینکه تاب آوری یک مدرک عملی در زندگی است و در مواردی مهم تر از گرفتن مدرک دکترا است، اظهار کرد: واکنش‌های عاطفی هیجانی بر عملکرد افراد در زمان وقوع حادثه تأثیرگذار است، بنابراین باید “نظم دهی سیستم هیجانی ، سرمایه گذاری و ذخیره سازی واکنش های عاطفی هیجانی” را آموزش بدهیم تا در جهت و به منظورمناسبی در برابر بحران واکنش نشان دهیم.
