نسخه دارو کی پیچیده می‌شود؟
رنگ به رخساره ندارد، دست‌هایش تا آرنج سیاه و کبود شده؛ بیمار تالاسمی است. می‌گوید بیش از 3ماه است که به هر داروخانه‌ای سر می‌زند چیزهایی که می‌شنود؛«نداریم»، «تمام شده»، «نگرد دیگر نیست» و جملات مشابهی است که در سرش زنگ می‌خورد و بیماری‌اش عود کرده است.
مسعود می‌گوید این روزها داروی دسفرالش را تنها از طریق دلالان دارو که روبه‌روی داروخانه‌های شهر فعال هستند، تامین می‌کند؛ افرادی که اگر سری به جلوی داروخانه‌های مشهور شهر بزنید می‌بینید که زیر گوش کسانی که به‌دنبال مسکنی برای ادامه حیات خود و عزیزانشان می‌گردند، دائم نجوا می‌کنند: «دارو، دارو می‌خواهید؟» مسعود می‌گوید از طریق این دلالان داروهایش را تامین می‌کند. «هفته گذشته جلوی یکی از داروخانه‌های مرکز شهر از یکی از دلالان شماره گرفتم و بعد از تماس قرار گذاشت و با موتور آمد دنبالم و کمی که در شهر چرخیدیم، جلوی عابربانکی نگه‌داشت، پیاده شدیم، شماره عابربانکش را داد، پول را کارت به کارت کردم و داروی دسفرال را گرفتم. البته بعد هرچی تماس گرفتم که باز دارو تهیه کنم، دیگر تلفنش را خاموش کرده بود.»
به گزارش بازتاب، همشهری نوشت: درحالی مسعود و تعداد زیاد دیگری از بیماران خاص و صعب العلاج این روزها با مشکل کمبود دارو، نایاب شدن دارو و گران‌شدن آن روبه‌رو شده‌اند که وزیر بهداشت طی هفته‌های گذشته چندین بار اعلام کرده است با کمبود دارو در کشور روبه‌رو نیستیم. سید حسن قاضی‌زاده هاشمی2هفته گذشته در حاشیه جلسه هیأت دولت و در پاسخ به این سؤال که آیا افزایش قیمت ارز و دلار و خروج آمریکا از برجام؛ تأثیری بر قیمت دارو خواهد گذاشت، گفت: «نظارت کافی بر واردات دارو وجود دارد و ما هم این موضوع را رصد می‌کنیم و خوشبختانه در این مورد مشکلی نداریم و مردم در این زمینه نگران نباشند.»
اما گزارش‌های میدانی از مقابل و داخل داروخانه‌ها، تماس بیماران با روزنامه و فعال‌شدن دلالان دارو در سطح شهر و حتی شبکه‌های اجتماعی حکایت دیگری را بازگو می‌کند و نشان از سکه‌شدن فروش زیرزمینی داروهای خارجی بیماران خاص و صعب العلاج دارد. بیمارانی که بخشی از آنها سال‌هاست که داروهای خارجی مصرف می‌کنند ولی حالا با نبود این داروها روبه‌رو شده‌اند و خیلی از آنها هم اعلام می‌کنند که بدنشان به داروهای تولید داخل سازگاری ندارد.
فروش دارو به قیمت دلار روز
مقابل داروخانه 29فروردین ایستاده‌اند و تمام هوش و حواسشان به داروخانه است. سه، چهارنفری می‌شوند. بین آنها مرد جوانی که زیر سایه درخت روی موتورش نشسته قبول می‌کند که حرف بزند. کارت ویزیت دارد و می‌گوید: «برایم پیام بگذاری تضمینی و حضوری هر دارویی را به دست‌تان می‌رسانم. البته بگویم با قیمت دلار روز دارو را می‌فروشم.»
داروخانه هلال احمر در تقاطع سپهبد قرنی، در خیابان طالقانی یکی از داروخانه‌های مرجع و اصلی شهر و ازجمله جاهایی است که بیماران خاص و صعب‌العلاج زیاد برای دارو به آنجا سر می‌زنند. خودش را سامان معرفی می‌کند و کمی پایین‌تر از داروخانه و کنار یک مغازه به ظاهر دستفروشی می‌کند اما کارش خرید و فروش داروست. می‌گوید: «تا دو سه‌ماه پیش بیشتر بیماران خاص مثل هموفیلی، تالاسمی و مبتلایان به برخی از سرطان‌ها بیشتر مشتری پروپاقرص ما بودند اما حالا حتی برای داروهایی مانند cipralex که برای درمان افسردگی است و داروی صرع هم به ما مراجعه می‌کنند.»
به هر جایی از دستانش که نگاه می‌کنی رد کبودی و سیاهی می‌بینی. علی 8سال است مبتلا به بیماری کلیوی است و قرار بوده ماه گذشته پیوند شود اما فعلا جراحی به‌دلیل نبود داروی خاصی منتفی شده است. می‌گوید: «به‌دلیل اینکه داروی سوئدی ساندیمون که برای مصرف بعد از پیوند نیاز است، وارد نمی‌شود، فعلا دست نگه داشته‌اند. البته داروی ساخت هندوستان وارد می‌شود اما به این علت که با بدن من و تعدادی از بیماران سازگاری ندارد، نمی‌توانند پیوند را انجام دهند.»
حضور دلالان باعث آشفتگی بازار دارو شده
رشد روزانه قیمت دلار و برخی ارزها در بازار آزاد و سخت‌شدن واردات دارو به‌دلیل دستورالعمل‌های ارزی دولت مهم‌ترین چالش‌هایی است که این روزها بازار دارو و بیماران را درگیر کرده است. سخنگوی سازمان غذا و دارو با تأیید این موضوع می‌گوید: «هم‌اکنون بازار دارویی ما دچار یک بحران کوتاه‌مدت و خفیف شده که ناشی از مقررات ارزی است.»کیانوش جهانپور در ادامه می‌گوید: اگرچه ثبت سفارشات واردات را انجام داده‌ایم و برای تامین بازار در‌ماه‌های آینده مشکلی نداریم اما باتوجه به مشکل نقدینگی که شرکت‌های دارویی با آن روبه‌رو هستند و معوقات4هزار میلیارد تومانی آرامش بازار دارویی می‌تواند دستخوش تغییر شود. به خصوص اینکه رقم بدهی‌ها از سوی تامین اجتماعی بسیار بالاست و تنها بیمه سلامت توانسته بخش قابل توجهی از هزینه‌ها را پرداخت کند. ضمن اینکه حضور دلالان و دخالت آنها در موضوع دارو سبب آشفتگی‌هایی شده است که دغدغه ما نیز محسوب می‌شود. بارها گفته‌ایم و باز هم می‌گوییم که باید مراجع قضایی وارد عمل شوند، دادستانی کل کشور و دادستانی تهران در این حوزه ورود و با دلالان دارو در سطح شهر برخورد قانونی کنند. هم‌اکنون مشکل ما تنها بازار ناصرخسرو نیست بلکه حتی سایت‌های مختلف دارویاب در فضای مجازی به صورت زیرزمینی داروها را به فروش می‌رسانند؛ داروهایی که از مسیر نادرست تهیه کرده و به بیماران می‌رسانند.»
وی در ادامه با رد اینکه قاچاق دارو به‌دلیل اعمال محدودیت ورود داروهای خارجی به کشور افزایش پیدا کرده است، می‌گوید: «طبق قانون برنامه ششم توسعه، سازمان غذا و دارو مکلف به حمایت از داروهای برند خارجی نیست و در مواردی هم که مشابه داروی خارجی در داخل وجود داشته باشد سازمان غذا و دارو حداکثر ١٠درصد بازار دارو را به داروی وارداتی و برند اختصاص خواهد داد و مابقی نیاز بازار دارو یعنی٩٠ درصد از محل تولید داخل تأمین خواهد شد. سیاست ما حمایت از تولید داخل و حمایت از داروهای ژنریک است.»
مسئولان با موضوع قاچاق دارو برخورد کنند
محمد نعیم امینی فرد، عضو کمیسیون بهداشت مجلس می‌گوید: «قاچاق و خرید و فروش دارو موضوعی است که سال‌هاست درباره آن بحث و گفت‌وگو می‌شود و گاهی هم طرح‌های ضربتی اتفاق می‌افتد ولی پس از چند روز باز هم می‌بینیم که دلالان و قاچاقچیان دارو به فعالیت خود ادامه می‌دهند.» او در ادامه می‌گوید: «موضوع قاچاق دارو با حرف زدن حل نمی‌شود. اینکه ما دائم بگوییم این فرهنگ را جا بیندازید که مردم داروهایشان را به صورت قاچاق نخرند چون قابل اعتماد نیست و داروی تقلبی به مردم می‌دهند، مشکل را حل نمی‌کند، اگر کمبود دارو نباشد مردم به فکر چاره و جایگزین نمی‌افتند. البته این موضوع را نباید نادیده گرفت که مردم ما عادت کرده‌اند به مصرف داروهای برند و خارجی و واقعیت این است که ما تازمانی که به داروهای ایرانی اعتماد نکنیم نمی‌توانیم خیلی از مشکلات مان را هم حل کنیم. اما در مجموع سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت باید پاسخ بدهند چه اتفاقی افتاده که داروهایی که گفته می‌شود در داروخانه‌ها نایاب است به راحتی توسط دلالان آن هم مقابل داروخانه‌ها به‌دست مصرف‌کنندگان می‌رسد. آیا زمان آن نرسیده که مسئولان به موضوع فروش دارو در فضای مجازی و به صورت قاچاق ورود پیدا کنند و با آن برخورد قضایی صورت گیرد؟ ضمن اینکه وضعیت بدهی بیمه‌ها به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی کشور نگران‌کننده است و همین موضوع می‌تواند گرانی تا 20درصدی دارو را رقم بزند.
