رئیس‌جمهور: «برجام» نه یک کلمه کم، نه یک کلمه زیاد/ احتمال خروج ایران از «ان‌پی‌تی» جدی شد
پس از آنکه تغییرات مهمی طی ماه های اخیر در دولت آمریکا به وقوع پیوست که از جمله آن می توان به برکناری «رکس تیلرسون» شصت و نهمین وزیر خارجه آمریکا اشاره کرد، گمانه زنی ها در خصوص اینکه «دونالد ترامپ» در دوره آتی خروج آمریکا از برجام را اعلام خواهد کرد، قوت گرفت. مساله ای که با واکنش های جدی مقامات عالیرتبه جمهوری اسلامی ایران و مسئولان دستگاه دیپلماسی کشورمان مواجه شد و ایران نیز به صراحت اعلام کرد که هیچ نگرانی از بابت خروج آمریکا از این قرارداد بین المللی ندارد و در چنین شرایطی ایران هم از برجام خارج خواهد شد، علاوه بر اینکه پیش بینی های لازم را برای اقدامات بعدی هم کرده است.
به گزارش تابناک، ۱۳ مارس ۲۰۱۸ «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا در توییتر خود اعلام کرد که «رکس تیلرسون» را از وزارت خارجه برکنار کرده و به جای او «مایک پمپئو» رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) را معرفی کرده‌است (اگرچه او تاکنون موفق نشده موافقت شورای روابط خارجی سنای آمریکا را برای تصدی این مسئولیت بگیرد). ترامپ در مورد دلایل برکناری تیلرسون گفت که با او در مسائلی مانند پرونده هسته‌ای ایران اختلاف داشته است و او تصور می‌کند که اکنون تیلرسون راضی‌تر باشد.
آمریکا دنبال امتیازگیری بیشتر از برخی کشورهای خاورمیانه
بسیاری از تحلیل گران این مساله را آغاز تلاش آمریکا برای خروج از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) دانستند که بین ایران و 1+5 در دولت «باراک اوباما) منعقد شده بود. البته برخی کارشناسان معتقدند تاکید ترامپ بر برهم زدن برجام آنهم در ماه ها و روزهای منتهی به تائید و یا عدم تائید مجدد آن که به صورت سالانه انجام می شود، بیشتر در راستای کسب امتیاز بیشتر از طرف های حاضر در برجام و همچنین برخی کشورهای عرب خاورمیانه است.
با این حال جمهوری اسلامی ایران اینبار محکم تر از دفعات قبل در مقابل لفاظی های رئیس جمهور آمریکا تصمیم به مواجهه گرفته است و برنامه های خود را برای خروج احتمالی آمریکا از برجام بعضا فاش ساخته است. روز گذشته بود که نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی که برای شرکت در نهمین نشست امنیتی که با حضور مسئولان عالی پنج قاره جهان در روسیه، تهران را به مقصد سوچی ترک کرد. جزئیاتی از تصمیم احتمالی جمهوری اسلامی در مقابل خلف وعده آمریکایی ها را اعلام کرد.
آمریکا از برجام خارج شود ایران تصمیم به خروج از «ان‌پی‌تی» می‌گیرد
«علی شمخانی» در پاسخ به پرسشی در خصوص اخبار مطرح پیرامون احتمال خروج ایران از ان پی تی در واکنش به اقدامات رئیس جمهور آمریکا در قبال برجام اظهار داشت: هدف اصلی از طراحی و اجرای ساز و کارهای حقوقی و قراردادهای بین المللی، ایجاد ثبات و امنیت در جامعه بین المللی و جلوگیری از اقدامات یکجانبه کشورهای به ظاهر قدرتمند است.
دبیر شورای عالی امنیت ملی با اشاره به اقدامات برخی کشورهای مدعی پیروی از قوانین و مقررات بین المللی و بی تفاوتی و استنکاف آنان نسبت به اجرای تعهدات قانونی خود افزود: در معاهده ان پی تی، حق خروج از این معاهده برای همه اعضا در صورت به مخاطره افتادن منافعشان پیش بینی شده است. زمانی که توافقات بین المللی به دلیل رفتارهای غیر قانونی کشورهای مدعی کارکردش را از دست می دهد، دلیلی برای متعهد ماندن سایر کشورها نمی ماند.
وی در پاسخ به پرسش خبرنگار دیگری که خواستار توضیح بیشتر در خصوص گزینه‌های هسته ای غیر قابل پیش بینی مطرح در اظهارات اخیر رئیس جمهور ایران شده بود، اظهار داشت: صنعت صلح آمیز هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران کاملا بومی و مبتنی بر ظرفیت های دانشی و فناوری داخلی بوده و از این روی، امکان بهره گیری از ابتکارات متعدد و متنوع را برای دست اندرکاران فراهم کرده است.
سازمان انرژی اتمی ایران منتظر بازگشت به حالت قبل از برجام
وی افزود: دستورالعمل های جامعی برای فعال سازی ظرفیت های حوزه هسته ای به سازمان انرژی اتمی ابلاغ شده که متناسب با اقتضائاتی که در آینده می‌تواند پیش روی ما قرار بگیرد در زمان مناسب در قالب سناریوهای عملیاتی اجرا خواهد شد. همانطور که رئیس جمهور محترم اشاره کردند، بخشی از این اقدامات ابتکاری، مواردی هستند که طرف مقابل حتی فکر آن را هم نمی کند.
امروز رئیس جمهور هم در تبریز رویکرد جمهوری اسلامی ایران در خصوص قرارداد بین المللی برجام را اعلام و با تاکید بر اینکه “یک جمله به برجام اضافه یا کم نخواهد شد”، تاکید کرد: اکنون آمریکا روی صندلی اتهام است که چرا به تعهدش عمل نکرده است و اروپا اگر می خواهد ترامپ را راضی کند، از جیب خودش و نه ایران خرج کند.
«حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی» در نشست خبری پایان سفر به آذربایجان شرقی ، نتیجه حضور آمریکا در منطقه را صرفا ایجاد ناامنی عنوان کرد و با بیان اینکه جان و حیثیت همه ملتهای منطقه برای ما مهم است، اظهارداشت: سخن ترامپ به اعراب که پول به من بدهید تا زنده بمانید، تحقیر مردم جهان اسلام است.
وی در پاسخ به سوالی در خصوص برجام و واکنش ایران نسبت به اقدامات دولت آمریکا درباره آن گفت: درباره برجام حرف و دیدگاه ما کاملاً روشن است برجام توافق چند جانبه‌ای است که 7 کشور، پس از مذاکرات طولانی متنی را به امضاء رساندند و این توافق به مانند بنایی است که حدود 14 سال یعنی از سال 81 تا سال 94 طول کشیده تا این بنا ایجاد شود و امروز بخاطر تهدیدات و ادعای فردی برای خروج از این بنا که صرفاً یکی از اتاق‌های آن را در اختیار دارد، نمی‌توان یک بنای 14 ساله را بهم زد. برجام توافقی است که در شورای امنیت سازمان ملل به تأیید رسیده است و نمی‌توان قراردادی که جنبه جهانی و بین‌المللی دارد را مدام تغییر داد.
«برجام» نه یک کلمه کم نه یک کلمه زیاد
رئیس جمهور با بیان اینکه یک جمله به برجام اضافه یا کم نخواهد شد، تصریح کرد: توافق برجام یا میماند یا نمی‌ماند، اما بنا برماندن بود به طور کامل خواهد ماند و اگر نماند، همه باید از آن خداحافظی کنند و این موضوعی است که در گفتگوهای متعدد خود با آقای مکرون نیز صراحتاً اعلام کرده و گفته‌ام که حتی یک جمله به این توافق اضافه و کم نخواهیم کرد و او هم به صراحت گفته که این موضوع را قبول دارد.
روحانی تصریح کرد: اگر اروپایی‌ها قصد دارند، ترامپ را راضی نگه دارند، باید این کار را از جیب خود انجام دهند و ما اجازه نمی‌دهیم از جیب ملت ایران آقای ترامپ را راضی کنند. ایران تا جایی در برجام میماند که منافع ملت ایران در آن تضمین شود.
رئیس جمهور خاطر نشان کرد: امروز آقای ترامپ و دولت آمریکا در صندلی اتهام قرار دارند که چرا توافق برجام را به طور دقیق اجرا نکرده‌اند و در مواردی تأخیر و کوتاهی نسبت به آن داشتند.
وی همچنین با تأکید بر اینکه حضور آمریکا در منطقه هیچ نفعی برای منطقه ندارد، گفت: حضور آمریکا در عراق و افغانستان هیچگونه امنیت و رفاهی برای این کشورها به همراه نداشته است. نمی‌دانم مشکل کشورهای منطقه چیست که ترامپ اعلام می‌کند که اگر نباشد، اینها نمی‌توانند به حیات خود ادامه دهند. چه کسی حیات آنها را تهدید می‌کند؟ ما که به عنوان جمهوری اسلامی ایران همواره خواهان رفاقت، دوستی و روابط صمیمانه با همه کشورهای منطقه بوده و هستیم و جان همه مردم کشورهای منطقه برای ما مهم است.
رئیس جمهور خاطر نشان کرد: هراس‌افکنی دولت آمریکا صرفاً بهانه‌هایی است که خزانه کشورهای اسلامی را خالی کنند، لذا از مردم جهان اسلام می‌خواهم که با هوشیاری از منافع خود حفاظت کنند، ما دلمان می‌سوزد که فردی در آمریکا به صراحت و با گستاخی از مردم منطقه باج‌خوهی کند. ما خودمان به خوبی می‌توانیم از امنیت و ثبات منطقه حفاظت کنیم و نیازی به قدرت‌های خارجی نداریم و حضور آمریکا در منطقه مضر بوده و بعد از این هم مضر خواهد بود.
رئیس جمهور همچنین در مراسم جشن رویداد تبریز ۲۰۱۸ نیز از برجام و تصمیمات آتی جمهوری اسلامی ایران در خصوص این قرارداد بین المللی سخن گفت و اظهار کرد: ایران بزرگترین حافظ امنیت کشورهای منطقه است. “آنها که برای منطقه مصیبت آورده اند به ثروت منطقه طمع دارند”، مصیبت های منطقه ناشی از نگاه غلطی است که فکر می کند برای منطقه، کاخ سفید باید تصمیم بگیرد.
ترامپ یک تاجر است از حقوق چیزی نمی‌داند
روحانی روز چهارشنبه با بیان اینکه با توافق برجام تهمت ها و پرونده سازی ها علیه ملت ایران را زدودیم، به برخی زمزمه های مقامهای آمریکایی درباره برجام اشاره و تصریح کرد: اگر برجام بد و خطرناک بود، چرا امضا کردید؛ شما یک تاجرید و از حقوق نمی دانید. قبل از تصمیم در مورد آینده برجام، بگویید آیا به عهدتان پایبند بودید؟
روحانی با بیان اینکه عده‌ای تصور می‌کنند که این سرزمین باید طبق اراده آنها حرکت کند، افزود: تصور می‌کنند که کاخ سفید باید برای خاورمیانه تصمیم بگیرد و برای همیشه یک رژیم غاصب و ظالم در سرنوشت مردم برخی کشورها مسلط باشد و آنها ذخایر دنیای عرب را به غارت ببرند.
رئیس جمهور با بیان اینکه آنها چشم طمع به طلای سیاه نهفته در این منطقه و حساب‌های میلیاردی برخی کشورهای عرب در منطقه دارند، خطاب به آنها گفت: طمع حساب‌های پرپول و طلای سیاه، عقل را از شما ربوده و هر روز سخنی می‌گویید که با شأن منطقه، ملت‌ها و قرن جدید سازگار نیست و به صراحت اعلام می‌کنید که ما با پول دیگران در منطقه می‌مانیم. پس شما جیره‌خوار دیگران هستید و ارتش و نیروی مسلح شما به دنبال منبعی است که آن را بدزدد و از آن ارتزاق کند.
وی با تأکید بر اینکه ملتهای منطقه از جمله در عراق، منطقه را حفظ کرده‌اند، اظهار داشت: ما آماده‌ایم تا حافظ عراق در منطقه باشیم. ما آماده‌ایم حافظ عربستان باشیم و ما حاضریم کمک حال مردم منطقه باشیم. اگر نیروهای بیگانه برای همیشه از منطقه بروند، منطقه روی امنیت را خواهد دید.
پاسخ روحانی به سخن ترامپ درباره تصمیم گیری برای برجام
روحانی با بیان اینکه حضور بیگانگان در افغانستان و عراق و پرورش تروریست‌ها در منطقه و در اختیار قرار دادن هواپیما و سلاح به عربستان برای بمباران مردم یمن ناشی از نگاه غلط و سخنان نادرست آنهاست، گفت: شما هر روز سخنانی می‌گویید که موجب گسترش ناامنی می‌شود و رئیس جمهور آمریکا می‌گوید با فلان رهبر کشور اروپایی می‌خواهیم برای یک قرارداد 7 جانبه تصمیم بگیریم. در حالی که حقی برای این تصمیم‌گیری ندارید.
رئیس جمهور با تأکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران حسن نیت خود را به عالم نشان داده و ثابت کرده تمامی ایرا‌ن‌هراسی‌هایی که انجام شده غلط بوده و ایران هرگز به دنبال سلاح کشتار جمعی نیست، گفت: ما ثابت کردیم که پرونده‌سازی‌ها علیه ایران در قالب PMD ناصحیح بود و برخلاف عدل و قانون تحت فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد قرار گرفته بودیم.
وی خاطر نشان کرد: ما با این توافق ، تهمت‌ها را زدودیم و به دنیا ثابت کردیم که آمریکا و رژیم صهیونیستی در طول دهه‌ها و سال‌ها نسبت به ایران دروغ می‌گفتند و راستگویی ملت ایران را به واسطه برجام ثابت کردیم. آن کسانی که سخن از تصمیم‌گیری درباره آینده برجام می‌زنند باید ابتدا نشان دهند که در دو سال گذشته برای اجرای این توافق و عمل به تعهدشان چه کرده‌اند و آیا اخلاق را مراعات کرده و به عهد خود پایبند بوده‌اند.
روحانی با اشاره به دردسر آفرینی‌های روزانه اُفِک و تهدید بانک‌های بین‌المللی برای همکاری با ایران، افزود: هر روز با بیان و کلام نادرست نسبت به رفت و آمد ملت ایران و دیگر مردم مسلمان، سخن گفته و مانع‌تراشی می‌کنند که همه این اقدامات برخلاف برجام است. باید اول آنچه که تعهد کرده و امضاء کرده‌اید را به ملت ایران ثابت کنید.
ترامپ کاسب برج‌ساز را چه به اظهار نظر درباره مسائل بین‌المللی
وی با اشاره به اینکه رئیس جمهور آمریکا برجام را قراردادی بسیار بد و خطرناک عنوان کرده، افزود: مگر گذشتگان و مسئولان قبلی دولت آمریکا نمی‌فهمیدند و ندانستند که این قرارداد خوب است یا بد؟ و امروز کسی که هیچ سررشته‌ای در سیاست و معاهدات بین‌المللی نداشته و یک کاسب، تاجر و برج‌ساز است، چطور می‌خواهد راجع به مسایل بین‌المللی نظر دهد.
رئیس جمهور با بیان اینکه دشمنان همواره به دنبال تهدید ملت ایران و ملتهای منطقه بوده‌اند، گفت: مشکل اساسی در دنیای امروز مواجه شدن با سیاستمدارانی است که ابعاد سخنان و تصمیمات خود را به خوبی درک نمی‌کنند؟
روحانی با بیان اینکه همواره در ابتدای دولت تدبیر و امید به جهان اعلام کردیم که جمهوری اسلامی ایران به دنبال تعامل سازنده با جهان است و رهبری معظم انقلاب هم فرمودند که ما به دنبال تعامل گسترده با جهان هستیم، گفت: تعامل گسترده و سازنده ما با جهان تنها بخاطر توافق هسته‌ای نبود، بلکه به معنای آن بود که باید به دنبال منافع مشترک در همکاری با کشورهای جهان باشیم. ما همواره به دنبال برد – برد در تعاملات و همکاری‌ها بوده‌ایم چرا که معتقدیم اگر کسی در تعاملات به دنبال نفع کامل و ضرر دیگران باشد، تعاملش پایدار نخواهد بود.
سخنان و رویکردهای مقامات آمریکایی در خصوص برجام و تصمیم گیری احتمالی برای خروج از آن و واکنش جدی و محکم مقامات جمهوری اسلامی ایران درباره اشتباه استراتژیک و احتمالی سردمداران جدید ایالات متحده، نشان از جدی تر شدن تقابل و مواجهه دو کشور درباره برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بیش از هر زمان دیگری دارد. آمریکایی ها برای تحت فشار قرار دادن بیشتر جمهوری اسلامی، تلاش برای کاهش سطح نفوذ ایران در منطقه و به ویژه سوریه، عراق و یمن، جلوگیری از پیشرفت و پیشبرد اهداف محور مقاومت و همچنین گرفتن امتیازات بیشتر از برخی کشورهای عربی خاورمیانه در 2 سال اخیر علاوه بر سردادن ساز ناکوک با برجام، همواره تهدید به خارج شدن از آن کرده است.
جمهوری اسلامی هم که سخنان ساکنان جدید کاخ سفید برای انجام دور جدیدی از مذاکرات و وارد شدن به حیطه های دیگری که برای خود آنها را خط قرمز فرض می کند، هیچ گونه نرمشی برای تحقق خواسته های مقامات آمریکایی که متاثر از برخی لابی های عربی – اسرائیلی نیز هست، نشان نمی دهد و مجموع این اتفاقات ادامه حضور هر دو کشور را در برجام با ابهامی بزرگ مواجه ساخته است.
اروپایی ها به همراه روسیه و چین موافقان اصلی ادامه حضور هر دو کشور (ایران و آمریکا) در برجام و ادامه تصمیم گیری ها بر مبنای آنچه در مذاکرات منجر به تهیه این قرار داد بین المللی شده است، هستند؛ اگرچه برخی کشورهای اروپایی نظیر فرانسه و انگلیس در این راه تصمیم گیری ها و اظهارات سینوسی در جهت راضی نگه داشتن سردرمداران کاخ سفید و «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا دارند.
به هر حال، اکنون بیش از هر زمان دیگری آینده برجام در هاله ای از ابهام قرار گرفته است؛ چراکه رویکرد خصمانه کاخ سفید و رئیس جمهور آمریکا در قبال این قرارداد بین المللی نه تنها کوچکترین سطح انعطافی نشان نمی دهد، بلکه آنها علاوه بر عدم پایبندی به تعهدات خود در برجام، هر روز مانع تراشی و کارشکنی بیشتری در راه انجام آن دارند و ایران هم که حسابی از این مساله شاکی است، اینبار خیلی جدی تر از گذشته وارد عمل شده و در آخرین تصمیم اعلام کرده است که در صورت خروج آمریکا از برجام از «ان پی تی» نیز خارج خواهد شد و شرایط فعالیت های هسته ای خود را به قبل از برجام بازخواهد گرداند.
