دو رویکرد متفاوت اسرائیلیها به ادعاهای نتانیاهو درباره سرقت اسناد هستهای ایران
بنیامین نتانیاهو نخستوزیر رژیم اسرائیل پس از سخنرانی تلویزیونی شامگاه دوشنبه و انتشار اسناد ادعایی سرقت شده از انباری در نزدیکی تهران درباره سابقه برنامه هستهای ایران که با هدف اصلی کمک به دونالد ترامپ به منظور خروج آمریکا از برجام انجام شد، با پیگیری مستمر موضوع از طریق تماس با سران کشورهای مهم و برقراری ارتباط با سازمانهای اطلاعاتی غربی، تلاش دارد به هدف اصلی خود برای از بین بردن برجام و قرار دادن ایران در مسیری سخت و پرهزینه نزدیکتر شود. با این وجود برخی مقامات اسرائیلی درباره آسیبهای ناشی از اقدامات نتانیاهو هشدار میدهند.
به نوشته تابناک، در بیش از چهار روزی که از سخنرانی تلویزیونی نتانیاهو میگذرد، نظر غالب مقامات کشورهای درگیر در مذاکرات منجر به برجام و همچنین تحلیلگران مطلع از سوابق موضوع حاکی از این است که ادعاهایی که نتانیاهو مطرح کرد حاوی اطلاعات جدیدی نیست و بر حمایت آنان از برجام تاثیری ندارد.
از سوی دیگر، در فضای رسانهای و سیاسی رژیم اسرائیل، دو رویکرد کلی در خصوص ادعاهای نتانیاهو وجود دارد. از سویی رسانههایی با اشتیاق و هیجان از موفقیت دستگاههای اطلاعاتی رژیم اسرائیل سخن میگویند و از سوی دیگر مخالفان سیاسی نتانیاهو درباره تقویت موضع حامیان برجام و همچنین آسیب وارده به موساد هشدار میدهند.
هیجان ناشی از ادعای یک موفقیت بزرگ عملیاتی
رسانههای اسرائیلی در این چند روز به طرح ادعاهایی درباره جزئیات مربوط به شیوه عملیاتی ماموران موساد پرداختند که چگونه ممکن است در قلب تهران، به انبار بایگانی اسناد اتمی دست یافته و محمولهای به وزن بیش از پانصد کیلوگرم و شامل 110 هزار برگ سند، عکس و فیلم را سوار کامیون کرده و از ایران خارج سازند. برخی از منابع اطلاعاتی مورد توجه این رسانهها حتی مدعی شدهاند که همه اسناد و مدارکی که در آن انبار نگهداری می شده، به اسرائیل انتقال یافته است.
رونن برگمن روزنامه نگار اسرائیلی که به نهادهای امنیتی اسرائیل نزدیک است و پیش از این چندین کتاب پرفروش در این حوزه منتشر کرده مدعی شده رژیم اسرائیل از نخستین سالهای پس از انقلاب به رصد فعالیت های تسلیحاتی ایران پرداخته است. اسرائیل تا هنگام امضای برجام، از طریق همکاری با سازمان های اطلاعاتی کشورهای غربی، و از جمله دولت های آلمان، فرانسه و بریتانیا، اطلاعات زیادی به دست میآورد ولی از هنگام امضای برجام، کشورهای اروپایی همکاری اطلاعاتی با اسرائیل در حوزه هستهای را به شدت محدود کردهاند.
بنا به ادعای برگمن اسرائیل در فوریه 2016 مطلع شده که بایگانی اسناد اتمی ایران به یک انبار منتقل شده که بازرسان آژانس اتمی نتوانند به آن ها دسترسی یابند. از آن هنگام، ماموران موساد دو ماموریت مهم رصد کردن فعالیت ها در داخل این انبار و کسب اطمینان از این که اسناد همچنان در آن بایگانی قرار دارد و به نقطه دیگری انتقال نیافته است را بر عهده داشتهاند.
نتانیاهو در سخنرانی تلویزیونی خود مدعی شد که افراد بسیار معدودی در داخل نهاد پروژه موسوم به “آماد” از انتقال اسناد آگاهی داشتند و این نشان میدهد که نهادهای جاسوسی اسرائیل، منابع قابل اعتنایی در برنامه هستهای ایران دارند.
به نوشته برگمن، عملیات موساد برای انتقال اسناد به اسرائیل، چند هفته پیش به نتیجه رسیده و در اجرای موفقیتآمیز چنین برنامه حساس و پرهزینهای، عوامل و افراد بسیاری دخالت و فعالیت داشتهاند که شامل منابع انسانی، دستگاههای پیشرفته الکترونیکی و ردیابی و همچنین امکانات جاسوسی منحصر به فردی بوده که در اسرائیل طراحی شده است. پس ار انتقال اسناد به اسرائیل و بررسیهای اولیه، یوسی کوهن رئیس موساد به واشنگتن رفته و در دیدارهایی با ترامپ و مایک پمپئو رئیس وقت سی آی ای برخی از این اسناد را به آنها نشان داده است.
رسانههای اسرائیلی با این مقدمات به طرح ادعاها و ابهامات بیشتر درباره ضعفهای ایران در حفاظت از اسناد، شبکه همکار موساد در ایران و تاثیر دشمنیهای داخلی در بروز این وضعیت پرداختهاند.
دو آسیبی که رفتار نتانیاهو به اسرائیل خواهد زد
از سوی دیگر برخی از مقامات دولتی سابق اسرائیل بر این باور هستند که نمایش تلویزیونی نتانیاهو میتواند تاثیرات مخربی برای موساد در پی داشته باشد و حتی موضع حامیان برجام را نیز تقویت کند.
یوسی بیلین وزیر سابق دادگستری رژیم اسرائیل در مطلبی در المانیتور در این خصوص نوشته که «شوی هستهای» نتانیاهو برای این بود که اثبات شود که ایرانیها درباره برنامه خود برای تولید سلاح هستهای دروغ گفتهاند. با این وجود، نمایش نتانیاهو اثبات میکند که از زمان امضای برجام، همان گونه که بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز بارها گفتهاند، ایران به متن برجام پایبند بوده است. اگر اسرائیل چنین عملیات دقیقی را در ایران انجام داده باشد و نشانهای از ادامه برنامه تسلیحاتی هستهای ایران پیدا نکرده باشد، نظر آنهایی که میگویند ایران به تعهدات خود پایبند بوده، تقویت خواهد شد.
از نظر بیلین، مساله مهم دیگر این است که نمایش نتانیاهو این نکته را اثبات میکند که اسرائیل در کانون برنامه متوقف کردن برنامه هستهای نظامی ایران قرار دارد. این در حالی است که اسرائیلیها در سالهای گذشته همواره این موضوع را انکار کرده بودند. از سوی دیگر، اعلام جزئیات عملیات سرقت اسناد هستهای ایران، فشارهای زیادی را بر موساد وارد خواهد کرد زیرا از سویی ایرانیها به سراغ ترمیم حفرههای امنیتی خود خواهند رفت و از سوی دیگر عوامل اطلاعاتی و همچنین شیوههای عملیاتی موساد در معرض خطر قرار گرفته است.
برداشت وزیر سابق دادگستری رژیم اسرائیل این است که نتانیاهو اطلاعات ادعایی به دست آمده از ایران را در اختیار چندین طرف خارجی و از جمله دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا قرار داده است. ترامپ که شخصا علاقه شدیدی به خروج از برجام دارد، از اطلاعات اسرائیلیها ابراز رضایت و اصرار کرده که موضوع باید علنی شود تا ضعف برجام در مقابله با برنامه هستهای ایران اثبات شود. احتمال میرود که نتانیاهو نگرانیهای خود در این خصوص را ابراز کرده باشد ولی ترامپ برای پیشبرد برنامه خود به اعلام همه جزئیات مساله نیاز داشته است. نتانیاهو آن گاه سراغ یوسی کوهن رئیس موساد رفته و گفته است که هیچ راهی جز اجابت تقاضای ترامپ وجود ندارد. قاعدتا کوهن با این موضوع موافق نبوده و برای نتانیاهو توضیح داده که نمیتوان نتایج حساس یک کار اطلاعاتی را به عنوان ابزار یک برنامه دیپلماسی عمومی مورد استفاده قرار داد ولی در نهایت وی نیز مجبور بوده تسلیم فشارهای نتانیاهو شود.
بیلین در پایان نتیجه گرفته است که چنین سناریوهایی معمولا میان اسرائیل و متحدانش تکرار میشود ولی قطعا نتانیاهو از آسیبهای ناشی از علنی کردن عملیات موساد آگاه بود و میداند که این اقدام ممکن است به جای تحقق آرزوی وی برای از بین بردن برجام به نتایج ناخواسته دیگری منجر شود. علنی کردن عملیات موساد از سویی به افشای شیوه عمل موساد و به خطر افتادن همدستانش در ایران منجر خواهد شد و از سوی دیگر موضع کسانی که پایبندی ایران به برجام را تائید میکنند، تقویت خواهد کرد. در واقع اگر اوباما و دیگر طرفهایی توافق با ایران بر سر برجام، خیال میکردند که با کشوری صادق در حال مذاکره هستند که تنها قصد استفاده صلحآمیز از انرژی هستهای را دارد، اساسا به امضای برجام نیازی نبود. ادعاهای نتانیاهو اتفاقا اثبات میکند که برجام در متوقف کردن برنامه هستهای نظامی ایران موفق بوده است.