صادرات نفت خام ایران بدون مشکل ادامه دارد
هدف دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا از نقض برجام و تحریم ایران از کار انداختن چرخ‌های اقتصاد کشور است. به‌همین خاطر تحریم‌ها بیش از هر بخشی، صنعت نفت را به‌عنوان یکی از صنایع پیشران اقتصاد و نظام پولی و بانکی کشور هدف قرار داده‌اند. اما اگر می‌خواهید بدانید که تاکنون این تحریم‌ها چه تأثیری بر صادرات نفت خام ایران و بازگشت پول حاصل از فروش آن داشته، باید بگوییم: هیچ تأثیری تاکنون نداشته است.
به گزارش بازتاب به نقل از ایران، تحریم‌های نفتی امریکا از پنجم نوامبر (۱۴ آبان) بازمی گردد و پایبندی یا خروج اروپا از برجام میزان تأثیر‌گذاری آن را تعیین خواهد کرد. اما یک مقام آگاه در وزارت نفت گفت: «صادرات نفت خام ایران هنوز مشکلی ندارد؛ چه از نظر حمل و بیمه و چه از نظر حجم و بازگشت پول آن.»
معمولاً برای قراردادهای فروش نفت خام دو ماه قبل از موعد صادرات برنامه‌ریزی می‌شود و به همین خاطر تا 2 ماه آینده هیچ تغییری در صادرات نفت خام ایران رخ نخواهد داد. در حال حاضر حجم صادرات نفت خام ایران بیش از 2 میلیون و 500 هزار بشکه در روز است و این رقم کم و بیش تا تیرماه نیز باقی خواهد ماند. اما در خصوص تک محموله‌های نفت خام هنوز نمی‌توان نظر داد.
تحریم‌های امریکا از شامگاه 18 اردیبهشت اعلام شد و تا آبان اجرایی نمی‌شود اما میزان تأثیر آن در همین مدت هم بستگی دارد به اینکه چقدر خریداران اروپایی نفت خام ایران منافع گره خورده با امریکا داشته باشند. همچنین معافیت شرکت‌ها و پالایشگاه‌های اروپایی از تحریم‌های امریکا موضوع مهمی است که اتحادیه اروپا به‌دنبال دستیابی به آن است.
ایران اعلام کرده که اگر منافع اقتصادی برجام حفظ نشود، از برجام خارج خواهد شد. اروپا به‌دنبال راهی است که اجازه ندهد آثار برجام از بین برود. اتحادیه اروپا برای پایبند نگه داشتن ایران نسبت به برجام و حفظ مراودات اقتصادی خود با ایران در حال رایزنی است. در روزهای اخیر کمیسیونر انرژی اتحادیه اروپا هم به همین منظور به تهران آمد. با این حال، این نگرانی وجود دارد که شرکت‌های اروپایی که مستقل از دولت‌هایشان هستند و اغلب سهامداران امریکایی دارند، به برجام پایبند نباشند و همکاری‌های خود با ایران را ادامه ندهند.
باید منتظر اروپایی‌ها باشیم
فروش نفت خام به اروپا و جذب سرمایه از شرکت‌های اروپایی برای ایران اهمیت دارد و این موضوع برای شرکت‌ها و پالایشگاه‌های اروپایی هم بی‌اهمیت نیست. از این‌رو مذاکرات برای معاف شدن شرکت‌های اروپایی از تحریم‌های امریکا در جریان است و آنها نیز امیدوارند که بتوانند مستقل از امریکا با ایران همکاری کنند.
در حال حاضر مقصد 40 درصد از نفت خام صادراتی ایران قاره سبز است و 60 درصد باقی مانده به آسیا صادر می‌شود. یک مقام آگاه در وزارت نفت که تمایلی به ذکر نام خود نداشت، در این باره توضیح داد که «اگر اروپا نتواند نسبت به حفظ برجام و منافع شرکت‌هایش تضمین جدی بدهد، از ماه ژوئیه آثار تحریم‌های امریکا دیده خواهد شد؛ اما تاکنون هیچ مشکلی در صادرات نفت خام ایران پیش نیامده و ماه ژوئن هم مشکلی رخ نخواهد داد. باید منتظرماند و دید که مذاکره با اروپایی‌ها به کجا می‌رسد.»
تلاش دولت برای حفاظت از سهم بازار نفت
اگر توافق ژنو یا برنامه جامع اقدام مشترک نبود ما امروز با صادرات نفت صفر مواجه بودیم. این موضوع را بارها از زبان دیپلمات‌های کشور و وزیر نفت شنیده‌ایم. برنامه‌ای جدی که قرار بود صادرات نفت خام ایران به 300 هزار بشکه در روز نفت در برابر غذا تا سال 2014 و به صفر در سال 2015 برساند.
نرسی قربان، کارشناس بین‌الملل انرژی در این باره به «ایران» گفت: برنامه غرب برای تحریم ایران جدی بود. برجام آن را متوقف کرد و الان نیز سرنوشت صادرات نفت خام کشور وابسته به تصمیم اروپا و شرکت‌های اروپایی است.
او ادامه داد: نمی‌توانیم نظر قاطعی در خصوص اینکه تحریم‌های امریکا به تنهایی چقدر بر صادرات نفت خام ایران اثر می‌گذارد یا اینکه آیا اروپا می‌تواند از این تحریم‌ها معاف شود، داد. سناریو‌های مختلفی مطرح است و ایران نیز اعلام کرده که راهکارهایی برای حفاظت از سهم بازار نفت در نظر دارد. فعلاً باید منتظر بمانیم.
