پوتین چه خوابی برای عراق دیده است؟

روسلان ممدوف در المانیتور نوشت: حضور گسترده دولت روسیه در منطقه خاورمیانه فراتر از مشارکت آن ها در جنگ داخلی سوریه است. در طی سالهای گذشته دولت روسیه همکاری های خود را با قدرت های منطقه ای مختلف گسترش داده است و اکنون انتخابات پارلمانی در عراق؛ به اولویت روسیه تبدیل شده است.
در ادامه این تحلیل می خوانیم: در گذشته در بازسازی اقتصاد عراق؛ اتحاد جماهیر شوروی نقش مهم و تعیین کننده ای ایفا کرده است. آن ها تا قبل از فروپاشی در سال 1991 بزرگترین تامین کننده تسلیحات عراق بوده اند. تهاجم عراق به کویت و متعاقب آن اعمال تحریم های غربی علیه عراق؛ تبادلات تسلیحاتی بین عراق و روسیه مختل شد. پس از تهاجم ائتلاف به رهبری آمریکا به عراق در سال 2003 و سرنگونی صدام حسین ، عراق بیشتر نیازهای تسلیحاتی خود را از آمریکا تامین کرده است. روسیه در دوران پوتین درصدد است تا روابط خود را با عراق در سطوح مختلف بازسازی کند. مسکو انتخابات پارلمانی 12 می عراق را فرصتی برای ایجاد مشارکت گسترده و جامع با عراق می داند. پس از نزدیک شدن داعش به بغداد در سال 2014م، و عدم تامین نیازهای تسلیحاتی عراق توسط آمریکا ؛ فرصتی را برای روسیه فراهم کرد تا بدون تاخیر نیازهای تسلیحاتی و تجهیزاتی بغداد را تامین کند.

ماکسیم ماکسیموف سفیر روسیه در بغداد در فوریه در مصاحبه با اینترفاکس گفت: « ما همیشه گفته ایم که ما آماده هستیم به این کشور برای تقویت ارتشش کمک کنیم.» صنایع نظامی روسیه در گذشته نقش مهمی در تامین بخش گسترده ای از تسلیحات عراق را داشته است و این امر توانسته کارایی و اثربخشی عملیات عراق در مبارزه با داعش را به اثبات برساند. می توان به این ادوات نظامی شامل هلیکوپترهای Mi-35M، MI28N و جنگنده SU25 و موشک های هدایت شونده ضد تانک Kornet A اشاره کرد. همچنین گزارشاتی وجود دارد مبنی بر این که عراق درصدد است تا سیستم دفاع موشکی زمین به هوا اس 400 را از روسیه بخرد. حیدر هادی سفیر عراق در مسکو این احتمال را رد کرده است.

یکی دیگر از ابزارهای مهم برای نفوذ مسکو در عراق ؛ شرکت های انرژی این کشور هستند. آن ها در مدت ها قبل از تهاجم آمریکا به عراق در سال 2003 در پروژه های نفتی و گازی این کشور حضور داشته اند. در حال حاضر دو شرکت مانند گازپروم و لوک اویل در چنین پروژه هایی حضور دارند. اما همچنان تجارت برای شرکت روس نفت روسیه هنوز با تردید روبرو است. دلیل آن این بود که شرکت روس نفت روسیه با دولت اقلیم کردستان در میدان های نفتی کرکوک قرارداد بسته بود. اما پس از کنترل دولت عراق بر کرکوک این قرارداد ملغی شد. بر اساس گزارشات رسانه های تجاری روسیه، مذاکراتی در مورد حضور این شرکت در قراردادهای جدید با عراق شکل گرفته است اما این شرکت تاکنون این اخبار را تایید نکرده است. عراق برای روسیه تنها به عنوان شریک اقتصادی و تجاری مطرح نیست بلکه این کشور می تواند عامل نفوذ روسیه در سیاست های منطقه ای خاورمیانه باشد. اما روسیه به طور واضح به این نتیجه رسیده به دلیل نفوذ ایران و آمریکا ( بازیگران اصلی خارجی در عراق که نفوذ مستقیمی در این کشور دارند) امکانات موجود آن ها در این کشور محدود بوده است.

چین که متحد کلیدی اقتصادی عراق است نیز در میدان سیاست عراق حضور اندکی دارد. انچه برای روسیه اهمیت دارد این است که ایران به طور محتاطانه از همکاری بغداد با مسکو حمایت می کند و امریکا نیز اشکارا با آن مخالفت نمی کند.

هر چند این درست نیست که فکر کنیم ایران تنها طرفی است که از مسکو برای حضور در عراق در جهت مقابله با واشنگتن حمایت می کند. در سال های اخیر سیاستمداران بغداد برای اجرای سیاست خارجی مستقل توانایی خود را افزایش داده اند و همچنین مناسبات با روسیه برای مقامات عراقی بسیار مهم بوده است. روسیه به نوبه خود درصدد مداخله در امور داخلی عراق نیست و اساسا خواهان ایجاد روابط علمگرایانه و پراگماتیک با این کشور هست. این رویکرد همچنین به روسیه برای ایجاد و تقویت تعاملات سیاسی و تجاری با عراق کمک کرده است. در این حوزه عراق از تقویت موضع مسکو برای ایجاد موازنه در مقابل آمریکا و ایران حمایت کرده است. بنابراین عراق از این طریق فضای مانور بیشتری در بین تمام طرفین ذی نفع دست پیدا می کند.

حوزه های خاصی از تعاملات و همکاری بین روسیه و عراق وجود دارد که فروش تسلیحات نظامی و همکاری انرژی بارزترین آن است. اما مسکو اکنون به متحد طبیعی عراق در مبارزه با ترویسم تبدیل شده است. آن ها گروه اطلاعاتی مشترکی درسال 2015 بین خود و ایران و سوریه ایجاد کردند تا به همکاری های خود از طریق عملیات مشترک علیه گروه های رادیکال تعمیق ببخشند. تعاملات نهادین بین مسکو و بغداد تا حدودی جامع است و آن ها در مرکز اطلاعاتی ضد تروریسم و گروه نجات ( گروه اقدام عراق – روسیه برای افزایش همکاری های در زمینه های هنجاری، اقتصادی و علمی) همکاری کردند. روسیه از تمام این فرصت ها برای تعامل با دولت عراق و کردها و همچنین رهبران سیاسی عالی رتبه و بازیگران غیررسمی در منطقه استفاده کرده است. ماکسیم ماکسیموف برای تقویت تعاملات خود تقریبا با تمام بازیگران دیدارهایی را ترتیب داده که برای نمونه می توان به مسعود بارزانی؛ مهدی العلاق دبیر کل شورای وزیران عراق، نوری مالکی معاون رئیس جمهور و عمارحکیم اشاره کرد.

بنابراین استراتژی دولت روسیه در بغداد مبتنی بر توسعه روابط با این کشور در تمامی ابعاد و همچنین بر حفظ تمامیت ارضی این کشور و تعامل با تمام رهبران از رئیس جمهور تا رهبر واحدهای بسیج مردمی تاکید دارند.این سیاست انعطاف پذیر توسط روسیه زمینه های لازم را برای حفظ و افزایش همکاری بین آن ها صرف نظر این که درانتخابات آتی چه کسی صاحب قدرت می شود را فراهم می کند.

انتخاب